Giddens - rozdział I - co to jest socjologia?

Socjologia - badanie życia społecznego jednostki, grup społecznych i społeczeństw.

Przedmiot socjologii - zachowanie nas samych jako istot społecznych.

Koncepcja struktury spolecznej - na społeczne konteksty naszego życia odziałowuje nie przypadkowy a uporządkowany( ustruktoryzowany )zbiór zdarzeń. Prawidłowości rządzą życiem społecznym. Nie jest to układ stabilny i niezmienny, ale znajduje sie w procesie ciągłej strukturacji, nieustannej przebudowy.

Socjologia i jej przydatność:

- świadomość różnic kulturowych

- ocena skutków działania

- samopoznanie

Rozwój mysli socjologicznej-

Pierwsi teoretycy:

Wiedza o źródłach naszych zachowań przekazywana z pokolenia na pokolenie. To rozumienie przyjmowało postać wykładni religijnych, mitów, przesądów, tradycyjnych pogladów.

Narodziny metody naukowej wiąże się z Rewolucją Francuską (zwycięstwo laickich idei i wartości - równość, wolność) i Rewolucja Przemysłową ( narodziny przemysłu i masowa migracja chłopów ze wsi do fabryk i pracy w przemyśle= rozbudowa miast i nowe stosunki spłeczne)

August Comte

na początku uzywał terminu "fizyka społeczna" a później sam ustanowił termin socjologia.

Socjologia wg. Comte'a:

- nauka o społeczeństwie

- wyjaśnia prawa życia społecznego na wzór nauk przyrodniczych

- taka sama logika i metoda naukowa dla każdej dyscypliny naukowej

- cel - poznanie praw uniwersalnych

- zakładał że społ. podlega takim samym - niezmiennym- prawom jak swiat fizyczny.

- socjologia jako nauka pozytywna ( metody identyczne jak w fizyce czy chemii )

- pozytywizm utrzymywał że nauka powinna zajmować sie jedynie rzeczami namacalnymi, poznawanymi na drodze doświadczenia, danych empirycznych uzyskanych dzięki obserwacji, porównaniom i eksperymentom.

- rozumienie związków przyczynow. - skutkowych pozwoli przewidywać przyszłość

Prawo trzech etapow ( stadiów ludzkiego pojmowania swiata )

1. teologiczny ( społeczeństwo to wyraz woli Boga )

2. metafizyczny ( okres renesansu i "zejscie na ziemie" )

3.pozytywny ( poznanie przy użyciu technik naukowych )

Socjologia jest najmłodszą z nauk, po fizyce,chemii i biologii ale najważniejszą i najbardziej złożoną. ( z tego co pamiętam to jeszcze była matma ale u Giddensa cicho sza)

Comte chciał zrekonstruować społeczęństwo na podstawie wiedzy socjologicznej

Pragnął "religii człowieczeństwa"

Ubolewał nad nierównościami powstałymi na skutek rewolucji przemysłowej. Twierdził, że zagrażaja one spójności społecznej.

EMILE DURKHEIM

-Socjologia ma rozjaśniać kwestie filozoficzne poddając je weryfikacji empirycznej

-Należy zachować przy badaniu ten sam obiektywizm, który reprezentują nauki przyrodnicze. "Fakty spoleczne należy traktować jak rzeczy"

-Uważał ze należy badać nie jednostki a fakty społeczne, które kształtują jednostkowe działania.

Fakty spoleczne są zewnętrzne w stosunku do jednostki.Fakty spoleczne wywieraja najczęsciej nieswiadomy PRZYMUS.

odkrywanie wlaściwości faktów odbywać ma sie posrednio przez analize ich skutków( prawo, teksty religijne)

Postawa naukowa - bez uprzedzeń i gotowych idei ( takich „przedsądów”)

Społeczeństwo to cos więcej niz zbiór działan i interesów poszczególnych członków.

Dwa rodzaje sollidarności:

- mechaniczna ( społ. tradycyjne o słabym podziale pracy;oparta na konsensie i wspólnocie przekonań; wspólne doświadczenia i poglady. Każdy kto próbuje je podwazyć jest represjonowany przez społ.)

- organiczna ( społ. zindustrializowane i zurbanizowane,zaawansowany podział pracy. Siła spajająca społ. to ekonomiczna wspólzalezność jednostek oraz rozpoznanie znaczenia tego co wzoszą inni )

Świat sobie wspólczesny przedstawia jako charakteryzujący się bezcelowością i rozpaczą - ANOMIĄ, spowodowaną upadkiem dawnych wzorców, idei i wartosci, rutyny życia codzinnego itp.

Studium Durkheima o samobojstwie

Twierdził że o zachowaniach ludzi decydują w większości wzory spoleczne.

Wyróżnił dwa typy więzi spolecznych:

-integracja społ.

-regulacja społ. - pragnieia i normy uregulowane przez normy spol.

4 typy samobojstw:

1. Egoistyczne - niska integracja spol. Dlatego, tłumaczył, niski wskaźnik samobójstw wsród katolików w odróżnieniu do protestantow (samotny wobez Boga), małżeństwo chroni przed samobójstwem ( stabilny układ spoleczny ). W czsie wojny - wysoka integracja społ. - mniejsza ilosc samobójstw.

2. Samobójstwo anomicze - brak regulacji. Zanik norm spowodowany gwałtowną zmianą lub zachwianiem porządku spol. (ANOMIA)

3. Altruistyczne - przesadna integracja. Interes społeczny stawia nad własnym. Samobójstwo w imię wyższego celu.np. Kamikadze.

4. Fatalistyczne - nadmierna regulacja. Poczucie bezsilnosci wobec spoleczeństwa.

Karol Marks

Świadek wzrostu produkcji przemysłowej i spowodowanych tym nierównosci społecznych. Zainteresowany europejskim ruchem robotniczym i ideami spcjalistycznymi.

Zainteresowania:

-zmiany jaki przyniósł rozwój kapitalizmu.

Kapitalizm - produkcja dóbr i uslug dla szerokich rzesz odbiorców.

Dwa elementy przedsiebiorstwa kapitalistyczbnego :

- kapitał ( wszelkie mienie - pieniądze, maszyny, fabryki ), który mozna spożytkawac do wytworzenia nowego mienia

- praca zarobkowa ( ludzie, którzy nie mają własnego kapitału=środków produkcji)

Posiadacze kapitału - klasa rządząca

robotnicy - klasa robotnicza= proletariat.

Kapitalizm jest systemem klasowym. Stosunki miedzy klasami to stosunki konfliktu, wyzysku ze strony kapitalistów. Robotnicy nie mają większego wpływu na swoja pracę, kaptalisci czerpia zysk przywłaszczając produkt ich pracy.

Materialistyczna koncepcja dziejów:

- zmiana społeczna wypływa z warunków ekonomicznych

- konflikty klasowe są "motorem historii", "cała datychczasowa historia jest historią walk klasowych"

- etapy historyczne:

* prymitywne wspólnoty łowców i zbieraczy

* niewolnictwo w starozytnosci

* system feudalny

* kapitalizm

Rewolucja robotnicza obali system kapitalistyczny. Powstanie społ. bezklasowe. System gospodarczy będzie własnością wspólną

Max Weber

Chciał poznać naturę zmiany społecznej, uważał, ze stosunki ekonomiczne są ważne, ale wielkie znaczenie dla zmiany społecznej mają idee i wartości.

Socjologia powinna, wedle niego, zajmować sie działaniem społecznym a nie strukturą społeczną.

Jednostki są wolne i mogą kształtować własną przyszlość. Nie uznawał zewnętrzych struktur ( Marks, Durkheim )

Struktury społeczne - efekt złożonych współzależności między indywidualnymi działaniami. Socjologia powinna zrozumieć sens jaki sie za nimi kryje.

Twierdził ( porównując kultury Chin, Indii, Bliskiego Wschodu zkulturą zach. - europ., że pewne aspekty wiary chrześcijańskiej miały wpływ na powstanie kapitalizmu.

typ idealny - modele pojeciowe i analityczne. W rzeczywistym swiecie wystepują rzadko albo wcale. Służą jako punkty odniesienia.

Racjonalizacja - oparta na wiedzy techniecznej i podporządkowana kryterium wydajności organizacja życia społecznego i ekonomicznego.

Powstała w wyniku rozwoju nauki, techniki i biurokracji. W społ.tradycyjnych ludzkie postawy i wartosci wyznaczała religia i obyczaj. Kapitalizm polega na rozwoju nauki i biurokracji. Tę zmianę Weber okreslał mianem "odczarowanie".

Nie był pełnym optymistą, uważał, że niesie to za soba zagrożenie dla duchowości człowieka oraz demokracji.

Współczesne perspektywy socjologiczne:

1. Funkcjonalizm

2. Teoria konfliktu

3. Interakcjonizm symboliczny

Funkcjonalizm:

Prekursorzy- Comte i Durkheim

Zakłada, że poszczególne elementy systemu jakim jest społ. współdziałaja ze sobą, tworząc zgrana całość

Uprawianie socjologii to badanie różnych elementów społ. w ich stosunku wzajemnym i w stosunku społeczeństwa jako całości.

Badanie funcji danej praktyki czy instytucji społecznej polega na analizie sposobu w jaki ta praktyka czy instytucja przyczynia się do trwania społeczeństwa.

Comte i Durkheim - analogia organiczna. Poszczególne elementy współpracują ze sobą dal dobra całego organizmu

konsens moralny - utrzymuje stabilność społeczną.

Równowaga i stabilność to stan normalny

Przedstawiciele :T. Parsons, R. Merton

Zarzuty:

- niepotrzebnie akcentowane czynniki warunkujące porządek społ. kosztem tych, które sa odpowiedziale za podziały i konflikt

- pomnijszanie tym samym znaczenia podziałów ( związanych z klasą ,płcią, rasą )

- niedowartosciowanie twórczego działania jednostek w społ.

- pisanie o społ. jakby miały potrzeby i cele, a ma to sens jedynie w odniesieniu do jednostek ludzkich.

Teorie konfliktu:

Podkreslaja znaczenie struktur społecznych

podkreślają znaczenie podziałów społecznych, a tym samym kładą nacisk na zagadnienia związane z władzą, nierównościami i walką

- społeczeństwo to zbiór grup starających sie realizować własne interesy

- badają napiecia między dominującymi i nieuprzywilejowanymi grupami oraz mechanizmy ustalania i utrzymywania sie stasunków dominacji

przedstawiciele:

Ralf Dahrendorf

Konlfikt wynika z różnic interesów grup i jednostek. W odróznieniu do Marksa nie postrzega róznic interesów jedynie w kontekscie walki klas ale władzy w ogóle.

Teorie działania spolecznego:

kładą nacisk na formowanie struktur społ. przez działania i interakcjee członków społeczeństwa.

Rola socjologii - uchwycenie sensu działania społecznego i interakcji, skupienie się na analizie zachowań poszczególnych działających oraz ich stosunku do innych działających i do społeczeństwa.

Pionier: Weber

Wnioski z podejścia Webera( struktury powstają w wyniku działań jednostek ) wysnuwa interakcjonizm symboliczny ( Gearge Herbert Mead )

Interakcjinizm symboliczny:

zainteresowany jest językiem i znaczeniem.

Dzieki językowi stajemy sie samoświadomi. Kluczowym elementem tego jest symbol. Słowa, gesty, mimika. Praktycznie kazda interakcja to wymiana symboli.

Socjologia powinna skupić uwagę na szczegóły interakcji międzyludzkiej i zastanowić sie jak te szczegóły decydują o sensie tego co mówią i robią inni

Zarzuty:

- zaniedbywanie szerszych zagadnień władzy i struktury społecznej, które ograniczają jednostki w ich działaniu.

---