Selekcja szkolna- temat 2

Selekcja szkolna to Procesy różnicowania się dróg szkolnych i szans edukacyjnych dzieci i młodzieży.

Np. Istnieje pewien podział, jeśli należysz do rodziny bogatej to masz lepsze możliwości pójścia do lepszej szkoły bo Twoich rodziców stać na opłacenie nauki, a gdy jesteś biedny masz dużo bardziej ograniczone szanse na dostanie się z powodu braku pieniędzy.

Selekcje doszkolne mają miejsce w okresie poprzedzającym naukę szkolną , a ich skutkiem są nierówności startu szkolnego uczniów pochodzących z różnych środowisk. Np. małe dzieci które uczęszczają na j.angielski(balet) przed pójściem do szkoły(rodziców na to stać).

Selekcja doszkolna - zwana inaczej egzaminacyjną selekcją wstępną, ma na celu dobranie uczniów najbardziej do danej szkoły przydatnych, najlepiej do niej przygotowanych. Selekcje doszkolne mają miejsce w okresie poprzedzającym naukę szkolną, a ich skutkiem są nierówności startu szkolnego uczniów pochodzących z różnych środowisk.

Wg Jana Szczepańskiego selekcja szkolna to ogół procesów wywołanych przez różne siły społeczne działające w klasach i warstwach społecznych w państwie, w środowiskach lokalnych, w rodzinach i szkołach, które tworzą bariery lub tez stwarzają warunki pozytywne dla otwarcia jednostkom drogi do wyższego wykształcenia.

Wg St. Kowalskiego selekcje szkolne albo selekcyjne wychowanie to proces przepływu kandydatów, pochodzących z różnych środowisk społecznych, poprzez drabinę szkolną do zróżnicowania zawodów.

CZYNNIKI SELEKCJI SZKOLNEJ WG S. BYSTRONIA

- Organizacje pracy szkół, dostępność społeczna i terytorialna szkół związana z warunkami ekonomicznymi uczniów (np. nie masz dostępu na wsi do szkoły, to nie pójdziesz do niej, bo jest to utrudnione pod względem materialnym)

- Czynniki religijne, polityczne, demograficzne, płeć i wiek uczniów

- Prestiż nauki, kształcenie i szkoły w społeczeństwie, związane ze społeczna wartością nauki, nauczanie i szkół określonych typów (np. AMW według społeczeństwa z innych uczelni ma gorszą renomę niż UG-nie jest tak prestiżowe)

- Zamiłowanie uczniów do kształcenia w określonym kierunku lub zawodzie oraz uzdolnienie i rozwój umysłowy ucznia ( jeżeli lubię matematykę to skupiam się na niej i następuje selekcja w postaci odrzucenia zainteresowania innymi przedmiotami)

- Podejmowanie pracy zarobkowej przez część dzieci i młodzieży

- Pochodzenie społeczne ucznia

CZYNNIKI SELEKCJI SZKOLNEJ WG SZYMAŃSKIEGO:

-MAKROSTRUKTURALNE - podstawowe znaczenie w określaniu szans

edukacyjnych mają czynniki wyznaczające cele, zasady, założenia

organizacyjne i programowe oraz warunki funkcjonowania całego

systemu oświaty.

-REGIONALNE - przejście od pracy ręcznej do przemysłowej i od przemysłowej do usługowej (opartej na technologiach IT) rodzi wiele skutków społecznych i edukacyjnych. Praca w przemyśle a zwłaszcza w usługach podnosi wymagania dotyczące kwalifikacji pracowników. Wielu osobom przenoszącym się ze wsi do miasta praca w przemyśle daje możliwość większych zarobków. Następuje wzrost potrzeb i oczekiwań społecznych. Rozwój instytucji szkolnych przedstawia się zdecydowanie korzystniej w obszarach bardziej uprzemysłowionych, w których stwierdza się również wyższe upowszechnienie kształcenia ponadpodstawowego, zwłaszcza wyższego.

- ŚRODOWISKOWE- jeśli chodzi o selekcje szkolną duży wpływ na nią mają tu oddziaływania: społeczne, ekonomiczne, kulturowe. Ogół tych czynników kształtuje charakterystyczny styl życia mieszkańców wsi lub miast, ich cele i dążenia oraz typową dla danej miejscowości atmosferę wychowawczą.

- RODZINNE - przynależność rodziny do klasy robotniczej, chłopskiej lub inteligentnej wpływa na selekcję szkolną. Środowiskowe zróżnicowanie warunków życia rodziny wywiera wpływ na dojrzałość szkolną dzieci i ich osiągnięcia szkolne. Wielkość rodziny rzutuje na szanse edukacyjne dzieci. Dzieci z rodzin wielodzietnych mają mniejsze szanse ukończenia szkoły średniej. Dzieci o wysokim poziomie wykształcenia maja wyższe osiągnięcia w szkole of innych dzieci i są od nich lepiej rozwinięte umysłowo.

- SZKOLNE - szanse edukacyjne zależą od dostępności szkół ich funkcjonowania i jakości pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz wyposażenia szkół w pomoce dydaktyczne.

- INDYWIDUALNE - na selekcję szkolną mają wpływ zdolności ucznia czyli te różnice indywidualne które powodują że przy jednakowej motywacji poszczególni ludzie osiągają w porównywalnych warunkach zewnętrznych niejednakowe rezultaty w uczeniu się i działaniu. Rozwój zdolności zależy od: dziedziczności, wpływ środowiska, oddziaływań pedagogicznych i własnej aktywności jednostki.

WYKSZTAŁCENIE RODZICÓW JAKO CZYNNIK SELEKCJI SZKOLNEJ.

Czynniki które mają decydujący wpływ na selekcje szkolna dzieci i młodzieży;
- ekonomiczne/ sytuacja ekonomiczna rodzin
- pochodzenie społeczne
- wykształcenie rodziców
Poprzez codzienną konwersację jaka zachodzi pomiędzy dziećmi a rodzicami, licznych kontaktów - rodzice świadomie lub nieświadomie przekazują swoim pociechom informacje, wiadomości istotne dla ich przyszłego funkcjonowania w życiu, wprowadzają lepiej lub gorzej w świat pojęć, przekazują wzory kulturowe, normy moralne i wartości.

UKŁADY UWARUNKOWAŃ SELEKCJI SZKOLNYCH.

Model selekcji szkolnej zawiera 5 głównych składników:

a) Układ podmiotowy - osobowość człowieka kształtują predyspozycje wewnętrzne (układ nerwowy, temperament, poziom inteligencji) oraz zewnętrzne (socjalizacja, wychowanie). Ważnym składnikiem funkcjonowania oraz kształtowania osobowości są: motywacja, rodzina, szkoła (amerykańscy socjolodzy wyróżnili 3 typy szkół ze względu na pełnione przez nie funkcje społeczne -> szkoła skoncentrowana na książce, na dziecku, na życiu społecznym), społeczność lokalna, warunki regionalne (nierówny stan infrastruktury oświaty w regionach).Wszystkie środowiska wychowawcze są dziś otwarte. Przenikają do nich z zewnątrz ( m.in. za pomocą środków masowego przekazu) liczne zjawiska, procesy, informacje.

b) Układ czynników selekcyjnych (problemowy) - do procesów selekcyjnych w szkolnictwie należą: -> czynniki ekonomiczne rodziny, pochodzenie społeczne, wykształcenie rodziców

c) Układ podmiotowo-problemowy - szkoły ogólnie oceniane za dobre mają problemy z uczniami lub poszczególnymi grupami uczniów. Przyczyna tego stanu leży w dysfunkcjach pewnego zakresu szkoły np.: w kontaktach interpersonalnych nauczyciel-uczeń, współdziałanie rodziny i szkoły. Dość częstym powodem ograniczeń w pracy szkół są ich kłopoty ekonomiczne, spadek wartości poborów nauczycielskich, sytuacja polityczna w kraju.
d) Układ spontanicznie ukształtowanych czynników sytuacyjnych - sytuacje dzielą się na życiowe (związane z biegiem życia i jednostki) i zadaniowe (gdy człowiek się koncentruje na określonym zadaniu).

e) Model całościowy - w efekcie oddziaływań wszystkich omówionych układów, system edukacji szkolnej może w konkretnych sytuacjach szkolnych lub życiowych bardzo zawężać pole możliwości wyboru dalszej drogi kształcenia oraz znacznie ograniczać szanse uzyskania określonych kwalifikacji zawodowych. Model selekcji może uaktywnić się pojedynczo lub w rozmaitych syndromach.

Nierówność edukacyjna

Szkolnictwo ustanawia swoisty system selekcji, który wprowadza na wyższe szczeble hierarchii społecznej osoby lepiej wykształcone oraz przygotowane do pełnienia bardziej odpowiedzialnych funkcji społ.

Badania w latach 60/70-tych dowiodły, że główną rolę w procesach społ.odgrywa pochodzenie społeczne. Z tych badaniach wynikało że dzieci z rodzin lepszych/bogatszych mają większą szanse na dotarcie do wyższych szczebli edukacji. Dzieci pochodzące z niższej warstwy społ.żadziej odnosiły sukcesy w szkole, niż rówieśnicy z rodzin o wyższym statusie społecznym. Częściej wybierały też szkoły niższego szczebla, które zamykały im drogę do dalszej kariery. Przy osiągnięciu tego samego etapu kształcenia, dzieci ludzi wykształconych i zamożnych miały ukończone lepsze szkoły, które dały im szanse na lepszą pracę.

---