ADENOMATOZA-PPE, Porcin Proliferatis Enteritis, dotyczy j. biodrowego, G-, Lawsonia intracellularis, atakuje cytoplazme nabł erytrocytów, wydalana z kałem, P:per os- namnazanie w enterocytach nabł jelit,- nie namnazaja się w komórkach dojrzałych, O: CHRONICZNA- 6-20 tyg, spadek apetytu, duzo charłaków, NETROTYCZNE ZAPALENIE JELIT- 3-6 m-cy, brunatnoczarna długotrwała bieguna MIEJSCOWE ZAPALENIE J. BIODROWEGO- 3-6 m-czne tuczniki, PRZERPSOWA KRWIOTOCZNA ENTEROPATIA- czarna biegunka, subnormalna temp, apatia, śmierć- 48 h, PRZEROSTOWE ZAP J. ŚLEPEGO I OKRĘZNICY- objawy kliniczne rzadko, OSTRA- przy wprowadzeniu nowych osobników, ciemnoczerwony kał + śluz, świnie blade, brak apetytu, padniecia 48h, CHRONICZNA- 6-20 tydz życia, brak typowych objawów, nieraz rozwolnienie brązowe, pogorszenie apetytu, zachamowanie przyrostów, temp 38,3-38,6, A-P:ostra- bł blade, jelita- zmiany zapalne, biodrowym i czczym, rozdete, poszerzone, skrzepy włóknika, bł zgrubiała z poprzecznymi ałdani, jelita od strony otrzewnej ciemnoszare, nieraz jelita uszkodzone, w okręznicy polipowate twory, wezły powiekszone, owrzodzenia jelit, R: wywiad, obserwacja kliniczna, ( czarny smolisty kał), sekcja, PCR. ELISA3-4 cm zmienionego jelita, biodrowego lub okręznicy, PCR, Z: tylozyna 100g/ tone, prrzez 4 tygodnie po odsadzeniu, potem 40G/tone az osiagna 90 kg, tiamulina, makrolidy, tetracyklina, dezynfekcja, kwarantanna dla Su nowych.
AFRYKAŃSKI POMÓR SWIŃ- wirus ASF-like, (mieso- 5 m-cy, szpik- 6, kał -11 dni) dezynf : soda zrąca 2%, Virkon S, we krwi przechowywanej w chłodni przeżywa 6 lat, bezobjawowi nosiciele sa siewcami zarazka, wirus jest we wszystkich pł ustrojowych, wydalinach, wydzielinach, kał aerozole, pasza, woda, przedmioty, owady, mieso, odpady, P: krew, limfa- migdałki, w. chłonne- namnożenie- krew ( tu utrzymuje się do śmieci An) O: ink 4-9 dni, temp 41-42, podniecenie, po spadku temp- sinica uszu, brzucha, boków, wybroczyny, duszność, wypływ z nosa, zap spojówek, bieguna, wymioty, niedowłady, śmierć. Przewlekła:20-40 dni, to samo + wychudzenie, zap płuc, zap stawów. Martwica skóry, AP: skóra sina + wybroczyny, w jamach pł wysiekowy żółtoróżowy, wybroczyny na bł surowiczych i narzadach oraz silne ich przekrwienie, śledziona- silnie powiekszona 2,3X, przekrwiona, ciemnoniebieska, zawały brzezne, Wezły chłonne- wybroczyny, powiekszone, czrne ze skrzepami krwi, nerka- przekrwienie kory, wybroczyny, wylewy krwawe, serce- wylewy pod nasierdziem, zapalenie żoładka + owrzodzenie, butony w jelitach B: sledziona, migdałaki, krew- pr biologiczna na swinkach, PCR, ELISA,
CHOROBA AUJESZKIEGO- ADV, Herpesviride,DNA siewstwo, zak latentne, nawroty, 3% lizol, 2% fenol, 2% formol, P: wydzielina z nosa, slina, mleko, nasienie, - droga nosowo- ustna- wystepuje w postaci czasteczki DNA wbudowanej w zainfekowana komórke, - stres- powstaje kompetentna czast wirusa- namazanie w komórkach- rozprzestrzenianie po organizmie- - nerw węchowy- OUN, O: posmutnienie, wymioty, kaszel, PROSIETA- inkubacja 3-11 dni, objawy po 12-36 h, temp 41, brak koordynacji, zaburz behawioralne, konwulsje, drgawki, bezgłos, śmiertelność 100%, prosieta, WARCHLAKI- wyciek z nosa, kaszel kichanie, szczekoscisk, parcie głowa, bezgłos, TUCZNIKI- temp, wypływ z nosa, zab nerwowe, zachamowanie przyrostów, MACIORY - obj nerwowe, kichanie, kaszel, ronienia, A-P: zmiany nekrotyczne białe w watrobie i sledzionie, obniska martwicze w nagłosni, U OSESKÓW_ krwotoczno- nekrotyczne ogniska w płucach i migdałkach, , martwica łozyska, B: objawy kliniczne, skokowy przebieg choroby, równoczesne zachorowanie innych zwierzat, mózg, migdałki płuca śledziona,hodowle komórkowe PK, RK, CPE, IF, próba na królikach, SN, ELISA Z:eliminacja osobników, szczepienia: zalecane szcz zywe, podstawowe uodpornienie loch i knurów 2X co miesiac, nastepnie całe stado co 4 m-ce, Warchlaki 10 i 14 tydzien zycia, po 2 latach tego programu badaniaq krwi( ELISA),1. Chlewnie wolne- brak objawów, wszystkie 3x badania/ rok wszystki serologicznie -, 2. Chlewnie na uzdrowianie- odsetek serologicznie +< 30%usuwa się je, next badanie co miesiac 3. Chlewnie izolowane > 30% , wukonuje się szczepienia2X w roku, a małe stada wybija się Z: dobre warunki, zmniejszenie wielkości stada, all in all out, oczyszczanie, dezynfekcja, własciwe zywienie, dobra zoohigiena, kwarantanna,
CHOROBA CIESZYŃSKA -,Enterovirus r: Picornaviridae, 11 serotypów, serotyp 1TTV- najbardziej zjadliwy Dez: 2% formalina, 2% chlramina, soda żrąca, siewcami sa bezobjawowi nosiciele i ozdrowieńcy P: kał- namnazanie : migdałki, jelita, USS, - krew- narzady wewnetrzne, rdzeń kregowy ( odcinek ledżwiowy) powoduje niedowłady i porażenia tylnych kończyn- przednia część rdzenia i porazenia przodu ciała O: - stadium wstepne- spadek apetytu, wymioty, niezborność ruchów, niedowłady zadu, 41 - stadium podniecenia- 1-3 dni, skurcze toniczno- kloniczne, przymusowe ruchy kończynami, leżenie na boku, zgrzytanie zebami, ślinienie, oczopląs, kwiczenie, sket szyi, porażenia, - stadium porażenne- porazenia wiotkie, bezwład, p. nadostra- 24 h, smierc, p. ostra 2-4 dni, p. podostra-,6-8 dni 50% smiertelności, p. przewlekła- śmiertelność 20%, AP: przekrwienie i obrzęk mózgu, przepełnienie opon krwią, porażenie p. moczowego, atonia jelit, B: AP mózgu, SN,
CH OBRZEKOWA- morbus oedematosus-C,Coli 0139, 0141, 0138, 1-2 tyg po odsadzeniu, toksyny- (VT), shiga like toxin (SLT), choruja najlepiej odżywione prosieta, P: per os- namnazanie w j, cienkich- zmiany w tk podsluzowej zoładka i jelit- uwalnianie SLT O: padniecia po kilku godz bez objawów, biegunka, brak apetytu, duszność, krztuszenie, chrapliwy głos, niedowłady, konwulsje, obrzęki powiek, nosa, głowy, spiaczka, A-P: uszkodzenie n krwionosnych w tk podsluzowej i podskórnej, obrzek podskórza-oczu, głowy, szyi, obrzek podsluzówki żoładka, j.grubego, nacieczenie krezki, w jelitach płyn przesiękowy, Z:głodówka, izolacja, antybiogram, Stresnil, Hydrocortisonum aceticum, dobra technika, odsadzenia, kw mlekowy- w celu obnizenia pH w zoładku, Suibicol 1 kg/ tona paszy
CHOROBA PECHERZYKOWA- zwalczana z urzedu, Enterowirus r: Picornawiride, dez: Halamid 1%, Virkon 2%, solenie, wędzenie, peklowanie mięsa nie zabija zarazka, P: miejsce wniknięcia- pęcherzyki pierwotne- krew- goraczka- pecherz wtórne ( miedzyraciczkami, j. ustna, gr. mlekowy, siewstwo z płynem z pęcherzyków, O: inkubacja - 3-14 dni, objawy podobne do pryszczycy, + ruchy menazowe, atakowanie, gryzienie przeszkód, wiosłowanie kończynami, porażenia, temp- 42, nieraz poronienia AP: pęcherz na skórze, po pęknięciu pęcherz w ich miejscu pows owrzodzenia, Z: zwalczana z urzędu,
COLIBAKTERIOZA-colibacterioses, E. Coli, G-, otoczka i rzeski, przetrtwlniki, antygeny K, H, O, R, M, chorobotwórczość zalezy od inwazyjności i wytwarzania toksyn, TOKSYNY: enterotoksyny- działa na sluzówke jelit, endotoksyny- zapalenie jelit zatrucia, neurotoksyny,-przyczyna choroby obzrekowej, P:masowo wystepuje w srodowisku, składnik flory jelitowej, - najbardziej wrażliwe noworodki i młodzież, SU-u prosiat 1-5 dni K88, 08:K87, kał - per os - jelita- namnożenie - gastroenteritis- krwiobieg- posocznica- O:biegunka, papkowata, żólta, wodnista, + krwe, mleko niestrawione, śluz, odwodnienie, grzbiet wygiety, otepienie, spiączka, smierc, A-P:niezytowe, krwotoczne zapalenie jelit, owrzodzenia żoładka + krwawe wylewy, przekrwienia krezki, powiekszone wezły, jelita rozszerzone, L:tylozyna, chloramfenikol, prep sulfamidowe, witaminy, Fe, nawadnianie, szczepienia: Colivac S, Porcilis Porcoli Neocolipor samice prośne 5 i 2 tydz przed porodem, prosieta od 6 tyg, 2x co 2 tygodnie,
DYZENTERIA- Gastrocolitis haemorrhagica necroticans suum -Swine Dysentery- powoduje spadek m.c i straty do 25%, kretek Serpulina hyodysenteriae- G-, beztlenowa, nateżenie choroby powoduje obecność Vibrio coli, Bacterioldes vulgaris w jelitach , kał, nosiciele, wytwarza hemolizyny powodujace rozpad erytrocytów uwalnianie makromolekuł i Fe, wic, zdolnosć ruchu,zdolnosć hemotaksji, P:per os-w zoładku nie działa na je Hcl- kolonizacja warstwy sluzowej j, grubego, - uszkodzenie kosmków i komórek miedzy kryptami okrężnicy O: inkubacja 6 dni, nadostra-padniecia tuczników o masie > 60 kg, - ostra- krwawa biegunka, odwodnienia,osłabienia, padniecia - przewlekła-14 dniowa bieguna, charłactwo, śmierc, - nietypowa- zmniejszony apetyt i spadek przyrostów, A-P: wychudzenie, sierść nastroszona, krwotoczno-martwicowe zapalenie żołądka i okręznicy, zołądek wypełniony trescia, ze sluzem i włóknikiem, tresć w jelitach papkowata, brunatna, martica sluzówki, w. chłonne krezki obrzekłe, bł sluzowa okrężnicy wyglada jak posypana otrebami, przekrwienie watroby i dna żoładka zakrzeby naczyń. B:objawy, sekcja, podwiazany odcinek okręznicy, kał wymaz z prostnicy, IF, PCR, bakteriolog, sekcja Z :all in - all out, środowisko, karencja, izolacja, L: tiamulina, tylozyna, linco-spectin, Avimetronid, głodówka, tylko woda zakwaszona Aciprolem, stosowac leki naprzemiennie, po terapi dezynfekcja, ( Staloson F), antybiotyki : Tetramutin ( tiamulina + oksytetracyklina), cyklicznie co 3 tyg 2kg/tonę paszy, Humobentofen ( prep minerealny),
EPIDEMICZNA BIEGUNKA SWIŃ- koranowirus PEDV, P: kał siewców- 12h- replikacja wirusa w jelitach- atrofia kosmków- zaburzenia wchłaniania- biegunka O: inkubacja 22-36h u prosiat ssacych u nich przebieg cięzki, ostra wodnista biegunka, kwasica, odwodnienie smierc prosiat,depresja, spadek macy, wymioty AP: j. cienkie- ściana cienka, rozdente, przekrwione, jasnozielona płynna tresć, żoładek- ściente mleko zgrubienie oddźwiernika B: IF, przesłac całe prosiaki lub podwiązane jelita Z: 2-3 tygodnie przed porodem immunizacja loch rozcierem jelit chorych prosiąt, nawadnianie, glukoza, higiena porodówek,
GRUŻLICA atypowych, fotochromogenne, skotochromogenne,
niechromogenne prątki szybko rosnąceM. tuberculosis - Ho i małp M. bovis - Bo. małpa. Ho (szczeg. dzieci), Su, Cp. Fe M. avium - kura, indyk, gołąb, kaczka M. mycroti - myszy zakażenia: żak. Aerogenne, kropelkowe, alimentame . wewnątrzmaciczne, pępowina skóra, błony śluz. droga płciowa przez kanał strzykowy z ogniska pierwotnego -naczynia chł-> węzły chł. ogn. pierwotne - węzeł chł. = zespół gruźliczy pierwotny , zespół gruźliczy pierwotny niezupełny - gdy w ogn. pierwotnym przygaszenie, a zmiany w węzłach chł. ognisko pierwotne -»• naczynia chłonne i krwionośne -> do ustroju -»• rozsiew -» tzw. uogólnienie wczesne duży wysiew prątków w krótkim czasie -> ostra gruźlica prosówkowa (wątroba, śledziona, płuca) okresowe powolne wysiewanie prątków -» proces uogólnienia przewlekłego powtórne zakażenie • superinfectio -> aktualizacja pierwszego zakażenia -> gruźlica przebiega w f-mie przswfekr-i najczęściej dotyczy pojedynczego narz. (tbe. isolata s. chronica) gdy nastąpi przełamanie odporności -> uogólnienie późne W gruzełku występują kom. nabłonkowe, olbrzymie i limfoidalne (na obwodzie). tendencje do serowacenia, zwł. w centrum (od 6-go tyg. po zakażeniu) ->• ; powstanie jam. ropni,końcowy etap to wapnienie..Objawy: Bo narząd oddechowy: kaszel suchy, przy różnicy temp. napojeniu zimną wodą, bolesny, wilgotny, wykrztusina ; oddech przyśp, szmer pęcherzykowy, rzężenia, odgłos wypukowy nad kawernami; częste wzdęcia (ucisk węzłów naprzełyk)gruźlica opłucnej - bolesność klatki piersiowej wymię: twardy, bolesny obrzęk ćwiartki, asymetria strzyków, węzły chł. nadwymieniowe - powiększone, twarde; mleko - wodniste, ropa, żółto -zielonkawe narząd rozrodczy: niereg u lamość rui, wypływ śluzowe - ropny z pochwy, ronienia (szczeg. w ostatnim mieś. dąży), c w macicy, guzy na granicy skóry i bł. śluz. zewnętrznych narządów płciowych, u samców - guzy najądrzy jąder, prącie Su: p. pok. - brak apetytu. - zaparcia, wychudzenie; powiększone chł. żuchwowe i zagardłowe; zmiany w stawach Eq: skóry i tk. podskórnej, powiększ śledzionyAP- w chłonne- żuchwowe, gardłowe, krezkowe, wymienia, watrobowe tuberkulina (alergen) służy do wykazania stanu nadwrażliwości typu P.P.D.z prątla bydlęcego An 5 - pochodna białkowa tubeckulina ptasia standaryzowana wagowo i biologicznie 1 ml 37.5 tyś, 0.2 ml- 7.5 tyś Na wystąpienie odczynu, wywiera wpływ a) zjadliwość i ilość prątków b) aktywność procesu gruźliczegoc) czas trwania d) miejsce wprowadzenia tuberkuliny e) stan organizm Tuberkulinizacja śródskórr.e:- zwierzęta najwcześniej w wieku 3 mieś.- technika: po lewej stronie szyi^ m-ce iniekcji wystrzyc w formie krzyża ew. na łopatce m-ce wystrzyżenia przetrzeć suchym wacikiem dokonać pomiaru fałdu skóryBo, Eq, Cp: śródskómie na szyiOv: małżowina uszna, powieka, fałd ogonowy (ustawa mówi, że na przyśrodkowej str. uca)S u: podstawa małżowiny usznejCa: linia sutek, łopatka Fe: szyja, łopatkaOdczyt:- po 72 godz. - zbadać wzrokowo- pomiar grubości fałdu skóry > 3mm +, <3 mm- określić charakter obrzęku (ograniczony czy rozlany)- konsystencja (twarda, ciastowata. oporna)- ocenić zdrowie i porównac sprzed truberkulinizacji Tuberkulinizacia porównawcza:- wykonujemy w stadzie, gdy istnieje podejrzenie o zakażenie prątkami ptasimi, ludzkimi lub atypowymi- po jednej stronie bydlęca, po drugiej ptasia tuberkulina- można wykonać po tej samej stronie ale 15-20 cm odstęp- bydlęca - bliżej żuchwy, ptasia - bliżej krawędzi łopatki (wyżej i niżej - nowa ustawa)- wynik po 72 godz.Senzytyna - 0.2ml= 2.500, r-t bezbiałkowy uzyskany z prątka Av na synt podłożu bezbiałkowym, można stosować do pr. Alergicznych, ANERGIE- fałszywie - wynik- okr. Okołoporod, kacheksja, chloramfenikol. Streptomycyna PARAALERGIA gdy wywołuje pratek Av, Ho, mysi, Jonego Fałszywie +, HETEROALERGIA-iiny proces chorobowy- grzybica, promienica, motylica, zap czepca,
INFLUENZA- swine influenza- wysoka goraczka, kaszel, dusznosć, wyciek z nosa, trwa 5 dni, enzootia, w1-2 dni całe stado, śmiertelność 1-4%, wirus pneumotropowy typA, + Actinobacillus pleuropneumonie lub P. mul;ticida, Virus typu A- 2 podtypy NA i HA, najgorszy szczep H1N1, P: aerogennie- kom nosa, krtan, tchawica, oskrzela, - replikacja w nabłonku- hamuje on zdolność kom zernych, sprzyja rozwojowi bakterii, O: temp 41-42, posmutnienie, napadowy kaszel rano i przy karmieniu, dusznosć mieszana, zapalenie spojówek, wypływ z nozdrzy, objawy-5-6 dni, uszkadzajace działanie na płody, A-P:zap płuc, zaczerwienienie i obrzęk tchawicy + sluz i wydzielina, oskrzeliki całkowicie wypełnione sluzem, w szczytowych partiach płuc czerwone ogniska zapalne, wezły powiekszone i soczyste, w wysieku oskrzeli skrzepy krwi i włóknik, w jamach płyn,R: rozpoznanie i izolacja wirusa, chodowla na 10 dniowych zarodkach kurzych, odczun HI, badanie obecnoscvi przeciwciał w surowicy Z: suche ciepłe legowisko, antybiotyki, srodki wyksztuśne, szczepienia: Suvaxyn, Flu-3- maja inaktywowany H1N1, 2X co 3 tygodnie, uodparnia się przedewszystkim warchlaki
LEPTOSPIROZA- zaburzenia w rozrodzie i odchowie prosiat, Leptospira Interogans- 200 serotypów, L pomona, L tarassovi, L canicola L icterochemorchagicae, zachorowania o charakterze ogniskowym, jecień zima wiosna, zródło- gryzonie i inne ssaki P: per os, skóra, krycie, - krew, namnożenie- nerki- siewstwo za pośrednictwem moczu, ( kilka m-cy), Lochy-, łozysko, - płody- 3 trymestr śmierć i ronienia, lub słabe prosiaki z żóltaczką O: P ostra i podostra- posmótnienia, apatia, goraczka, spadek apetytu, biegunka zaparcie zap spojówek, objawy słabo zaznaczone mijaja po 3 dniach, P. rozrodcza- lochy brak objawów, ronienia 3-4 tyg przed terminem, słabe prosieta, lochy ronią tylo raz i staja się odporne, płody- blade, miejscami sinofioletowe, podskórze nacieczenia, płun bursztynowy w jamach, obrzek nerek, watroba szaroczerona z białymi ogniskami martwicy, AP- płody - żółtaczka, wezły powiekszone, soczyste, wątroba- brunatna z żółtym odcieniem, nerki- blade, nierówne, pokryte białymi wzniesieniami, przekrwienie oboczne, śledziona- powiększona, wybroczyny B: wywiad objawykrew, mocz, mleko, posmiertnie mózg wycinki narzadów, poronione płody, - serologiczne, aglutynacja, OHB, Z: podział epizootyczny chlewni, badania serologiczne knurów i loszek, Streptomycyna, penicylina + streptomycyna, tetracykliny, SZCZEPIENIA- zaiwesiny jednego lub kilku szczepów leptospiry- odporność poszczepienna trwa od 1 do 6 m-cy, decyzje o szcz podejmuje Panstwowy lek wet dezynfekcja - 2% łóg sodowy, 3-5% kreolina, Virkon, deratyzacja,