Kompetencje - to uzyskany przez ucznia, w efekcie procesu kształcenia, zakres uprawnień do podejmowania decyzji, wyrażania sądów i działania, w tym wypadku w sprawach zdrowia, w sprawności fizycznej i dbałości o ciało. Kompetencje zdobywa się : w toku doświadczenia życiowego - wiedza potoczna, obyczaj, moda i w toku celowego i przemyślanego procesu nauczania i wychowania
Kompetencje kulturowe (wiedza, umiejętność, znawstwo określonej dziedziny ludzkiego życia):
→Kompetencje technologiczne - obejmują znajomość wiedzy o sposobie uczestniczenia w kulturze oraz zdolność (wynikającą z przyswojonej wiedzy praktycznej i teoretycznej) do wyboru takiego sposobu postępowania, który ma zapewnić jednostce urzeczywistnianie przypisanych jej roli społecznej wartości - celów. Integralną częścią kompetencji technologicznych są kompetencje poznawcze (teoretyczne) jednostki, składa się na nie wiedza wyjaśniająca, która wynika z myślenia zdroworozsądkowego i naukowego oraz indywidualne zdolności człowieka do posługiwania się taką wiedzą. Kompetencje technologiczne określają dyspozycje osobowościowe warunkujące skuteczność wykonywania określonej roli społecznej, a także skuteczność działań, które prowadzą do realizacji pożądanych celów.
→Kompetencje aksjologiczne - obejmują one wiedzę o ładzie wartości kulturowych, dzięki któremu uczestnik kultury odnajduje cel własnego działania we wspólnocie kulturowej. Kompetencje aksjologiczne to także: umiejętność odróżniania różnych wartości od siebie - wybieranie tych naczelnych (wybór takiej wartości to wartościowanie), właściwa ocena rzeczy, indywidualna zdolność do odróżniania działań słusznych od niewłaściwych, poczucie sensu własnego istnienia w grupie. Wiedza aksjologiczna członków wspólnoty kulturowej wyznacza każdej jednostce (w tej grupie) cel własnej działalności. Kompetencje aksjologiczne odpowiadają na pytanie „po co warto żyć?”
→Kompetencje komunikacyjne - obejmują one: znawstwo znaczeń przekazów (tekstów kulturowych, dzieł, komunikatów), dzięki któremu uczestnik kultury wie co jest treścią jego działalności kulturowej oraz zdolność do interpretacji przekazów. Uczestnik kultury wie czym są kompetencje komunikacyjne w momencie gdy uświadamia sobie, że: a) dostęp do kultury polega na dochodzeniu do znaczenia komunikatu, b) uczestnictwo w kulturze jest braniem udziału w komunikacyjnej wymianie znaczeń (dla całej wspólnoty dane znaczenie ma taką samą treść), znajomości kodów, za pomocą których te znaczenia są formułowane. Poprzez udział w społecznych rozmowach, uczestnik uzyskuje wiedzę o tym, z jakich treści składa się kulturowarzeczywistość oraz które z tych treści pomagają mu odczuć sens istnienia. Kompetencje komunikacyjne odpowiadają na pytanie „co jest treścią życia?”
→Kompetencje realizacyjne - obejmują one wiedzę o przebiegu czynności roli społecznej oraz zdolność do realizacji tych czynności według przyjętego w danej grupie społecznej wzoru działania (wzór działania to ideał czynnościowy danej roli społecznej); to osobowościowe dyspozycje do działania umiejętnego.
Doskonały uczestnik kultury musi:
- dokonywać wyboru celu działania zgodnie z ideałem aksjologicznym danej roli społecznej (k. aksjologiczne)
- dokonywać pełnej interpretacji znaczeń przekazu kulturowego - zgodnie z ideałem komunikacyjnym dla danej roli społecznej (k. komunikacyjne)
- dobierać środki do osiągania pożądanego celu - zgodnie z ideałem technologicznym dla danej roli społecznej (k. technologiczne)
- umieć urzeczywistniać wszelkie działania - zgodnie z ideałem (wzorem) czynnościowym danej roli społecznej (k. realizacyjne)
Cykl lekcyjny to pewna określona liczba godzin (od 2 - 8) podporządkowanych wspólnemu tematowi (hasłu, zadaniu), od wyznaczenia którego rozpoczyna się tworzenie cyklu. Do tematu cyklu nauczyciel przygotowuje ogólne zadnia i treści przewidziane do realizacji (ćwiczenia, wiadomości, efekty, sprawdziany), a następnie w odpowiedniej kolejności realizuje je w ustalonej liczbie lekcji. Cele cyklów powinny wynikać z celów zawartych w założeniach programowych. Cykl kończy się poziomem kompetencji które chcemy uzyskać. Produktem są kompetencje kulturowe jego uczestników.
Zalety cykli tematycznych: nie pozwalają nauczycielowi zapomnieć o celach programu, systematyzują jego pracę, budują pomost między planem rocznym a lekcjami oraz tworzą pewną liczbę kolejnych „zamkniętych układów”, pozwalających dokonywać okresowych ocen i sprawdzać osiągnięcia celów cząstkowych.
Osnowa - plan na kilka jednostek lekcyjnych, powiązanych wspólnym celem; szczegółowy plan jednostki metodycznej osnuty na toku lekcyjnym, wytycza pracę w całym cyklu tematycznym, ułatwia przeprowadzenie kolejnych lekcji, zapewnia solidność i systematyczność, a zatem sprzyja osiąganiu optymalnych rezultatów pracy.
Opracowanie osnowy ułatwi nauczycielowi określić:
-temat główny dla cyklu tematycznego
-zadania szczegółowe w zakresie zadań rozwijających: motoryczność, umiejętności, wiadomości i postawy
-zadania szczegółowe na każdą jednostkę lekcyjną cyklu
-dokładny przebieg zadań pedagogicznych pierwszej lekcji
-zadania nowe w kolejnych jednostkach lekcyjnych
-zadania kontrolno-oceniające dla cyklu
W przypadku pisania osnowy z pewnych rzeczy się rezygnuje (nie rezygnuje się z tematów poszczególnych jednostek, z zadań szczegółowych) - nie przepisuje się toku lekcyjnego, metod itd., tylko pisze się ćwiczenie po ćwiczeniu (można korzystać z ćwiczeń, które były w lekcji poprzedniej)
Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego
w szkole podstawowej należą (znalezione w necie, nie wiem czy to jest dobre):
1) czytanie - rozumiane zarówno jako prosta czynność, jako umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów w zakresie umożliwiającym zdobywanie wiedzy, rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w życiu społeczeństwa;
2) myślenie matematyczne - umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych;
3) myślenie naukowe - umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;
4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, zarówno w mowie, jak i w piśmie;
5) umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji;
6) umiejętność uczenia się jako sposób zaspokajania naturalnej ciekawości świata, odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji;
7) umiejętność pracy zespołowej.