DWA PRAWA GOSSENA

I PRAWO GOSSENA: PRAWO MALEJĄCEJ UŻYTECZNOŚCI KRAŃCOWEJ. W miarę konsumpcji kolejnych, jednakowych jednostek danego dobra, spada użyteczność krańcowa. (uwaga! użyteczność krańcowa może nawet zacząć przyjmować wartości ujemne).

II PRAWO GOSSENA

użyteczność krańcowa dobra A		użyteczność krańcowa dobra B
	=
cena dobra A		cena dobra B

I PRAWO GOSSENA: PRAWO MALEJĄCEJ UŻYTECZNOŚCI KRAŃCOWEJ. W miarę konsumpcji kolejnych, jednakowych jednostek danego dobra, spada użyteczność krańcowa. (uwaga! użyteczność krańcowa może nawet zacząć przyjmować wartości ujemne).
II PRAWO GOSSENA to warunek maksymalizacji użyteczności całkowitej konsumenta . wynika z niego że aby konsument maksymalizował użyteczność całkowitą, stosunek użyteczności krańcowych dobra xA, do xB musi być równy stosunkowi ceny dobra xA do ceny dobra xB.
użyteczność krańcowa dobra A użyteczność krańcowa dobra B
cena dobra A cena dobra B

I PRAWO GOSSENA. Wzrost konsumpcji bieżącej przy założeniu że konsumpcja przyszła jest stała prowadzi do coraz wolniejszego wzrostu użyteczności całkowitej, natomiast użyteczność krańcowa z konsumpcji bieżącej maleje.

II PRAWO GOSSENA (w konsumpcji w czasie) - w pkt. Optimum konsumenta, stosunek użyteczności krańcowej konsumpcji bieżącej do użyteczności krańcowej konsumpcji przyszłej musi być równy stosunkowi ceny konsumpcji bieżącej (1+r) do ceny konsumpcji przyszłej (1)

KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI

określa stosunek przyrostu konsumpcji jednego dobra do ubytku innego dobra w sytuacji, gdy konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności. Krańcowa stopa substytucji jest zawsze malejąca.

-KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI - ilość jednego dobra X zastępowanego jednostką dobra drugiego Y, gdy zmieniają się ich proporcje ilościowe, ale poziom satysfakcji całkowitej nie zmienienia się - konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności !

Stała krańcowa stopa substytucji - charakterystyczna dla bliskich substytutów oznacza, iż w miarę ubytku jednego dobra X kolejne jednostki dobra drugiego Y substytuują stałe ilości ubywającego dobra X.

Malejąca krańcowa stopa substytucji - w miarę ubytku jednego dobra X jednostka dobra drugiego Y rekompensuje coraz mniejsze ilości dobra ubywającego X.

Rosnąca krańcowa stopa substytucji - w miarę jak zmniejsza się konsumpcja dobra Y, kolejne jednakowe przyrosty dobra X substytuują coraz większe ilości dobra Y.

Linia ograniczenia budżetowego

• Linia budżetowa (in. linia ograniczenia budżetowego) - zbiór punktów przedstawiających wszystkie możliwe kombinacje nabywanych ilości dóbr X i Y przy wykorzystaniu całego dostępnego konsumentowi dochodu.

Linia ograniczenia budżetowego pokazuje najlepsze koszyki dóbr, które może nabyć konsument, rozporządzający określonym dochodem

P_x - cena dobra x

x - ilość dobra x

I - dochody konsumenta

Przesunięcia i zmiany ograniczenia budżetowego

Zachowanie konsumenta:

• konsument stosuje zasadę racjonalności, a więc maksymalizuje swoje zadowolenie czyli użyteczność

• przechodniość preferencji: jeżeli woli koszyk A od B, i B od C, to woli także A od C

• konsument woli mieć więcej niż mniej czyli z dwóch koszyków dóbr konsument wybiera taki, w którym jest więcej przynajmniej jednego dobra, pod warunkiem, że nie zawiera on mniejszej ilości jakiegoś innego dobra

• konsument wie o istnieniu wszystkich możliwych do nabycia koszyków dóbr i potrafi je ocenić.

Użyteczność całkowita i krańcowa

Dokonując wyborów, nabywca danego dobra kieruje się przede wszystkim UŻYTECZNOŚCIĄ. Użyteczność jest rozumiana jako zadowolenie, satysfakcja z nabycia danego dobra, jest mierzona w utylach.

Użyteczność można zdefiniować jako satysfakcję, przyjemność lub korzyść osiąganą przez konsumenta w wyniku spożycia dobra lub usługi.

UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA to całkowite zadowolenie, jakie osiąga jednostka z tytułu konsumpcji określonej ilości danego dobra.

UŻYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA (MARGINALNA) to dodatkowe zadowolenie, jakie osiąga konsument ze zwiększenia konsumpcji dobra o kolejną, dodatkową jednostkę

UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA (ogólna) (Użc) - Suma zadowolenia wynikająca z dotychczasowej konsumpcji danego dobra.

UŻYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA (Użk) - jest to przyrost satysfakcji (zadowolenia) uzyskany ze spożycia kolejnej jednostki danego dobra.

UŻYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA (Użk) = zmiana użyteczności całkowitej / zmiana ilości konsumowanego dobra

Podczas gdy użyteczność całkowita zmienia się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra (początkowo rośnie, osiągając w pewnym punkcie maksimum, a następnie spada), użyteczność krańcowa zmniejsza się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra.

Na czym polega paradoks wartości?

Paradoks wartości polega na tym, że bardziej użyteczna dla człowieka woda osiąga na rynku niższą cenę, niż na przykład diamenty. Oznacza to, że popyt i podaż wody przecinają się przy cenie niskiej, a popyt i podaż diamentów przy cenie wysokiej. Wynika to z faktu, że użyteczność marginalna ostatniej kupowanej jednostki wody jest znacznie stosunkowo niska, a użyteczność marginalna ostatniej kupowanej jednostki diamentów jest stosunkowo duża. Wiąże się to z większą rzadkością diamentów.

Krzywa obojętności

FUNKCJA UŻYTECZNOŚCI pokazuje jaki poziom użyteczności całkowitej osiąga konsument z konsumpcji danej kombinacji X1, X2.

Funkcja użyteczności opisuje preferencje konsumenta. Graficznym obrazem preferencji konsumenta jest krzywa obojętności

UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA to suma zadowolenia z konsumpcji danej kombinacji dóbr X1,X2.

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI (warstwica f. Użyteczności) jest zbiorem różnych kombinacji dobra x1, x2, które zapewniają konsumentowi taki sam poziom użyteczności całkowitej.

NACHYLENIE KRZYWEJ OBOJĘTNOŚCI jest ujemne, wartość tego jest równa

KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI (miara nachylenia krzywej obojętności) informuje z ilu jednostek dobra x2 musi zrezygnować konsument w zamian za dodatkową jednostkę dobra x1, tak by jego poziom użyteczności całkowitej nie uległ zmianom(żeby pozostał na tej samej krzywej obojętności)

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI jest zbiorem takich kombinacji ilości dóbr, które konsument ceni sobie jednakowo wysoko. Krzywa obojętności ma zawsze kształt paraboli, wygiętej w kierunku układu współrzędnych.

Każdy punkt na krzywej oznacza wybór, który jest przez konsumenta jednakowo preferowany. Wszystkie punkty, znajdujące się ponad krzywą są bardziej preferowane od każdego punktu, leżącego na krzywej. Wszystkie punkty, znajdujące się poniżej krzywej są mniej preferowane od każdego punktu, leżącego na krzywej.

Zadowolenie konsumenta może mieć różny poziom, dlatego też można wykreślić nieskończoną liczbę krzywych obojętności - powstaje wówczas mapa obojętności.

Mapa preferencji konsumenta odzwierciedla dwie prawidłowości:

1. Zależność:

Krzywych obojętności może być nieskończenie wiele. Tworzą one system

preferencji czyli mapę krzywych obojętności.

Im wyżej jest położona krzywa obojętności tym wyższe jest spożycie obu dóbr.

Krzywe te tworzą mapę gustów lub preferencji konsumenta i wyrażają jego

indywidualne upodobania w obojętnej proporcji konsumowanych dóbr.

2. Zależność:

Druga zależność to ograniczenia wyboru konsumenta. Te ograniczenia to:

a) dochód konsumenta (Dk), b) cena dobra X (cX) , c) cena dobra Y

Nadwyżka konsumenta i producenta

Nadwyżka konsumenta jest to pole poniżej krzywej popytu i powyżej ustalonej ceny. Odzwierciedla ona różżnicę pomiędzy ceną, jaką konsument jest skłonny zaoferować za dane dobro, a ceną rzeczywiście obowiązującą na rynku. Konsument jest zadowolony z tego, że cena rynkowa dobra jest niższa od ceny, którą on byłby w stanie za to dobro zapłacić.

Pole trójkąta pAB, obliczane za pomocą całki, jest miarą nadwyżki konsumenta.

Ważne jest to, w jaki sposób zmiany warunków rynkowych oddziaływują na nadwyżkę konsumenta. Jeśli cena rynkowa spada, to nadwyżka konsumenta rośnie i na odwrót.

Analiza jest podobna, jak w przypadku nadwyżki konsumenta.

Nadwyżka konsumenta i nadwyżka producenta są miarami pewnego dobrobytu społecznego.

5. Co to jest nadwyżka konsumenta?

Nadwyżka konsumenta to korzyść netto, jaką konsument uzyskuje z nabycia danego dobra. Oblicza się ją jako różnicę między użytecznością całkowitą osiąganą z danej ilości dobra X, a wydatkiem poniesionym na zakupienie tej ilości dobra X.

6. Jak zmienia się nadwyżka konsumenta wraz ze zmianą ceny danego dobra ceteris paribus?

Im wyższa cena ceteris paribus, tym mniejsza nadwyżka konsumenta (przy typowej krzywej popytu).

α

---