FUNKCJE SOCJALIZACJI:
1. Stymulacja rozwoju mózgu ludzkiego i całego systemu nerwowego
A) poprzez eliminowanie lęku, który paraliżuje odruch badawczy (lęk przed poznaniem otoczenia) Kępiński " W każdym człowieku dżemie pogotowie lękowe"
b) dostosowanie przedmiotów do czynności manipulacyjnych.
c) Współdziałanie z innymi ludźmi i nie tylko. Współdziałanie na przedmiotach, ale przede wszystkim rozmowa , która prowadzi do kształtowania się kompetencji komunikacyjnych.
2. Adaptacja do życia w społeczeństwie ludzkim. Gdyby nie natura (całe gatunkowe wyposażenie człowieka) to otoczenie społeczne nie uczyniłoby z istoty biologicznej o ludzkich kształtach istoty społecznej. Gdyby nie otoczenie społeczne to człowiek jako istota biologiczna z całym garniturem najlepszych dyspozycji, pozostałby w świecie przyrody gorzej usytuowany niż zwierzęta.
3. Uobywatelnienie czyli wdrożenie do roli obywatela
- uznanie jakiegoś systemu moralnego
- być jakimś człowiekiem.
CECHY ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO:
a) względna izolacja od życia codziennego(dzisiaj), dawniej całkowita od życia codziennego, od niepożądanych wpływów środowiska, od zajęć, które w tym środowisku przeważają, dominują
b) celowo dobrane treści (są dobierane według 2 kryteriów:
* muszą odpowiadać kanonowi współczesnej cywilizacji - wiedza musi być na odpowiednim poziomie
* musi zawierać obowiązujący w danym państwie system wartości
c) celowo dobrane zadania do ciągłego wykonywania we współczesnej szkole, mają charakter pisemny, werbalny. Przygotowanie do życia odbywa się poza życiem. Te zadania absorbują uczniów, wykonują je na lekcjach jak i w ramach zadań domowych. Dziecko w domu w roli ucznia.
d) Specjalnie dobrane metody oddziaływania. Swoista metoda oddziaływania to sam fakt chodzenia do szkoły, dzieci idą do szkoły spełniać obowiązek obywatelski. W systemach liberalnych- metody z grupy psychologiczno- indywidualistycznych, w systemach autorytarnych metody kolektywistyczne. Obie służą uspołecznianiu, ale w różny sposób.
e) Specjalnie dobrana kadra. W każdym państwie określa się wymagania, rodzaj wykształcenia, zasady utrzymania się w zawodzie nauczycielskim. Nauczyciel to funkcjonariusz państwowy- musi wychowywać wg programów nauczania. To służy:
- przygotowaniu do życia w innych grupach społ.
- formowaniu mentalności człowieka jako organizacji Społecznej,
- rozerwaniu więzi.
Wychowanie służy rozwojowi, ma zapewniać, stymulować rozwój społ. Ten rozwój dokonuje się za sprawą aktywności jednostki. By jednostka dobrze radziła sobie w warunkach szybko zmieniającej się rzeczywistości. Nie jak pionek, lecz musi mieć poczucie sprawstwa. Wykształcona tak by przyczyniała się do postępu w zakresie poprawy życia. To składa się na rozwój, postęp społ. Więc wychowanie musi być dobrze zaplanowane, świadome, celowe. Celowe oddziaływanie wychowawcze odbywa się w jakimś układzie społ.- w żywym środowisku. Wychowanek i wychowawca są uwikłani w swe środowiska społ.
CELE WYCHOWANIA W UJĘCIU WYBRANEGO TEORETYKA.
Koncepcje celów wychowania:
Muszyński. Charakteryzuje cele wychowania. Aspekt treściowy. Podstawowym celem wychowania jest przygotowanie jednostki do wypełniania tych wszystkich zadań, które oczekują na nią w społeczeństwie, których wypełnianie jest warunkiem życia i rozwoju społecznego a także ukształtowanie przekonań i postaw, które ukierunkowują odpowiednie wykonanie tych zadań. Najlepszym sposobem przedstawienia uogólnionej charakterystyki głównych zadań życiowych człowieka jest ujęcie ich w kategorii ról społecznych. Można wyodrębnić kilka podstawowych ról w życiu zbiorowym. Przygotowanie jednostki do tych ról jest dla niego treścią wychowania.
Role: -społeczna rola obywatela; -społeczna rola człowieka pracy; -racjonalnego konsumenta dóbr, -aktywnego uczestnika życia ideowo- politycznego, -współtwórcy kultury, -członka zespołu, -partnera. Ukształtowanie postawy ozn. posiadanie wiedzy o określonym obiekcie, zjawisku, ukształtowanie określonych przekonań. Ukształtowanie postawy to działanie na podstawie posiadanej wiedzy, ukształtowanych przekonań. Postawa może być spójna(gdy działamy zgodnie z posiadaną wiedzą i ukształtowanymi przekonaniami) lub niespójna(gdy działamy wbrew temu co myślimy). W ramach celów wychowania ważne jest pełnienie ról i sposobów ich pełnienia(postawy).
Przedmioty postaw: - postawy ideowe wyznaczające stosunek człowieka do naczelnych wartości społecznych; - p. społeczne wyznaczające stosunek człowieka do społeczeństwa, jako nadrzędnej grupy(dobro ogółu);- p. interpersonalne w.s.cz. do innych ludzi;- p. egzystencjalne w.s.cz. do osobistych wartości życiowych;- p. kulturowe w.s.cz. do dóbr kultury;- p. intelektualne w.s.cz. do możliwości rozumu ludzkiego, do osiągnięć ludzkości;- p. w.s.cz. wobec przyrody.
SUCHODOLSKI w celach wychowania tkwi obiektywna sprzeczność. Cele wychowania formułują wychowawcy po to aby realizowali je wychowankowie. W tych celach wychowawczych zawsze jest odzwierciedlony jakiś interes społeczny. Cele powinny być tak sformułowane, aby były atrakcyjne z punktu widzenia jednostki. Źródłem celów wych. Jest zarówno obiektywny świat społeczno materialny jak również subiektywny świat jednostki. Stosownie do tych przekonań Suchodolski proponuje ciekawą koncepcję celów wychowania: wychowanie należy powiązać z trzema podstawowymi dziedzinami życia: -ze społeczeństwem;- z pracą;- z kulturą. Do tych trzech dziedzin adresuje cele wychow. : -przygotowanie młodego pokolenia do zaangażowanego uczestnictwa społecznego; -przyg. Młodego pokolenia do twórczego wykonywania pracy zawodowej;- p.m.p. do aktywnego udziału w kulturze. Formułuje cele wychowania w kategorii zadań. Zadania sformułowane są tak, że zaznaczają dwa typy interesów: interes społeczny i interes jednostki.
*CHARAKTERYSTYKA GŁÓWNE TEZY ANTYPEDAGOGIKI:
- Nurt ten powstał w USA w 1970 i w Niemczech 1974
- Założenia:
* poddał krytyce fundamentalną tezę o konieczności wychowania dzieci i młodzieży
* całkowita rezygnacja z roszczeń wychowania innych
* antypedagogika zerwała z pojęciem i fenomenem wychowania
* idea wychowania to wróg moralności i etyki
* stosunki pokoleniowe to "wojna wychowawcza"
* pedagodzy to "tendencyjni faszyści"
* negacja zinstytucjonalizowanego systemu kształcenia
* negacja idei i funkcji wychowania
* negacja pedagogicznych teorii ich podstaw i rozwoju
*antypedagodzy upatrują kryzys wychowania i nauk o wychowaniu
* dziecko jest nosicielem i nauczycielem wartości
* twórczy niepokój o losy ludzkości
* w centrum jej zainteresowania stoi uczący się podmiot ze swoimi potrzebami i obawami
* osoba jest w pełni odpowiedzialna za sama siebie
* zaakceptowanie osoby taka jaka jest
* poprzez wychowanie człowiek przestaje być samodzielnym podmiotem, staje się przedmiotem, przestaje być osoba mówiącą dumnie Ja, a staje się rzeczą
* wychowanie stwarza nie równe prawa dla wychowawcy i dla dziecka
* antypedagogika umożliwia dorosłym pokojowe wzajemne zbliżanie się do dziecka i do siebie
* dzięki antypedagogom dziecko przestało być jedynie obiektem badań
* rozwój dziecka dokonuje się w sposób naturalny, dziecko potrafi samo dokonywać wyboru zgodnie z zasadą: "Ja wiem lepiej niż, Ty co jest dla mnie dobre"
* należy wspierać a nie wychowywać
* odrzuca wychowanie jako świadomy proces
* akceptuje godność dziecka oraz jego prawo do samostanowienia we wszystkich obszarach życia
* relacje dorosły - wychowanek oparte mają być na dialogu
* antypedagogika pokazuje rodzinę hierarchiczną
* dziecko od urodzenia wyczuwa co jest dla niego dobre, może ponosić odpowiedzialność
* każdy jest odpowiedzialny za siebie
* tradycyjne wychowanie jest nietolerancyjne
Tezy antypedagogiki według Miller
1.To dorośli są panami(a nie sługami podlegającego im dziecka).
2.Dorośli określają a prori co jest prawem a co im nie jest.
3.Gniew dorosłych wynika z ich własnych konfliktów, problemów.
4.Dzieci obarczone są odpowiedzialnością za stan niezadowolenia czy gniewu dorosłych.
5.Rodzice powinni być zawsze szanowani.
6.Spontaniczne uczucia dziecka oznaczają zawsze niebezpieczeństwo dla jego pana i władcy.
7.Dziecko należy pozbawić własnej woli tak wcześnie jak to jest tylko możliwe.
8.Wszystkie wyżej wymienione zabiegi powinny mieć miejsce w pierwszych latach życia dziecka aby tego nie spostrzegło i nie zapragneło zemsty na swoich opresorach.
OD IDEAU WYCHOWANIA DO PRAKTYKI WYCHOWAWCZEJ
1.Ideał wychowania. Poprzez analizę merytoryczną wyłaniamy: -> 2. Naczelne cele wychowania. Poprzez analizę wg kryterium psychologicznego wyłaniamy: -> 3. Cele kierunkowe, rodzaje dyspozycji osobowościowych. Poprzez analizę wg kryterium rozwojowego wyłaniamy: -> 4. Cele etapowe, to standardy rozwojowe. Poprzez analizę wg kryterium praktycznego wyłaniamy: -> 5. Cele operacyjne. Pożądane formy aktywności wychowanków.
Ad.5. Plany pracy wychowawczej powinny być pisane językiem opisującym formy aktywności wychowanków, to co pozwala nabywać doświadczenia, pogłębiać przeżycia umożliwiające kształtowanie wyższej cechy psychicznej. Aktywność dostosowana do wieku, do poziomu świadomości, poziomu uspołecznienia.
IDEAŁ WYCHOWANIA- Definicja- To pełny opis zintegrowanych cech człowieka, wartościowych z punkty widzenia tradycji kulturowej, potrzeb społecznych czy też wymagań dominującej ideologii. opis doskonałej i pożądanej lecz realnie nieistniejącej osobowości człowieka. Ideał to finalny etap dążeń wychowawczych. To uogólnienie najbardziej pozytywnych cech abstrakcyjnej jednostki odznaczających się praktycznie nieosiągalnym stopniem doskonałości. To modelowy ideał człowieka do którego dąży się w wychowaniu. To także określony wzór osobowy, którego cechy uważa się za doskonałe. Może to być postać historyczna, obecnie żyjący człowiek, postać fikcyjna
Analiza ideału wychowania - ( w 2 aspektach)
a) formalny - opis ideału i opis jego struktury, tym aspektem zajmuje się teologia (nauka o celach) bada zasady współzależności pomiędzy celami a ideałami. Podstawowa zasad to spójności, między ideałami a celami wychowania musi istnieć spójność.
b) treściowy - aksjologia wychowania zajmuje się analizą merytoryczną ideału, inaczej analizę treściową (jakie wartości ma przyjąć wychowanek i jakie jego stany osobowości są bardziej wartościowe).
FUNKCJE SOCJALIZACJI:
1. Stymulacja rozwoju mózgu ludzkiego i całego systemu nerwowego
A) poprzez eliminowanie lęku, który paraliżuje odruch badawczy (lęk przed poznaniem otoczenia) Kępiński " W każdym człowieku dżemie pogotowie lękowe"
b) dostosowanie przedmiotów do czynności manipulacyjnych.
c) Współdziałanie z innymi ludźmi i nie tylko. Współdziałanie na przedmiotach, ale przede wszystkim rozmowa , która prowadzi do kształtowania się kompetencji komunikacyjnych.
2. Adaptacja do życia w społeczeństwie ludzkim. Gdyby nie natura (całe gatunkowe wyposażenie człowieka) to otoczenie społeczne nie uczyniłoby z istoty biologicznej o ludzkich kształtach istoty społecznej. Gdyby nie otoczenie społeczne to człowiek jako istota biologiczna z całym garniturem najlepszych dyspozycji, pozostałby w świecie przyrody gorzej usytuowany niż zwierzęta.
3. Uobywatelnienie czyli wdrożenie do roli obywatela
- uznanie jakiegoś systemu moralnego, - być jakimś człowiekiem.
CECHY ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO:
a) względna izolacja od życia codziennego(dzisiaj), dawniej całkowita od życia codziennego, od niepożądanych wpływów środowiska, od zajęć, które w tym środowisku przeważają, dominują
b) celowo dobrane treści (są dobierane według 2 kryteriów:
* muszą odpowiadać kanonowi współczesnej cywilizacji - wiedza musi być na odpowiednim poziomie
* musi zawierać obowiązujący w danym państwie system wartości
c) celowo dobrane zadania do ciągłego wykonywania we współczesnej szkole, mają charakter pisemny, werbalny. Przygotowanie do życia odbywa się poza życiem. Te zadania absorbują uczniów, wykonują je na lekcjach jak i w ramach zadań domowych. Dziecko w domu w roli ucznia.
d) Specjalnie dobrane metody oddziaływania. Swoista metoda oddziaływania to sam fakt chodzenia do szkoły, dzieci idą do szkoły spełniać obowiązek obywatelski. W systemach liberalnych- metody z grupy psychologiczno- indywidualistycznych, w systemach autorytarnych metody kolektywistyczne. Obie służą uspołecznianiu, ale w różny sposób.
e) Specjalnie dobrana kadra. W każdym państwie określa się wymagania, rodzaj wykształcenia, zasady utrzymania się w zawodzie nauczycielskim. Nauczyciel to funkcjonariusz państwowy- musi wychowywać wg programów nauczania. To służy:
- przygotowaniu do życia w innych grupach społ.
- formowaniu mentalności człowieka jako organizacji Społecznej,
- rozerwaniu więzi.
Wychowanie służy rozwojowi, ma zapewniać, stymulować rozwój społ. Ten rozwój dokonuje się za sprawą aktywności jednostki. By jednostka dobrze radziła sobie w warunkach szybko zmieniającej się rzeczywistości. Nie jak pionek, lecz musi mieć poczucie sprawstwa. Wykształcona tak by przyczyniała się do postępu w zakresie poprawy życia. To składa się na rozwój, postęp społ. Więc wychowanie musi być dobrze zaplanowane, świadome, celowe. Celowe oddziaływanie wychowawcze odbywa się w jakimś układzie społ.- w żywym środowisku. Wychowanek i wychowawca są uwikłani w swe środowiska społ.
CELE WYCHOWANIA W UJĘCIU WYBRANEGO TEORETYKA.
Koncepcje celów wychowania:
Muszyński. Charakteryzuje cele wychowania. Aspekt treściowy. Podstawowym celem wychowania jest przygotowanie jednostki do wypełniania tych wszystkich zadań, które oczekują na nią w społeczeństwie, których wypełnianie jest warunkiem życia i rozwoju społecznego a także ukształtowanie przekonań i postaw, które ukierunkowują odpowiednie wykonanie tych zadań. Najlepszym sposobem przedstawienia uogólnionej charakterystyki głównych zadań życiowych człowieka jest ujęcie ich w kategorii ról społecznych. Można wyodrębnić kilka podstawowych ról w życiu zbiorowym. Przygotowanie jednostki do tych ról jest dla niego treścią wychowania.
Role: -społeczna rola obywatela; -społeczna rola człowieka pracy; -racjonalnego konsumenta dóbr, -aktywnego uczestnika życia ideowo- politycznego, -współtwórcy kultury, -członka zespołu, -partnera. Ukształtowanie postawy ozn. posiadanie wiedzy o określonym obiekcie, zjawisku, ukształtowanie określonych przekonań. Ukształtowanie postawy to działanie na podstawie posiadanej wiedzy, ukształtowanych przekonań. Postawa może być spójna(gdy działamy zgodnie z posiadaną wiedzą i ukształtowanymi przekonaniami) lub niespójna(gdy działamy wbrew temu co myślimy). W ramach celów wychowania ważne jest pełnienie ról i sposobów ich pełnienia(postawy).
Przedmioty postaw: - postawy ideowe wyznaczające stosunek człowieka do naczelnych wartości społecznych; - p. społeczne wyznaczające stosunek człowieka do społeczeństwa, jako nadrzędnej grupy(dobro ogółu);- p. interpersonalne w.s.cz. do innych ludzi;- p. egzystencjalne w.s.cz. do osobistych wartości życiowych;- p. kulturowe w.s.cz. do dóbr kultury;- p. intelektualne w.s.cz. do możliwości rozumu ludzkiego, do osiągnięć ludzkości;- p. w.s.cz. wobec przyrody.
SUCHODOLSKI w celach wychowania tkwi obiektywna sprzeczność. Cele wychowania formułują wychowawcy po to aby realizowali je wychowankowie. W tych celach wychowawczych zawsze jest odzwierciedlony jakiś interes społeczny. Cele powinny być tak sformułowane, aby były atrakcyjne z punktu widzenia jednostki. Źródłem celów wych. Jest zarówno obiektywny świat społeczno materialny jak również subiektywny świat jednostki. Stosownie do tych przekonań Suchodolski proponuje ciekawą koncepcję celów wychowania: wychowanie należy powiązać z trzema podstawowymi dziedzinami życia: -ze społeczeństwem;- z pracą;- z kulturą. Do tych trzech dziedzin adresuje cele wychow. : -przygotowanie młodego pokolenia do zaangażowanego uczestnictwa społecznego; -przyg. Młodego pokolenia do twórczego wykonywania pracy zawodowej;- p.m.p. do aktywnego udziału w kulturze. Formułuje cele wychowania w kategorii zadań. Zadania sformułowane są tak, że zaznaczają dwa typy interesów: interes społeczny i interes jednostki.
CHARAKTERYSTYKA GŁÓWNE TEZY ANTYPEDAGOGIKI:
- Nurt ten powstał w USA w 1970 i w Niemczech 1974
- Założenia:
* poddał krytyce fundamentalną tezę o konieczności wychowania dzieci i młodzieży
* całkowita rezygnacja z roszczeń wychowania innych
* antypedagogika zerwała z pojęciem i fenomenem wychowania
* idea wychowania to wróg moralności i etyki
* stosunki pokoleniowe to "wojna wychowawcza"
* pedagodzy to "tendencyjni faszyści"
* negacja zinstytucjonalizowanego systemu kształcenia
* negacja idei i funkcji wychowania
* negacja pedagogicznych teorii ich podstaw i rozwoju
*antypedagodzy upatrują kryzys wychowania i nauk o wychowaniu
* dziecko jest nosicielem i nauczycielem wartości
* twórczy niepokój o losy ludzkości
* w centrum jej zainteresowania stoi uczący się podmiot ze swoimi potrzebami i obawami
* osoba jest w pełni odpowiedzialna za sama siebie
* zaakceptowanie osoby taka jaka jest
* poprzez wychowanie człowiek przestaje być samodzielnym podmiotem, staje się przedmiotem, przestaje być osoba mówiącą dumnie Ja, a staje się rzeczą
* wychowanie stwarza nie równe prawa dla wychowawcy i dla dziecka
* antypedagogika umożliwia dorosłym pokojowe wzajemne zbliżanie się do dziecka i do siebie
* dzięki antypedagogom dziecko przestało być jedynie obiektem badań
* rozwój dziecka dokonuje się w sposób naturalny, dziecko potrafi samo dokonywać wyboru zgodnie z zasadą: "Ja wiem lepiej niż, Ty co jest dla mnie dobre"
* należy wspierać a nie wychowywać
* odrzuca wychowanie jako świadomy proces
* akceptuje godność dziecka oraz jego prawo do samostanowienia we wszystkich obszarach życia
* relacje dorosły - wychowanek oparte mają być na dialogu
* antypedagogika pokazuje rodzinę hierarchiczną
* dziecko od urodzenia wyczuwa co jest dla niego dobre, może ponosić odpowiedzialność
* każdy jest odpowiedzialny za siebie
* tradycyjne wychowanie jest nietolerancyjne
Tezy antypedagogiki według Miller
1.To dorośli są panami(a nie sługami podlegającego im dziecka).
2.Dorośli określają a prori co jest prawem a co im nie jest.
3.Gniew dorosłych wynika z ich własnych konfliktów, problemów.
4.Dzieci obarczone są odpowiedzialnością za stan niezadowolenia czy gniewu dorosłych.
5.Rodzice powinni być zawsze szanowani.
6.Spontaniczne uczucia dziecka oznaczają zawsze niebezpieczeństwo dla jego pana i władcy.
7.Dziecko należy pozbawić własnej woli tak wcześnie jak to jest tylko możliwe.
8.Wszystkie wyżej wymienione zabiegi powinny mieć miejsce w pierwszych latach życia dziecka aby tego nie spostrzegło i nie zapragneło zemsty na swoich opresorach.
OD IDEAU WYCHOWANIA DO PRAKTYKI WYCHOWAWCZEJ
1.Ideał wychowania. Poprzez analizę merytoryczną wyłaniamy: -> 2. Naczelne cele wychowania. Poprzez analizę wg kryterium psychologicznego wyłaniamy: -> 3. Cele kierunkowe, rodzaje dyspozycji osobowościowych. Poprzez analizę wg kryterium rozwojowego wyłaniamy: -> 4. Cele etapowe, to standardy rozwojowe. Poprzez analizę wg kryterium praktycznego wyłaniamy: -> 5. Cele operacyjne. Pożądane formy aktywności wychowanków.
Ad.5. Plany pracy wychowawczej powinny być pisane językiem opisującym formy aktywności wychowanków, to co pozwala nabywać doświadczenia, pogłębiać przeżycia umożliwiające kształtowanie wyższej cechy psychicznej. Aktywność dostosowana do wieku, do poziomu świadomości, poziomu uspołecznienia.
IDEAŁ WYCHOWANIA- Definicja- To pełny opis zintegrowanych cech człowieka, wartościowych z punkty widzenia tradycji kulturowej, potrzeb społecznych czy też wymagań dominującej ideologii. opis doskonałej i pożądanej lecz realnie nieistniejącej osobowości człowieka. Ideał to finalny etap dążeń wychowawczych. To uogólnienie najbardziej pozytywnych cech abstrakcyjnej jednostki odznaczających się praktycznie nieosiągalnym stopniem doskonałości. To modelowy ideał człowieka do którego dąży się w wychowaniu. To także określony wzór osobowy, którego cechy uważa się za doskonałe. Może to być postać historyczna, obecnie żyjący człowiek, postać fikcyjna
Analiza ideału wychowania - ( w 2 aspektach)
a) formalny - opis ideału i opis jego struktury, tym aspektem zajmuje się teologia (nauka o celach) bada zasady współzależności pomiędzy celami a ideałami. Podstawowa zasad to spójności, między ideałami a celami wychowania musi istnieć spójność.
b) treściowy - aksjologia wychowania zajmuje się analizą merytoryczną ideału, inaczej analizę treściową (jakie wartości ma przyjąć wychowanek i jakie jego stany osobowości są bardziej wartościowe).