Produkcja 30_-9

Analiza i ocena wielkości produkcji w działalności transportowo-spedycyjnej

Wielkość wykonanej produkcji wyrazić można różnymi miernikami. Dobór mierników jest bardzo istotny, bowiem w różny sposób opisują one uzyskiwane przez przedsiębiorstwo wyniki. Wyróżnić można:

-   mierniki naturalne,

-   mierniki umowne,

• mierniki wartościowe,

•    mierniki pracochłonności.

Mierniki naturalne oparte są na różnych fizycznych jednostkach miary, np. długości, masy, powierzchni, objętości, energii, sztukach. Wykorzystując mierniki naturalne w większości przypadków niezbędne jest posługiwanie się równocześnie kilkoma jednostkami.

W działalności transportowej wykorzystuje się następujące mierniki naturalne:

-przewozy ładunków (tony, tonokilometry),

-przewozy osób (pasażerowie, pasażerokilometry, wozokilometry realizacji rozkładów jazdy),

-praca taboru (wozokilometry, wozogodziny, miejscokilometry),

-spedycja (tony, liczba przesyłek),

Równocześnie kilka jednostek np.:

-liczba wykonanych wozokilometrów oraz ładowność taboru,

-liczba wykonanych wozokilometrów oraz pojemność taboru autobusowego mierzona dopuszczalną liczbą osób.

Mierniki umowne umożliwiają przeliczanie różnorodnej produkcji lub różnych usług na określony produkt umowny. Przykładem takiego miernika może być istniejące w transporcie pojęcie tzw. wozokilometra umownego. Jest to przeliczenie wozokilometrów z wykorzystaniem pojemności środka przewozowego lub kosztu jednostkowego.

Przykładowo mamy trzy rodzaje autobusów:

A - pojemność 85 osób waga 0,85

B - pojemność 100 osób waga 1

C - pojemność 140 osób waga 1,4

A - koszt jednostkowy 2,35zł / wzkm waga 0,69

B - koszt jednostkowy 3,41zł / wzkm waga 1

C - koszt jednostkowy 4,21zł / wzkm waga 1,23

Problem stosowania mierników umownych wynika między innymi z faktu przeliczania produkcji wg tylko jednej wybranej cechy.

Mierniki wartościowe umożliwiają wyrażenie produkcji - różnych asortymentów, odmian, parametrów jakościowych w najbardziej istotnej dla podmiotu jednostce miary - w pieniądzu. Dla porównań stosuje się ceny stałe (np. z pierwszego okresu przyjętego w porównaniach) oraz ceny bieżące.

Mierniki pracochłonności określają czas potrzebny do wykonania danych wyrobów/wykonania usługi ogółem, w podziale na grupy pracowników i w podziale na rodzaje świadczonych usług. Wymienić można:

-czas pracy kierowców, czas pracy pojazdów,

-czas pracy pracowników zaplecza technicznego, czas pracy zaplecza,

-pracochłonność danego rodzaju czynności obsługowej lub naprawczej (na tej podstawie powszechnie określane są koszty obsług i napraw).

Struktura asortymentowa produkcji

Do rzadkości należą przypadki, gdy dany podmiot wytwarza wyroby tylko w jednym asortymencie. Nawet gdy wytwarzanie wyrobów o identycznych cechach wynika z technologii produkcji - są one w ostatnich etapach produkcji lub przygotowania do sprzedaży i sprzedaży różnicowane. Ma to na celu lepsze dostosowanie do preferencji nabywców i ich możliwości finansowych.

Podział na różne rodzaje usług w transporcie można dokonać na podstawie:

-cech taboru - pojemność, ładowność, wyposażenie, rodzaj (pojazdy ciężarowe uniwersalne lub specjalizowane) oferowany komfort jazdy,

-prędkość komunikacji, czasu jazdy, czasu dostarczenia przesyłki (linia normalna, pospieszna, przesyłki dostarczane w trybie normalnym lub ekspresowym),

-usługi dodatkowe.

Przy wykonywaniu analiz istotna jest liczba wyodrębnionych grup usług, udział poszczególnych grup w ogólnej wielkości, zmiany w czasie. Analizuje się również na ile realizowana struktura różnych rodzajów usług jest zgodna ze strukturą planową.

Analiza rytmiczności

Rytmiczność produkcji/świadczenia usług oznacza równomierną realizację, czyli w równych odstępach czasu uzyskuje się podobną wielkość produkcji/usług. Obiektywnie rytmiczność łatwiej osiągnąć w produkcji masowej wielkoseryjnej, gdzie sama technologia procesu produkcyjnego wymusza rytmiczność. W transporcie obok wielkości produkcji (gdzie zakłócenia w części mogą się eliminować) istotnym elementem wpływającym na rytmiczność (nierytmiczność) jest jednoczesność produkcji i konsumpcji - nie ma możliwości świadczenia usługi przewozowej na zapas.

Wahania popytu na usługi transportowe:

-   w okresie doby,

-   w okresie tygodnia,

-   w okresie roku.

Analizując rytmiczność produkcji należy ustalić:

-   stopień rytmiczności/nierytmiczności,

-   czynniki powodujące brak rytmiczności,

-   skutki braku rytmiczności.

Wskaźnik nierytmiczności oblicza się jako stosunek procentowy odchyleń produkcji wykonanej od planowanej w poszczególnych podokresach do produkcji planowanej dla całego okresu.

Wskaźnik nierytmiczności produkcji (dane charakteryzujące skalę nierytmiczności).

 

13.000

Rn = ————— • 100% = 4,6%

282.000

Wskaźnik rytmiczności produkcji

∑ Os

Rr = —————

Lo • 100

 

gdzie:

Os- skorygowane wskaźniki wykonania produkcji w poszczególnych podokresach (jeśli wykonano plan w 95% przyjmujemy 95, jeśli ponad 100% przyjmujemy 100%),

Lo - liczba podokresów w badawczym okresie czasu,

98,9 + 95,4 + 100 294,3

Rr = ————————— = ———— = 0,981

3 • 100 300

 

 

określić czynniki powodujące brak rytmiczności i skutki braku rytmiczności.

Analiza jakości usług transportowych 

W przedsiębiorstwach bardzo istotne jest zdefiniowanie standardów, parametrów, procedur stosowanych w świadczeniu usług transportowych. Są one zapisane w umowach z usługobiorcami lub stanowią część wewnętrznie obowiązujących norm i procedur. Potwierdzeniem posiadania takich norm i ich przestrzegania mogą być różne certyfikaty np. ISO.

Zdefiniowane standardy tworzą wzorzec i umożliwiają mierzenie odchyleń od wzorca. Kryteria oceny nazywamy w działalności transportowej postulatami przewozowymi lub warunkami komunikacyjnymi.

Punktualność - należy określić granice dopuszczalnego odchylenia odjazdów, przyjazdów, kursów w ramach której uznaje się, iż usługa jest wykonana punktualnie, zgodnie z rozkładem jazdy. Dla różnych gałęzi transportu, różnych zadań są to różne granice. Mogą być one modyfikowane w zależności od warunków zewnętrznych, np. komunikacja miejska w zależności od istnienia szczytów komunikacyjnych lub warunków atmosferycznych.

Przykładowa tolerancja dla komunikacji miejskiej to:

-   przyspieszenie do 1 minuty,

-   opóźnienie do 3 minut.

Problem dokładności pomiarów (ustawianie czasu w zegarach, przyjazd lub odjazd na przystanek itp.)

Do oceny punktualności mierzy się a następnie oblicza procentowy udział odjazdów, kursów:

-   punktualnych,

-   przyspieszonych,

-   opóźnionych,

-   które nie zostały zrealizowane.

Dostępność:

-dostępność przestrzenna do punktów komunikacyjnych,

-częstotliwość kursowania pojazdów,

-liczba godzin na dobę, gdy dany obszar jest objęty komunikacją miejską (od której godziny rano i do której wieczorem kursują pojazdy komunikacji miejskiej),

-częstotliwość kursowania w nocy.

Wypadki, uszkodzenia przesyłki - rejestracja takich zdarzeń, ocena liczby oraz odniesienie do ogólnej wielkości świadczonych usług.

Komfort podróżowania - pojazdy niskopodłogowe, nowoczesnej konstrukcji, klimatyzowane, oznakowanie, informacja w trakcie jazdy.

Reklamacje, uwagi, skargi - analiza oraz ocena ilościowa składanych reklamacji, reklamacje zgłoszone, reklamacje zasadne. Skargi związane z brakiem znajomości lub akceptacji warunków umowy.

1

---