Partie i systemy partyjne - 30 maja
III RP - 1989 - nie ma demokracji bez partii politycznych, w tym roku odbywają się kontrolowane wybory.
PZPR - 65% ( w tym razem z ZSL - Zjednoczonym Stronnictwem Ludowym oraz Stronnictwem Demokratycznym - SD), Obóz solidarnościowy - 35 % mandatów. Premierem Mazowiecki
1991 rozpad Solidarności na - ZChN, KLD - kongres Liberalno-DEmok, PC, ROAD - Ruch Obywatelski Akcja Demokratyczna (potem UD z Mazowieckim)
1990 - wybory prezydenckie
KPN - konfederacja Polski Niep - od 1979 roku
UPR - powstała w latach '80 (wcześniej jako Konserwatywno Liberalna Partia OPR)
PZPR - 1990 - SARP - 1998 - SLD
ZSL - - PSL „Odrodzenie” - PSL
1991 - pierwsze wolne wybory, frekwencja 43 %, startuje 111 partii, 29 wchodzi (nie było progu wyborczego), 9 partii uzyskało co najmniej 5 %, obóz solidarnościowy w sumie zyskuje - 48 %, premierami: Olszewski, Pawlak, Suchocka
1991/43% frekw |
%/ mandaty |
1993/ 53 % 35 partii, 8 uzyskuje mandaty |
1997/48 % 21 partii/7 rel. |
2001/46% 14 partii/7 rel. |
2005/ 41% |
2007/ 53% |
1997 |
UD |
12% |
11% |
UW = UD+KLD= 13 % |
PO- 13% UW - 3%nierel. |
24% |
42% |
|
SLD |
12% |
20 % |
27% |
41% - 216man |
11% |
Lid - 13% |
|
Wyborcza Akcja Katolicka (ZChN) |
9% |
|
|
|
|
|
|
Porozumienie obywatelskie Centrum |
9% |
PC - 4%nierel. |
|
|
|
|
|
PSL |
9% |
15% |
7% |
9% |
7% |
9% |
|
KPN |
8% |
6% |
|
|
|
|
|
KLD |
8% |
4%nierel. |
|
|
|
|
|
RLPL |
5% |
2%nierel. |
Ruch Odbudowy PL-6% |
|
|
|
|
NSZZ”S” |
5% |
4,9, nierel. |
AWS - 34% |
Pis - 10% |
27% |
36% |
|
UP |
|
7% |
|
|
|
|
|
BBWR |
|
5% |
|
|
|
|
|
Mniejszość niemiecka |
+ |
+ |
+ |
+ |
+ |
+ |
|
Samoobrona |
|
|
|
10% |
11% |
1,5% nierel |
|
LPR |
|
|
|
8% |
9% |
1,3% nierel. |
|
1993 rok KKW”o” katolicki komitet wyborczy „Ojczyzna” bez mandatów
koalicja SLD-PSL, jedyna koalicja, która przetrwała do następnych wyborów premierzy: Pawlak, Oleksy, Cimoszewicz.
1997 - premierem Buzek, Polska zbliża się do modelu dwupartyjnego.
2001 - zmiana ordynacji wyborczej, zmniejszone okręgi wyborcze.
Polska coraz wyraźniej upodabnia się do modelu brytyjskiego.
Dwuaprtyjność
|
Polska -sejm głosy |
2007 mandaty |
GB - Izba gmin głosy |
2005 mandaty |
I partia |
42%głosów |
45%mandatów |
35% |
55% |
II partia |
32%głosów |
36 |
30% |
31% |
Inne |
26%głosów |
18 |
32% |
14% |
Z zestawienia wynika wręcz, ze Polska jest krajem o wyraźniejszym modelu dwypartyjnym niż GB.
Podziały socjopolityczne:
socjoekonomiczny
kulturowo-etniczny
religijny
centrum-peryferie (np. Włochy: bogata pn. Biedne pd)
wykład 6 czerwca
Niemcy - 5%próg wyborczy
bez wyrazistego modelu - ani dwupartyjny, ani wielopartyjny, nazywany często dwuipółpartyjnym
SPD - socjaldemokracja
FDP - liberałowie w spr. Ekonom.
CDU - chadecja (chadecja cechą krajów kat. Z wyjatkiem Szwecji)
-do '66 roku -rządzi chadecja z liberałami
'67-'69 - wielka koalicja chadeków z konserwatystami
69-82 - koalicja liberalno-socjaldemokrat.
-82 - wotum nieufnosci dla Szmidta, liberałowie w konflikcie z SPD
'82 Kohl kanclerzem, kolaicja chadecko- liberalna do roku 98
83 do Bundestagu wchodzi GP- partia zielonych
98 GP wchodzi do rządu, koalicja z SDP do 2005
'94 -ostatnie dwiupółpartyjne wybory
'98 - zwykła wielopartyjność
system wielopartyjny umiarkowanie spolaryzowany, występuje fragmentaryzacja
2005 - wielka koalicja SPD-CDU(35%, 37 man.), GP (8%/8m), FDP (10/10), PDS - Partia Lewicy(8%, SED+częsc SPD=PDS).
W Niemczech uwidacznia się podział centrum-peryferie
2005-2009 - przechodzenie systemu w dwublokowość, podobnie jak we FR
PDS izolowana w Niemczech
5 grup partii zew względu na genezę powstania:
kontynuatorki partii istniejących w systemie komunistycznym (Litwa- komunistyczna partia lit., czechy - Kapecze- Komunistyczna Partia Czech i Moraw
partie powstałe z dotychczasowych ruchów opozycyjnych lub wyłoniły się przed zmianą systemu (czechy - forum obywatelskie, Społeczeństwo przeciw przemocy, na węgzrech partie opozycyjne pojawiły się dopiero jak już system upadał
partie konspiracyjne
nowopowstałe po upadku komunizmu (np. populistyczne, lewackie)
odbudowane partie historyczne
czechy
Komunistyczna Partia Czech i Moraw - partia komun.
Czeska Partia Kom - odbudowana partia hist.