LEKI STOSOWANE W CHOROBACH NACZYŃ OBWODOWYCH
CHOROBA BUERGERA - zapalenie zakrzepowo-zarostowe naczyń krwionośnych
• Występuje najczęściej u młodych mężczyzn palących papierosy. Najczęściej występuje
w Indiach, Korei, Japonii.
• Bóle, sinica, uczucie zimna dystalnych
części kończyn • Martwica dystalnych części kończyn (palców rąk i nóg)
CHOROBA RAYNAUDA
• Mrowienie w opuszkach palców, palcach, dłoniach, • Blada skóra, obniżenie czucia,
• Na skórze pojawiają się białe, czerwone lub sine plamy, • Choroba występuje głównie u kobiet.
LECZENIE
• Leki rozszerzające naczynia - obniżają ciśnienie tętnicze, pogarszając zarazem przepływ przez obszary źle ukrwione i zwiększając go w tkankach zdrowych - ZJAWISKO PODKRADANIA
• Leki wpływające na procesy krzepnięcia
• Leki wpływające na procesy agregacji płytek krwi
oraz na lepkość krwi
LEKI DZIAŁAJĄCE NA UKŁAD ADRENERGICZNY
• Tolazolina (Pridazol) - rozszerza obwodowe naczynia krwionośne, gdyż słabo poraża zakończenia alfaadrenergiczne, powoduje wydzielanie histaminy oraz silnie
działa bezpośrednio porażająco na mięśnie naczyń krwionośnych; silnie rozszerza małe tętnice i żyły.
• Działanie niepożądane: nudności, wymioty, biegunka, nadkwaśność, przyspieszenie czynności serca i niemiarowości (spowodowane porażającym działaniem na
presynaptyczne receptory alfa dwa-adrenergiczne), wzmożone pocenie, łzawienie, łojotok.
• Uwodornione alkaloidy sporyszu - powodują zwiększenie przepływu krwi przez naczynia krwionośne na skutek blokowanie receptorów alfa 1-adrenergicznych; stosuje się: dihydroergotoksynę (Bivelin)
• Izoksupryna (Vasodilan) - rozszerza naczynia krwionośne na skutek działania pobudzającego receptory beta-adrenergiczne w łożysku naczyniowym oraz działa
bezpośrednio porażająco na mięśnie gładki naczyń
POCHODNE METYLOKSANTYN
• Pentoksyfilina (Trental, agapurin, polfilin) - zwiększa przepływ krwi przez naczynia kończyn oraz naczynia mózgowe, zmniejsza lepkość krwi oraz powoduje zmianę
kształtu krwinek czerwonych; hamuje zlepność płytek krwi (zmniejsza biosyntezę tromboksanu oraz nasila biosyntezę prostacykliny) - zapobiega tworzeniu zakrzepów.
Pentoksyfilina nasila działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych, zwiększa aktywność plazminogenu i hamuje antyplazminę, hamuje biosyntezę fibrynogenu; nie
wywołuje znacznego zjawiska podkradania
ANALOGI I POŁĄCZENIA KWASUNIKOTYNOWEGO
• Rozszerzają naczynia krwionośne, działają przeciwmiażdżycowo (zmniejszają stężenie cholesterolu, triglicerydów i fibrynogenu); dość silnie jednak obniżają ciśnienie tętnicze, wpływają niekorzystnie na skuteczność doustnych leków przeciwcukrzycowych.
• Przeciwwskazania: zaawansowana choroba niedokrwienna serca, niewydolność mięśnia sercowego, niewydolność wątroby, choroba wrzodowa żołądka, jaskra; ostrożnie
stosować u chorych na cukrzycę i kobiet w ciąży
• Działanie tej grupy leków jest wątpliwe, wywołują zjawisko podkradania, mają wiele działań niepożądanych (zaczerwienienie skóry, uczucie gorąca, zaburzenia ze
strony przewodu pokarmowego)
LEKI
• Kwas nikotynowy
• Winian nikotynylu (Nicotol)
• Nikametat (Provasan)
• Nikotynian ksantynolu (Sadamin) - połączenie kwasu nikotynowego z teofiliną
• Nikofuranoza (Cardilan)
INNE LEKI
• Bametan (Vesculat) - rozszerza naczynie krwionośne bezpośrednio rozszerzając ich mięśnie
• Kalidynogenaza - enzym o działaniu hipotensyjnym, uwalnia kininy z białek osocza,
poraża mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, powodując ich rozszerzenie.
• Cyklandelat - rozszerza naczynia porażając ich mięśnie; jest antagonistą wapnia; stosowany głównie w chorobach naczyń mózgowych
LEKI STOSOWANE W CHOROBACH NACZYŃ MÓZGOWYCH
• Są to związki poprawiające przepływ krwi przez naczynia mózgowe. Stosowane w:
• Zaburzeniach ukrwienia mózgu spowodowanych udarem, urazem mózgu,
zmianach naczyń oka i błędnika
• Bencyklan (Halidor) - działa spazmolitycznie na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, działa uspokajająco, jest dobrze tolerowany
• Nicergolina (Sermion, Adavin) - syntetyczny analog alkaloidów sporyszu; rozszerza naczynia mózgowe (działanie alfa-adrenolityczne); hamuje
również agregację płytek krwi \
• Winkamina - alkaloid barwinka; rozszerza bezpośrednio mięśnie gładkie naczyń
• Winpocetyna (Agapurin, Cavinton) - podobne działanie do winkaminy
• Naftydrofuryl (Dusodril) - podobne działanie do winakminy
• Cinnarizina (Stugeron) - jest antagonistą wapnia, działa przeciwhistaminowo,
rozszerza naczynia mózgowe i obwodowe; może zaostrzać przebieg porfirii i choroby
Parkinsona
• Nimodypina - antagonista kanałów wapniowych stosowany w chorobach
naczyniowych mózgu
LEKI STOSOWANE W CHOROBACH NACZYŃ ŻYLNYCH KOŃCZYN
DOLNYCH I ŻYLAKACH ODBYTU
• Stosuje się leki roślinne zawierające wyciągi z kasztanowca, związki flawonowe, rutynę,
uwodornione alkaloidy sporyszu. Zmniejszają one przepuszczalność naczyń włosowatych min. Na skutek antagonistycznego dzialania wobec histaminy, bradykininy, 5-hydroksytryptaminy,
• PREPARATY:
• Fitoven - normalizuje przepuszczalność naczyń żylnych, stosowany doustnie
• Venescin - stosowany do ustnie co 8 h przed posiłkami
• Venacorn - zmniejsza przepuszczalność naczyń żylnych, antagonizując działanie endogennych związków kurczących naczynia i zwiększających ich przepuszczalność.
• Tribenozyd - lek dobrze tolerowany, czasem występują zaburzenia żołądkowe
• Dobesylan wapnia - stosowany doustnie, domięśniowo i dożylnie.
• Diosmina i hesperydyna - działanie ochronne zwiększają tonus żylny.
• Escyna - stosowana doustnie lub miejscowo
• Trokserutyna - stosowana doustnie lub miejscowo
LEKI STOSOWANE W ŻYLAKACH ODBYTU
• Venescin - łagodzi ból i stany zapalne
• Aesculan - stosowany w postaci czopków i maści
MIGRENA
• napadowy ból głowy, trwający od kilku do kilkudziesięciu godzin, nawracający w nieregularnych odstępach czasu,
• ból ma charakter jednostronny, zwykle umiejscowiony jest za gałką oczną, w czole i skroni,
• Niekiedy bywa obustronny lub naprzemienny tzn. raz po jednej a raz po drugiej stronie. W niektórych przypadkach ból może być zlokalizowany w tyle głowy. Ból o na ogól dużym natężeniu jest jako pulsujący, tętniący,
• występują nudności, wymioty zawroty głowy, nadwrażliwość na światło, dźwięk i zapach. Oprócz objawów towarzyszących możliwość wystąpienia objawów wzrokowych (mroczki, zygzaki), czuciowych, zaburzeń mowy czy nawet porażenia,
• występuje nasilenie bólu w czasie wysiłku fizycznego.
Teorie powstawania MIGRENY
• Neurowaskularna teoria Występuje zakłócony stosunku zmienności miedzy systemem nerwowym a naczyniami krwionośnymi. Następuje uwolnienia zwiazków
zapalnych powodujących rozszerzenie naczyń arteriowych i podwyższanie ich przepływowości (pogrubienia i zapalenia tkanki mózgowej). Impulsy bólu są przesyłane i powodują migrenę.
• Teoria neurogenna
Ta teoria zakłada, ze napad migreny "wywołuje się w mózgu sam". Ma to prawdopodobnie miejsce w podwzgórzu skąd przekazywany jest włóknami nerwowymi impuls wyzwalający zwężenie naczyń mózgowych.
• Teoria biochemiczna
Nadmierne uwalnianie serotoniny (w fazie skurczu naczyń), a potem spadek jej stężenia (rozszerzenie naczyń).
Przyczyny migreny
• za krótki, jak i za długi sen (zmiana rytmu snu i czuwania w czasie długiej podróży),
• stres (egzaminy itp.),
• bodźce zewnętrzne jak np.: migające światło ostry zapach,
• pożywienie (czerwone wino, sery, czekolada, tłuste potrawy, owoce cytrusowe, orzechy, chińskie potrawy)
• hormony, pogoda.
LECZENIE
• Niesterydowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, naproksen, ketoprofen, diklofenak)
• Mieszanki p/bólowe - Ascodan (400 mg aspiryny, 8 mg kodeiny), Anapiryna (300 mg aspiryny, 50 mg kofeiny),
• Alkaloidy sporyszu (ergotaminum tartaricum, dihydroergotamina)
• Agonisci receptora 5-HT1 tzw.triptany (niedopuszczają do rozszerzenia się naczyń. Zmniejszają tez nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięk. Zmniejszają tez częstość nawrotów migreny - Sumatriptan, (Imigran, Imitrex, Sumamigren), Zolmitriptan (Zomig) Rizatriptan (Maxalt)
• Leki przeciwwymiotne (metoklopramid)
• Leki uspokajające
Profilaktyczne leczenie migreny:
• częstotliwość napadów jest większa niż 2-3 w miesiącu
• napady są szczególnie silne i znacznie upośledzają funkcjonowanie chorego w
życiu codziennym,
• leczenie doraźne jest mało skuteczne lub niesie za sobą liczne objawy uboczne.
LEKI
• beta-blokery • leki przeciwdepresyjne • leki przeciwdrgawkowe
• blokery kanalów wapniowych • alkaloidy sporyszu • inne leki
Beta-blokery:
• zostały one wprowadzone do leczenia migreny już na początku lat 70-tych,
• dobry efekt u około 65% chorych,
• objawy niepożądane u około 20% (uczucie zmęczenia, przyrost masy ciała, zawroty głowy
nudności, zaburzenia snu, obniżenie nastroju),
• przeciwwskazane są u chorych z astmą oskrzelową, przewlekłą niewydolnością krążenia,
blokiem przedsionkowo-komorowym, niewyrównaną cukrzycą. Lekiem najczęściej
stosowanym i polecanym jest propranolol.
Leki przeciwdepresyjne:
• amitryptylina, doksepina opipramol, maprotylina, mianseryna,
• przeciwwskazania: jaskra, zaburzenia rytmu serca, choroba niedokrwienna serca, stan bezpośrednio po zawale serca, znaczne nadciśnienie i niedociśnienie tętnicze, znaczna nadczynność tarczycy,
• objawy niepożądane: suchość błon śluzowych jamy ustnej, zaparcia, zlewne poty, zaburzenia akomodacji.
Blokery kanałów wapniowych:
• leki te zmniejszają częstość napadów, ale mają niewielki wpływ na ich natężenie,
• efekt może pojawić się dopiero po długim czasie ich stosowania (miesiącu, dwóch a nawet trzech).
• działania niepożądane: spadek ciśnienia, obniżenie nastroju, wzrost masy ciała oraz zaparcia.
• Najbardziej skutecznym lekiem z tej grupy wydaje się być flunaryzyna.
Inne leki:
• antagoniści serotoninowi • neuroleptyki • inhibitory MAO