Psychopatologia
25.11.2010
Zaburzenia hipochondryczne:
Zespół hipochondryczny- przekonanie, o występowanie ważnej choroby somatycznej, mimo, że tej choroby nie ma. Nadmierne zainteresowanie sprawami zdrowia (jego utrzymaniem/przywróceniem). Działania przez nich podejmowanie obniżać mają poziom lęku.
Zespół hipochondryczny występuje w wielu jednostkach chorobowych: depresja, schizofrenia, otępienie. Leczenie za pomocą psychoterapii.
Zespół histrioniczny (histeryczny):
W tym zespole występują zaburzenia w przebiegu których są stwierdzane objawy psychiczne i somatyczne bez zmian organicznych, wyodrębniono dwie główne grupy zespołów histrionicznych:
Zaburzenia dysocjacyjne- (rozszczepienie lub poczucie identyczności, ale z kimś innym):
a)amnezja psychogenna (czyli niepamięć)- całkowity brak pamięci
b)fuga psychogenna (ucieczka)- polega na tym, że osoba wychodzi z domu i przepada. Odnajduje się w końcu.
c)stupor psychogenny (odrętwienie)- zaburzenie częstsze
d)osobowość wieloraka (mnoga)
e)scena histeryczna- rzadziej spotykana w obecnych czasach. Najczęściej dotyczyło kobiet.
Zaburzenia konwersyjne, dotyczące ruchu i czucia:
a)zaburzenia ruchów dowolnych- niedowłady, niemożność chodzenia, lub niedowład spastyczny. Afonia- niemówienie. Astazja- niemożność stania. Abazja- niemożność chodzenia. Kaptokormia- przymusowe ułożenie ciała, głównie tułowia. Hiperkineza- nadmierna ruchliwość.
b)drgawki psychogenne-charakterystyczne jest to, że podczas tych drgawek pacjent pada tak, aby nic sobie nie zrobić, nie przygryzie sobie języka, nie ma mimowolnego oddawania moczu czy kału, a sam napad może trwać nawet 15 minut.
c)psychogenne zaburzenia czucia- np. znieczulenie. Parastezje- spaczone czucie, mrowienie, poczucie gorąca w nogach.
Objawy i cechy istotne dla zaburzeń histerycznych:
Nagły początek i nagłe ustąpienie objawów
Objawy są objawami czynnościowymi
Brak podłoża organicznego
Jeden objaw przechodzi w drugi, bez wyraźnej przyczyny
Bardzo często objawy mają znaczenie symboliczne i komunikacyjne
Pacjenci bardzo często doświadczają nieświadomej motywacji rozszczepiennej
Leczenie przede wszystkim psychoterapią. Jeżeli są to typowe zaburzenia histrioniczny to terapia może być krótkotrwała, pozwalająca na odreagowanie emocjonalne. Przy dłuższym trwaniu zaburzeń typowa psychoterapia psychodynamiczna.
Zespoły natręctw:
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD)
Zespół anankastyczny (analny)
Występują niechciane myśli, fantazje, wyobrażenia negatywistyczne, które są w opozycji do systemu wartości pacjenta (np. myśli seksualne przy bytności w kościele). Tematyka myśli jest nieograniczona. Natrętne impulsy związane z uczuciem wewnętrznym polegające na przymusowym wykonywaniu czynności, uznawanej za absurdalną lub analną i złą (matka boi się impulsu, żeby nie zrobić swojemu dziecku czegoś złego).
Przy zaburzeniach anankastycznych przywiązani jesteśmy do nadmiernego porządku, dotyczy to nie tylko zachowania ale i myśli. Natrętne sprawdzanie, czy czynność została poprawnie wykonana (np. zamknięcie zamka), lub też natrętne powtarzanie czynności (np. banie się zabrudzenia lub zakażenia). Niemożność wykonywania natrętnej czynności powoduje napięcie i dyskomfort. Taka osoba może stać się bardzo agresywna, ale też może stać się depresyjna, dlatego też tym zaburzeniom często towarzyszą stany depresyjne.
Zaburzenia te często mają podłoże neurobiologiczne, obserwuje się znaczne zmiany organiczne w układzie limbicznym. W momencie istnienia tych zmian organicznych psychoterapia nie ma większego sensu, stosuje się farmakoterapię.
Neurastenia:
Objawy:
Drażliwość
Nadpobudliwość
Poczucie osłabienia
Bóle głowy
Trudności w koncentracji uwagi
Utrudnione zasypianie, lub koszmarne sny
Objawy są bardzo podobne do zespołu przewlekłego zmęczenia
W neurastenii występują również objawy podobne do objawów wypalenia zawodowego, ale w wypaleniu zawodowym dołączają się zmęczenie i oczekiwanie.
Na neurastenię narażone są pewne grupy zawodowe: psycholodzy, lekarze, pielęgniarki, księża. Wynika to z charakterystyki osób pracujących w tych zawodach np. wrażliwość, empatia.
Leczenie to przede wszystkim psychoterapia, można dawać słabe leki na podniesienie nastroju.
Ostra reakcja na ciężki stres:
Występuje ona u osoby dotąd zdrowej psychicznie, w obliczu silnego stresu lub też urazu psychicznego/fizycznego. Trwa krótko i szybko po zadziałaniu bodźca stresogennego. Najczęściej występuje bezpośrednio po urazie. Objawy:
Zaburzenie świadomości (zawężenie)
Zaburzenie motoryki (podniecenie/ odrętwienie)
Wegetatywne objawy lęku, czyli potliwość, przyspieszenie akcji serca itp.
Odczucia bezpośrednio związane z sytuacją stresową i jest krótki czas trwania tych objawów
Leczenie: przy podjęciu leczenia istnieje możliwość farmakoterapii (benzodiazepiny, np. relanium, lorafen) interwencji kryzysowej.
Zaburzenia adaptacyjne:
Zaburzenia te są bardzo częste, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży, mają związek z zaistnieniem sytuacji urazowej o charakterze psychospołecznym, ale nie o charakterze katastrofy, np. migracja, inna zmiana środowiska (np. wyjazd na studia), nagły zgon osoby bliskiej (reakcja żałoby), reakcja na utratę pracy. Objawy pojawiają się w około miesiąc od wystąpienia urazu i trwają nie dłużej niż 6 miesięcy. Objawy kliniczne:
Depresja lękowa
W tym wypadku stosuje się psychoterapię ukierunkowaną na problem, ewentualnie lekkie leki antydepresyjne.
DEPRESJA
Występują od 10-25% populacji.
Można spotkać się z podziałem przyczyn zaburzeń depresyjnych:
a)zaburzenia endogenne (wewnętrzne)- dotyczą osób, które nie były dotąd chore psychicznie ani somatycznie. Najczęściej stwierdza się zaburzenia neuroprzekaźnictwa w mózgu. Stosuje się leki i psychoterapia jako element wspomagający. Przy bardzo silnych zaburzeniach psychoterapia nie ma sensu.
b)zaburzenia egzogenne (zewnętrzne)- powstają w przebiegu lub na skutek zatruć różnymi substancjami, chorób mózgu (np. udar) i chorób somatycznych. ICD-10 rozróżnia: organiczne zaburzenia nastroju, gdzie stwierdzamy uchwytne zaburzenia biologiczne np. choroby mózgu, choroby somatyczne (np. nadczynność/niedoczynność tarczycy), klimakterium. Druga grupa to zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych. Rola psychologów jest tutaj niewielka.
c)tzw. depresje nerwicowe- jest to depresja o podłożu psychogennym. Powstaje najczęściej w skutek urazu psychicznego, lub pojawia się w przebiegu zaburzeń nerwicowych. Ta depresja pojawia się w przebiegu nerwicy (najpierw jest nerwica, później depresja).
Cechy zespołu depresyjnego:
Obniżenie nastroju np. smutek, melancholia
Obniżenie napędu psychoruchowego
Zaburzenia rytmów biologicznych, związek z zaburzeniami przewodnictwa w szyszynce. Rano najgorsze samopoczucie. Wybudzenie nad ranem powoduje znaczne zaburzenie samopoczucia (najwięcej samobójstw jest o takich godzinach). Często wybudzeniu towarzyszy niemożność ponownego zaśnięcia. Nawroty jesienią i wiosną. U kobiet dochodzi często do zaburzenia cyklu miesiączkowego, lub wtórnego zaniku miesiączki.
Wolnopłynący lęk- pacjent jest w stanie zlokalizować gdzie „siedzi” lęk, najczęściej jest to lęk prekardialny lub zamostkowy
Zaburzenia myślenia- triada depresyjna Becka.
Beck zauważa, że pacjenci mają nierealną, negatywną ocenę przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. W teraźniejszości dotyczy to głównie obrazu pacjenta.
W depresji egzogennej cechy 1 i 2. W depresji endogennej- wszystkie cechy.
Płytka depresja to subdepresja- wszystkie objawy ale o słabym wysyceniu.
Mania (zespół maniakalny):
Podwyższenie nastroju
Podwyższenie napędu
Wzmożona aktywność
Tendencje do niedokańczania rozpoczętych zadań
Występują zaburzenia rytmów biologicznych, czyli mała ilość snu (2-3 godziny na dobę), mało je i dużo działa.
Występuje najczęściej latem.
Płytka mania to hipomania.
Depresja sezonowa:
Hipersomnia (wzmożona potrzeba snu), wzmożone zapotrzebowanie na węglowodany proste. Nie stosuje się psychoterapii, ani leków.
Zaburzenia afektywne:
Najlżejsza postać to epizod depresyjny- występuje jeden epizod w życiu.
Zaburzenia depresyjne nawracające- występują przy minimum trzech epizodach w życiu.
Dystymia- nerwica depresyjna/depresja nerwicowa/zaburzenia osobowości. Przewlekłe zaburzenie nastroju (powyżej 2 lat), z poprawami nie dłuższymi niż dwa tygodnie.
Epizod maniakalny
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe (kiedyś nazywane cyklofrenią)- rozpoznane na podstawie jednego epizodu maniakalnego i depresyjnego
Poronna postać choroby afektywnej dwubiegunowej- jest to lekka postać tej choroby, nazywana cyklotymią. Występuje bardzo często, dwa razy częściej chorują kobiety i osoby pow. 65 roku życia. Czynniki genetyczne, zaburzenia neuroprzekaźnictwa (zmiany w płatach czołowych, układzie limbicznym).