TEMAT 3 - Dyscypliny szczegółowe pedagogiki

1. Dyscypliny szczegółowe pedagogiki => Można być dobrym tylko w jednej dyscyplinie szczegółowej. Jest ich około 30. Nie mają charakteru stałego lecz zmienny. Jedne przeżywają regres inne w tym czasie rozkwitają. Są zależne od zmieniającego się życia. Dyscypliny szczegółowe występują w układzie płynnym wynikającym z uwarunkowań społecznych. Występują na gruncie teoretycznym i praktycznym. Posiadają teoretyczne podstawy i wykorzystują je w praktyce. Mają swoje plusy i minusy. Są skazane na współprace z innymi naukami. Nie da się określić ich hierarchii. Żadnej dyscypliny szczegółowej nie można wyróżnić lub pozostawić bez znaczenia. Ich ważność zależy od praktyki.

TEORIA		PRAKTYKA
PLUSY	MINUSY	PLUSY	MINUSY
- Dzięki nim możemy formułować problemy badawcze - Prowadzić badania - Osiągać wyniki	- Niebezpieczeństwo zapatrzenia dyscypliny w swój przedmiot; alienowanie się od innych, czasem pragnienie dominacji nad innymi.	- Praca w swoim zawodzie, na swoim miejscu - Realizacja się	- Brak w miejscu zamieszkania ofert pracy - Utrata pracy (mimo sprawnego działania) - Dokształcenie w innym zawodzie - Zmęczenie materiału ludzkiego, ograniczenie wrażliwości pedagogicznej, znieczulica, czyli profesjonalizm bez serca.

30 dyscyplin szczegółowych pedagogiki

1. Pedagogika ogólna - zwana “matką” pedagogiki. Matkuje wszystkim innym dyscyplinom w miarę upływu czasu z niej wyłoniły się subdyscypliny. Spełnia funkcje kontrolną, zajmuje się wszystkim, ale niczym do końca.

2. Teoria wychowania - królowa nauk pedagogicznych, choć nie ma charakteru teoretycznego. Opracowywana z uwzględnieniem zastosowania. Dzieli się na 4 inne dyscypliny szczegółowe

1. Teoria wychowania moralnego (Poznań)

2. Teoria wychowania umysłowego (Warszawa)

3. Teoria wychowania estetycznego (uczelnie artystyczne, muzyczne, aktorskie, itp.

4. Teoria wychowania fizycznego (akademie WF)

3. Historia wychowania - historia rozwoju myśli pedagogicznej, dzieli się na 4 dyscypliny szczegółowe

1. moralne

2. umysłowe (Oświatowa)

3. estetyczne

4. fizyczne

4. Pedagogika porównawcza - porównuje w układzie terytorialnym. Rozwija się w miarę rozwoju państwa, np. Polski.

5. Pedagogika kulturowo-oświatowa - podupada, obecnie nie ma zastosowania w praktyce, gdyż znajduje się jej odbicie w działaniu, np. domów kultury, świetlic, itp. Występuje w ramach pedagogiki. Kiedyś była jednym z wiodących wydziałów pedagogiki. Nie ma obecnie dla niej uwarunkowań społecznych.

6. Pedagogika społeczna/środowiska społecznego/środowiskowa - w układzie teoretycznym i praktycznym zajmuje się pięcioma instytucjami (rodziną, grupami rówieśniczymi, szkołą, zakładami pracy i środkami masowego przekazu) stanowiącymi minimum oddziaływania w środowisku.

7. Pedagogika wczesnoszkolna/elementarna/wychowania przedszkolnego/nauczania początkowego. Wyróżnia:

1. Wychowanie przedszkolne (wczesne, średnio i późnoszkolne)

2. Wychowanie początkowe (od 0-3 klasy)

8. Pedagogika szkolna - czyli nauczanie-uczenie się. Wspiera rozwój ucznia poprzez osobę nauczyciela- pedagoga. Nie każdy pedagog musi być nauczyciele, ale każdy nauczyciel musi być pedagogiem. Jest to współpraca z uczniami, rodzina, instytucjami, np. sądami, policją.

9. Dydaktyka - spokrewniona z teorią wychowania umysłowego. Nazywana ogólną teorią nauczania-uczenia się. Rozróżnia się dydaktykę szczegółową, tzw. metodykę nauczania (około 6000 rodzajów)

10. Pedagogika rodziny - stara dyscyplina, posiadająca tradycje i doświadczenie. Zajmuje się funkcjonowaniem fizyczno-psychicznym rodziny, etapami dochodzenia do małżeństwa, itp.

11. Pedagogika młodzieży/pedagogika wieku dojrzewania - Zajmuje się m.in. trudnościami fizyczno-psychiczno-społecznymi młodzieży.

12. Pedagogika dorosłych - między 18-60 rokiem życia. Mówi o dwóch rolach: samodzielności rodzinnej i zawodowej.

13. Pedagogika zakładu pracy - łączy się z pedagogiką dorosłych i ich praca zawodową.

14. Pedagogika pracy - praca jako jedna z zasad kształcenia pro społecznego w rozwoju

15. Pedagogika zdrowia - dotyczy wychowania fizycznego i sprawności, zwłaszcza pedagogika pro zdrowotna/pedagogika promocji zdrowia

16. Pedagogika starości - regresu rozwoju, starość czynna „starość też radość”,

17. Pedagogika śmierci/czarna pedagogika - wychowanie do śmierci, ratowanie życia, np. w hospicjach. Nauka godnego umierania.

18. Pedagogika szkoły wyższej

19. Metodologia badań pedagogicznych - sposoby prowadzenia badań.

20. Pedagogika medialna - z wykorzystaniem środków technicznych w uczeniu się, np. TV, Internet, komputer.

21. Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza - w domach dziecka, na koloniach

22. Pedagogika czasu - jak go wykorzystać

23. Poradnictwo pedagogiczne - np. rodzinne dla uzależnionych, orientacje zawodowe.

24. Pedagogika w zakresie poradnictwa zawodowego i personalnego - wywodzi się z poradnictwa pedagogicznego

25. Pedeutologia - nauka o nauczycielu, jego predyspozycjach, kształceniu nauczycieli, ich dokształcaniu, trudnościach adaptacyjnych, prawa i obowiązki, choroby psychiczne.

26. Pedagogika specjalna/niedostatków rozwojowych/anomalii i dewiacji - zły rozwój psychiczny, społeczny, fizyczny, umysłowy, wrodzone lub nabyte choroby jak, np. głuchota, niedosłyszenie, bezwład, niedowład, paraliż, np. dom opieki, zakłady pracy chronionej, rehabilitacja pedagogiczna, niedostatki psychologiczne, itp.

27. Psychologia - parapsychologia, niedostatki umysłowe (rewalidacja), osoby opóźnione w rozwoju, niewyrównanie upośledzeń umysłowych, np. debilizm, kretynizm, itp.

28. Resocjalizacja - przeżywa rozkwit, gdyż w środowisku społecznym mamy coraz częściej do czynienia z chuliganami, narkomanami, alkoholikami, itp. współpracuje z pedagogiką sądową, itp.

29. Pedagogika postintencjonalna - dotyczy osób opuszczających zakłady karne, które nie mogą się odnaleźć na wolności, np. brak pracy

30. Pedagogika w zakresie pracy socjalnej i opieki społecznej - coraz więcej ma problemy socjalno-bytowe, materialne.

---