Współczesne spojrzenie na niepełnosprawności

Nie jako na cechę jednostki, ale jako na reakcję między jednostką a w wymaganiami otoczenia.

Specjalne potrzeby edukacyjne

- to sytuacja, w której uczeń nie jest w stanie sprostać wymaganiom szkolnego uczenia się bez specjalnej pedagogicznej pomocy

- zakres pojęcia: obejmuje wszystkie dzieci w wieku obowiązku szkolnego, które posiadają wyraźne większe niż pozostali rówieśnicy trudności w uczeniu się;

Nie jest istotne czy źródłem tych trudności są uszkodzenia organiczne, czy też nie

Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych

- ma trudności w korzystaniu z powszechnych form edukacji

- wg prof. Bogdanowicz specjalna pomoc pedagogiczna to w praktyce stosowanie specjalnego programu nauczania i specjalnych metod dostosowania potrzeb, ograniczeń i możliwości danego dziecka, realizowane przez specjalne przygotowaną kadrę pedagogiczną

- potrzebuje odmiennych rozwiązań organizacyjnych do realizacji tak pojętej edukacji np. ograniczenie materiału nauczania, przeznaczenia większej ilości czasu na jego opanowanie, czy indywidualnego systemu oceniania

Specjalne potrzeby edukacyjne

- pojęcie o charakterze szerokim, mieszczą się w nim wszelkie zaburzenia czy utrudnienia, na które napotyka uczeń w procesie nauczania

- zaburzeń nie definiuje się pojedynczo, tylko określa zbiorczo mianem specjalnych potrzeb edukacyjnych

- aspekt biomedyczny zostaje zastąpiony aspektem pedagogicznym

Istota pojęcia

- specjalne potrzeby edukacyjne tkwią w odmiennym podejściu do ucznia, nie jako do dziecka z określonymi zaburzeniami, ale jako do osoby o indywidualnym stylu rozwoju

- chodzi o rzeczywista indywidualizacje procesu nauczania - uczenia się, czyli o zrozumienie potrzeb jednostki i jak najlepsze ich zaspokojenie

Specjalne potrzeby edukacyjne danego dziecka:

- niepełnosprawność intelektualna

- uszkodzenia sensoryzmu

- niesprawność ruchowa

- choroba przewlekła

- zaburzenia parcjalne

- nieprzystosowanie społeczne

- niepełnosprawność psychiczna

- upośledzenie sprzężone

- autyzm i zespoły psychozopodobne

- trudności w uczeniu się

- wybitne zdolności i uzdolnienia

- wszystkie inne zaburzenia

Idea związana z pojęciem specjalne potrzeby edukacyjne:

- podkreśla równość wszystkich uczniów

- zakłada analizowanie potrzeb każdego wychowanka bez względu na rodzaj i stopień zaburzenia

Wczesna interwencja terapeutyczna gwarantem optymalnego rozwoju dziecka:

- im wcześniej pojawi się profesjonalna pomoc, tym lepsze są rokowania dotyczące funkcjonowanie dziecka; podatność układu nerwowego na oddziaływania z zewnątrz jest bowiem większa w okresie wczesnego dzieciństwa

Pierwsza elementarna zasada: akceptacja niepełnosprawnej osoby - zgoda na jej ograniczenia, specyficzny rozwój, możliwości.

Zasada podmiotowości: określa status osoby poddawanej terapii; jest ona człowiekiem, partnerem, osoba niepełnosprawna ma prawo podejmować decyzje, dokonywać wyborów, ma prawo być jednostką autonomiczną.

Zasada refleksyjności: refleksyjność umożliwia dociekanie przyczyn, zachowań i reakcji osoby niepełnosprawnej, gwarantuje właściwy dobór metod i form pracy; refleksyjność towarzysząca pracy z osobą niepełnosprawną pozwala na orientację, czy dane działania prowadzone są właściwie, czy nie, czy ……….. ?

Dokładna znajomość danej osoby: podstawa planowania jakichkolwiek działań wobec osoby, gwarancja skuteczności.

Konsekwencja i systematyczność: dzięki nim dziecko uczy się określonych nawyków i umiejętności; są warunkiem przewidywalności sytuacji i zdarzeń; dzięki nim osoba czuje się bezpiecznie i pewnie.

Celowość: pozwala na wytyczenie oddziaływań wspomagających; terapeuta, a w miarę możliwości także osoba niepełnosprawna, powinni być świadomi celu wspólnych wysiłków

Właściwy dobór pomocy terapeutycznych i edukacyjnych: to warunek pracy z osoba niepełnosprawną; pomoce powinny być dostosowane do możliwości percepcyjnych osoby, bezpieczne; ciekawe - są stymulatorem ciekawości i powodują wzrost zaangażowania w wykonywana pracę

Leksykon pedagoga specjalnego (kserówki)

Praktyka pedagogiczna dowodzi, że:

- pouczenia i wskazówki o charakterze pedagogicznym ……….?

- stałe krytykowanie złych stron ucznia nie przynosi pozytywnych skutków

- zachęty zapewniają osiąganie lepszych wyników niż postawa wyrażająca dezaprobatę

- stosowanie nagród za dobre zachowanie jest skuteczniejsze niż kar za złe

Nauczyciel - pedagog specjalny

- ……. musi się przyzwyczaić do pewnego specyficznego wyrażania żądań i życzeń.

Skuteczność wyrażania polega na tym, że:

- kiedy mówimy dzieciom, co maja robić kierujemy ich uwagę na to, co mają rzeczywiście wykonać

- większość dzieci reaguje pozytywnie na przyjemne żądania

Wiara w możliwości dziecka:

- stosujemy zasadę ortodoktyki o nieznacznym wyprzedzeniu wymagań wobec aktualnych możliwości ………?

- zlecone dziecku zadania są adekwatne do jego możliwości i umiejętności psychofizycznych, ale dziecko potrzebuje potwierdzenia ………?

Dziecko musi wiedzieć czego się od niego oczekuje, nauczyciel musi trwać przy swoich żądaniach, musi być konsekwentny.

---