Krytyka feministyczna, Teoria literatury(1)


Krytyka feministyczna: założenia, odmiany, przedstawiciele

Feminizm jest zjawiskiem bardzo złożonym, wielokierunkowym, z bogatą historią. Zanim pojawił się w literaturze, był ruchem o charakterze socjopolitycznym i sięgał korzeniami do XVIII wieku. Sam termin pojawił się we Francji w 1839 r. W Anglii w 1890, dopiero później w USA. Wyróżniono feminizmy:

  1. ze względu na zaangażowanie w problematykę kobiecą: socjopolityczny i akademicki

  2. stopień i formy zaangażowania: radykalny i liberalny

  3. zróżnicowanie rasowe, etniczne, seksualne: feminizm kobiet kolorowych, kobiet Trzeciego Świata, lesbijski

Feminizm socjopolityczny- najwcześniejszy z odmian datowany od XVIII wieku. Ruch o charakterze społecznym i politycznym nastawiony na konkretną walkę z dyskryminacją kobiet i wszelkimi przejawami nierówności dostrzeganymi w sferze społecznej i kulturowej, w szczególności z nierównością wobec prawa. Wyróżniamy tu fem. pierwszej, drugiej i trzeciej fali.

Feminizm akademicki- odmiana fem. o charakterze intelektualnym, tworząca myślową podbudowę dla feminizmu socjopolitycznego oraz interpretująca wszelkie zjawiska dotyczące sytuacji kobiet. Rozwinął się w latach 60 na uniwersytetach amerykańskich, powołując do życia najpierw tzw. Badania kobiece, a następnie krytykę feministyczną i genderową. Był od samego początku kierunkiem interdyscyplinarnym i obejmował wszystkie dyscypliny humanistyczne- wiedzę o literaturze, socjologię, psychologię, historię kultury, sztuki, muzykologię. Prekursorka nurtu: Florance Howe, inne przedstawicielki: Gayatri Spivak, Barbara Johnson, Elaine Showalter. Badaczki ujawniały hierarchiczną strukturę relacji płciowych w społeczeństwach i kulturze zachodniej. Ukazywały odmienność pisarstwa kobiecego i wydobywały z niepamięci twórczość pisarek zepchniętych na margines. Rozwinęła się krytyka feministyczna- rozumienie, analiza i odbiór dzieła literackiego oraz języka literatury z punktu widzenia doświadczenia kobiecego. Badania kobiece rozwijające się w tym czasie nastawione były na gromadzenie wszelkiej wiedzy na temat sytuacji kobiet w historii, kulturze, życiu społecznym, politycznym, analizie doświadczeń i dziejów kobiet.

2 style krytyki feministycznej:

Odmiany krytyki feministycznej uporządkowała Elaine Showalter, wprowadziła term. ginokrytyka, przełomowy artykuł: Krytyka feministyczna na rozdrożu. To ona podzieliła krytykę feministyczną:

Showalter mówi o 4 modelach odmienności kobiet:

Feminizm ponowoczesny:

Ostra krytyka myśli Freudowskiej- zakwestionowanie mizoginizmu, oraz biologicznego determinizmu, ponadto krytyka jego idei- kobiety jako istoty niedoskonałej oraz zazdrosnej o penisa (co wywołuje skazy charakteru u kobiet). Feminizm ten postulował poddanie gruntownej krytyce monolityczny męski podmiot i otworzyć perspektywę innemu postrzeganiu kobiet w kulturze i innemu rozumieniu natury żeńskiej twórczości. Prowadzono badania indywidualnego kobiecego języka, parodiowano zachowania narzucone kobietom przez mężczyzn. Tworzył się projekt feminizmu kulturowego (istniała potrzeba napisania nowej historii kultury kobiet). Showalter mówiła, że nie można izolować pisarstwa kobiet od całej literatury. Należy analizować zmieniającą się kulturowo i historycznie relację twórczości kobiecej do twórczości męskiej i badać odmienność pisarstwa kobiecego, odnosząc je do całości tego złożonego historycznego i kulturowego procesu literackiego. Ginokrytyka kulturowa powinna precyzyjnie określić kulturową lokalizację kobiecej osobowości literackiej, jak również opisać siły oddziałujące na kulturowe pole poszczególnych pisarek. Krytyka feministyczna zorientowana kulturowo jest obecnie niewątpliwie jednym z najbardziej płodnych i przyszłościowo nastawionych nurtów feminizmu akademickiego. Za najważniejsze zadanie feminizmu uznać należy zmianę niesprawiedliwych , wciąż istniejących struktur dominacji i władzy, również tych wpisanych w teksty literackie i literaturoznawcze. Krytyka feministyczna powróciła do rewizjonizmu.

W teorii XX wieku istnieją 2 sposoby rozumienia krytyki i teorii feministycznej- dyskursu rewizjonistycznego (emancypacyjnego, politycznego), bądź afirmatywnego, nastawionego na wypracowywanie nowych języków opisu kobiecego doświadczenia i uczestnictwa w kulturze.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
XII. FEMINIZM, Teoria Literatury
9 - Feministyczna teoria literatury pytania , skandynawistyka, mag, teoria litreratury
Tekst jako znak - poststrukturalistyczna krytyka, Teoria literatury
Teoria literatury, KRYTYKA, K
KRYTYKA LITERACKA, STUDIA, poetyka i teoria literatury
feminizm z podręcznika Teorie Literatury XX wieku, teoria literatury
Krytyka feministyczna, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
Nr 13 „LIST DO PIZONÓW” Horacy (krymska krytyka, a teoria literatury)
Rzymska krytyka i teoria literatury
28 Horacy (Quintus Horatius Flaccus), List do Pizonów, [w] Rzymska krytyka i teoria literatury, opra
Spory o lit kobiecą w latach 90 XX w na podst Ewa Kraskowska O tak zwanej kobiecości jako konwencj
Wellek Teoria, krytyka i historia w nauce o literaturze
Wellek Teoria, krytyka i historia w nauce o literaturze
Teksty teoria literatury krytyka interpretacja r1976 t n4 5 (28 29) s108 117
42. Sławiński(1), Teoria Literatury, TEORIA LITERATURY - oprac. konkretnych tekstów teoretycznych
Teoria literatury 2010-2011, teoria literatury
Poetyka Arystotelesa, Filologia polska, Teoria literatury i poetyka

więcej podobnych podstron