FINANSE WYKŁAD 23.04.2010
11 czerwca test zwykły - poprawka w czasie sesji
OBLIGACJE SKARBOWE (przed wojną mówiono rządowe) - aby zachęcić na odwrocie był numer który brał potem udział w losowaniu, te wylosowane dostawały premię. Do kupna obligacji skłania ludzi oprocentowanie. Przedwojenne obligacje było kolorowe, tokolory były ich głównym zabezpieczeniem . Miały także 2 kropeczki w różnych miejscach, również pełniły funkcję zabezpiecznia. Na dole były kupony które odcinano w banku i wypłacano oprocentowanie.
- Obligacje kuponowe - co określony czas wypłacane jest oprocentowanie za dany okres np. obligacje czteroletnie.
- Obligacje zerokuponowe - nie pobiera się odsetek w czasie trwania obligacji czyli np. dwuletnie.
Papiery dłużne (ze szczególnym uwzględnieniem obligacji)
Akcje (papiery wartościowe)
Obrót giełdowy i giełda
PAPIERY DŁUŻNE - są uznaniem wierzytelności. Emitent uznaje że jest winien pieniądze. Musi być na nim stwierdzone wyraźnie ile ikiedy otrzymamy (albo dokładny sposób w jaki można to obliczyć)
Dzielimy na:
- Papiery rynku pieniężnego
- Papiery rynku papierowego
RYNEK PIENIĘŻNY :
-bony (papiery krótkoterminowee o okresie trwania poniżej roku - nie ma dolnej granicy tego terminu, bywały nawet jednodniowe)
- krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw (commercial pappers lub kpd)
- certyfikaty depozytowe - emitują je banki
RYNEK PAPIEROWY:
- Obligacje - jest to długoterminowe papier dłużny emitowany na okres co najmniej 1 roku. Emitent ustala oprocentowanie i termin wykupu obligacji. Trzeba tak ustalić oprocentowanie rzeczywiste nie było za wysokie. Do emisji trzeba ekspertów. Państwo ma własnych zatrudnionych na stałe, podobnie jak banki, przedsiębiorstw nie - może zatrudnić suemitenta (techniczne przygotowanie emisji) ale musi za to zapłacić. Jest też drugie rozwiązanie, mogą umówić się ze specjalistami za zapłacenie określonej kwoty za wyemitowanie emisji. Obligacje mają prospekt emisyjny zawierający szczegóły dotyczące danej emisji.
TERMINY - przy dwuletnich dokładnie 2 lata, ale przy wielu typach obligacji nie jest dokładnie taki np. trzyletnia - 3 letni termin mają tylko te sprzedane pierwszego dniaemisji. Nie można dopuścić do tego żeby ci którzy zakupili wcześniej zarobili więcej, dlatego ci którzy kupują później płaca drożej, mają nieco niższe oprocentowanie na 1 rok.
KTO EMITUJE:
- Skarb Państwa (skarbowe) - emituje najwięcej, różne rodzaje
- Obligacje NBP - notowane tak samop jak skarbowe, sprzedawane w bankach
- Obligacje Przedsiębiorstw
- Obligacje bankowe
- Obligacje samorządowe (głównie gminy)
W UPROSZCZENIU DZIELIMY NA:
- skarbowe
- nieskarbowe
SKARBOWE - w imieniu Skarbu Państwa emituje Minister Finansów. Jest on osobiście odpowiedziałny za emisję. W praktyce zajmuje się tym NBP i wybrany bank (w Polsce obecnie nasz największy bank PKO BP)
RODZAJE EMISJI :
- publiczne - przy emisjach skarbowych
- niepubliczne
Skarb Państwa jest zwolniony za wszystkich obowiązków informacyjnych.
PROSPEKT EMISYJNY - dajemy wszystkim możliwość zapoznania się z papierem wartościowym, emitentem - jego słabymi i mocnymi stronami.
OPROCENTOWANIE:
- stałe - zostaje podane w momencie emisji i nie może zostać zmienione (np.2 letnie - 4,75%)
- zmienne - jest zależne od zmiennej niezależnej ( wartości która ulega zmianą, niezależnej od emitenta). Jest to konieczne aby uniknąć oszustwa np. WIBOR (koszt lokat międzybankowych) + punkty procentowe. Jeśli inflacja jest wysoka to i oprocentowanie jest wysokie.
WIBOR - banki lokują u siebie nawzajem wielkie ilości pieniądza,najczęściej na jeden dzień, czasem na tydzień, ale też pewna ilość jest lokowana na 3-6 miesięcy. Każdego dnia rano 15 banków które chcą ulokować spore ilości pieniędzy w innych bankach ogłasza ile chciałoby za to w skali rocznej ( podaje się w %). Z tego wylicz się średnią czyli WIBOR. Są to bardzo różne wartości.
WIBOR - Warsaw Interbank Borrowing Rent
PRZEBIEG EMISJI:
DUŻE EMISJE - duże emisje, ogłasza się je, znaczne kwoty, wprowadza się je na giełdę, transakcji dokonuje się przez banki lub biura maklerskie.
MAŁE EMISJE - na małe kwoty (np.30 mln). Przedsiębiorstwo emituje ich tyle ile mu potrzeba. Mała emisja obniża koszty , informujemy wtedy mniej niż 100 osób, nie nagłaśnia się jej. Obligacje takie można nabywać bezpośrednio u emitenta lub w biurze maklerskim.
Panad ¾ obligacji emitowanych obecnie w Polsce to obligacje SKARBOWE. Dzielą się one na:
- obligacje oszczędnościowe
-obligacje rynkowe (hurtowe)
OBLIGACJE OSZCZĘDNOŚCIOWE - dla osób fizycznych, na okresy parzyste np. 2,4,10 lat.
OBLIGACJE RYNKOWE - przeznaczonez jednym wyjątkiem dla przedsiębiorstw i banków. Są to obligacje na 3,5 lat a także na inne okresy emitowane na specjalnych zasadach.
Nowe EMISJE OBLIGACJI to sposób na zdobycie funduszy dla Skarbu Państwa. Czasem ogłasza się przetargi tylko dla 32/34 banków i towarzystw ubezpieczeniowych i emituje się 2 letnie obligacje z korzystnymi warunkami.
OSZCZĘDNOŚCIOWE OBLIGACJE DWULETNIE - emitowane co miesiąc o wartości 100 zł. Naliczane oprocentowanie - kapitalizowane po roku dostajemy 1050 % a po dwuch latach 5% od 105%.. Po jednym miesiącu można je sprzedać w biurze maklerskim (ale nie wcześniej), odejmuje się wtedy jedynie 1 zł za 1 szt. Obligacji.
CZTEROLETNIE OBLIGACJE OSZCZĘDNOŚCIOWE - (kuponowe) co rok wypłacane oprocentowanie, jego podstawą jest stopa inflacji + marża procentowa. Możemy je również sprzedać w biurze maklerskim. Nie są one sprzedawane ani kupowane na giełdzie.
OBLIGACJE TRZYLETNIE - podstawą oprocentowanie jest WIBOR z sześciu miesięcy + punkty procentowe - raczej mało ich się dodaje.Obecnie 1 punkt procentowy , WIBOR 6-cio miesięczny 4,3 %.
OBLIGACJE DZIESIĘCIOLETNIE - za 100 zł. Oprocentowanie, stopa inflacji + marża procentowa. Corocznie wypłata, po 10 latach kapitalizacji można wypłacić. Najbardziej dochodowy rodzaj obligacji na dzien dzisiejszy.
OBLIGACJE SKARBOWE - charakteryzuje pewność, brak ryzyka że emitant nie zapłaci obiecanej kwoty w podanym terminie. Gdyby nie to nikt nie kupiłby i Państwo miałoby problem przy następnych emisjach. Skarb Państwa najpierw emituje, pieniądze z emisji idą na wykup tych obligacji które należy wykupić, a także aby coś dodatkowo zostało. Emisję są coraz większe dlatego istnieje ryzyko - ceny obligacji w okresie pięciletnim - jeśli emisja jest oparta o stopę inflacji a jest ona niska to zaraviamy mniej. Ryzyko prawdziwe występuje wtedy gdy chcemy sprzedać takie obligacje w okresie ich ważności. Np. obligacje pięcioletnie chcemy sprzedać po dwóch latach, wtedy ich oprocentowanie wynosiło 5 %, a nowa emisja opiewa n a 6 %. W tym przypadku ceny giełdowe starych typów obligacji spadają. Wtedy zarabiamy dużo mniej. Może zaistnieć również sytuacja odwrotna.
CENA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH - (czyli oprocentowanie) zależy od ryzyka nabywcy. Papiery skarbowe to małe ryzyko więc i niskie oprocentowanie. Jeśli są to obligacje przedsiębiorstwa to zależy wszystko od tego jakie to przedsiębiorstwo - czy znane o dobrej reputacji. Oprocentowanie obligacji przedsiębiorstwa musi być wyższe niż skarbowych, ale niewiele wyższe np.ok. 6 % , jeśli mniej znane przedsiębiorstwo to nawet ok.7 %. Banki są emitentami niskiego ryzyka, podobnie miasto Warszawa.
BONY SKARBOWE I NIESKARBOWE - państwo emituje ciągle bony skarbowe i nieskarbowe na różne okresy ( od.2 - 52 tygodni) na rózne oprocentowanie - niższe niż obligacji. Charakteryzują się one dużą płynnością. Obligacje sprzedają się przez giełdę (opłata n abiuro maklerskie, na krajowy depozyt bankowy oraz opłata giełdowa) ich obrót łączy się z 1-2 dniowym oczekiwaniem na pieniądze . Bony skarbowe można sprzedać w banku niewiele na tym tracąc. Najwięcej bonów kupują banki ponieważ muszą mieć stale duże rezerwy finansowe. Nadwyżki fianansowe bank przechowuje w obligacjach i bonach.
BONY NIESKARBOWE - nie sprzedaje się ich dużo. Konkurencją są krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw( mają różne formy prawne np. prawo wekslowe).
AKCJA - dokument dający prawo do określonego udziału w kapitale spółki. Np. 10 tys. Akcji przedsiębiorstwa - my posiadamy 1 tys. - mamy 1/10 spółki, 1/10 kapitału akcyjnego, 1/10 kapitału własnego.
WYCIĄG Z BILANSU:
PASYWA:
Kapitały własne
-kapitał akcyjny
-kapitały zapasowe i rezerwowe
Kapitały obce
SUMA kapitałów
Do właściciela należą kapitały własne, kapitały obce musimy oddać. Mając akcje mamy udział w kapitałach własnych.
WARTOŚĆ NOMINALNA - wartość zarejedtrowana w kapitale akcyjnym. Zakładamy spółkę akcyjną, wnosimy wkład i emitujemy akcje np. 100 tys akcji po 50zł - kapitał wynosi wtedy 50 tys zł. W miarę rozwoju firmy wartość rzeczywista akcji rośnie, cenę ustala rynek czyli ceną jest wartość jaką chcą za akcje zapłacić chętni ->WARTOŚĆ RYNKOWA. Jeśli akcje notujemy na giełdzie to wartość zmienia się codziennie o niewielkie wartości.
WARTOSC EMISYJNA - (cena emisyjna) chcemu żeby przedsiębiorstwo rozwijało się szybciej, potrzebujemy kapitał - sprzedajemy wtedy nowe akcje i zyskujemy na dzień dzisiejszy. Z punktu widzenia zarządu jest to najkorzystniejsza forma. Ale zarząd musi uzyskać zgodę starych akcjonariuszy na emisję. Oni niekoniecznie chcą dzielić się zyskiem. Można to sprawdzić za pomocą wyliczeń. Można też sprzedać nowe akcje po wysokiej cenie. Akcjonariusze zgodzą się na emisję wtedy kiedy ich udział po emisji będzie większy. Wtedy kapitał przypadający na jedną akcje wzrasta.