Wybrane zastosowania Systemów Ekspertowych w bankowości i zarządzaniu.

Technologia systemów ekspertowych znajduje zastosowanie w organizacjach do zarządzania finansami oraz w branży usług finansowych: bankowości, giełdzie, ubezpieczeniach, inwestycjach.

Finansowe systemy ekspertowe, znajdujące się w różnych organizacjach, stosowane są do:

• pomocy w planowaniu finansowym

• analizy budżetu pod względem błędów i sprzeczności

• analizy bilansu w celu realizacji finansowych celów organizacji

• analizy wniosków kredytowych

• analizy kursów walutowych

• analizy ryzyka w ubezpieczeniach

• zastosowania wyspecjalizowanych systemów bankowych

W ostatnich latach powstało wiele systemów ekspertowych w dziedzinie rachunkowości.

Najczęściej wykorzystuje się je do:

• oszacowania rezerw firmy na trudno ściągalne i nieściągalne należności

• oszacowania planowania podatków

• wspomagania autoryzacji kredytu

• wspomagania przygotowania listy płac

• wspomagania minimalizacji kosztów produkcji

• wspomagania kontroli w firmie

• specjalnych zastosowań w rachunkowości

Obecnie w Polsce prowadzone są intensywne prace nad zastosowaniem SE w dziedzinie bankowości.

Przed systemami stawiane są wymagania takie jak:

• planowanie profilu usług, aby spełnić nawet najbardziej wyszukane wymagania klientów

• redukcja kosztów, dzięki automatyzacji pewnych operacji realizowanych obecnie przez klasyczne procesy przetwarzania danych

Wymagania informacyjne stawiane przez managerów i fachowców w instytucjach finansowych muszą być zaspokajane w innej formie niż te na poziomie operacyjnym. Szczególnie w bankowości decydenci żądają takiej informacji, która byłaby fachowa, efektywna i dostarczona w bardzo krótkim czasie. Właśnie takie wymogi spełniają SE.

W wyniku eksperymentu przeprowadzonego przez Union Bank w Szwajcarii opracowano listę wymagań stawianych systemom informatycznym z elementami bazy wiedzy, aby mogły one znaleźć zastosowanie w sektorze finansowym:

• powinny mieć zasięg globalny, obejmujący wszystkie aspekty bankowości,

• powinny być wyposażone w bazę wizualnie przedstawionych informacji, zarówno dla managerów jaki i szeregowych pracowników,

• powinny generować udokumentowane rozwiązania złożonych problemów dla potrzeb decydentów,

• powinny pozwalać na zadawanie pytań „CO-JEŚLI” i „JAK”

• powinny wyjaśniać decydentowi wszelkie uwarunkowania poprzedzające ważne decyzje, chociaż z drugiej strony nie powinny substytutami utalentowanych i efektywnych ekspertów

Dlaczego SE mogą wspierać w znaczny sposób decydentów i to bardziej efektywnie niż tradycyjne metody przedstawiania analizy finansowej?

Dzieje się tak dzięki ich trzem ważnym zaletom:

• pozwalają na wysoce efektywną komunikację między użytkownikiem a bazą informacji w komputerze,

• dzięki formalizacji reguł decyzyjnych w bazie wiedzy aplikacje stały się jasne i przejrzyste

• globalne BW, w których wykorzystane jest przetwarzanie symboliczne ,pod każdym względem przewyższają tradycyjne metody przetwarzania danych

Do działań bankowości, w których SE może znaleźć praktyczne zastosowanie, zaliczamy:

• analizę wniosków kredytowych dla kredytów gospodarczych i inwestycyjnych,

• analizę ryzyka kredytowego z monitorowaniem kredytobiorcy,

• analizę profilu klienteli i doradztwa inwestycyjnego,

• analizę ryzyka dla zabezpieczenia depozytów

• analizę bezpieczeństwa z oceną wpływu czynników zewnętrznych,

• doradztwo podatkowe przy zarządzaniu nieruchomościami,

• dokumentację procesu kredytowania,

• planowanie finansowe w zarządzaniu alokacją zasobów,

• analizę zagranicznej wymiany handlowej,

• zarządzanie aktywami i pasywami,

• zabezpieczenie kredytów i nadzór nad procesami windykacji,

• kontrolę rachunków bieżących i lokat,

• edukację kasjerów bankowych i kredytodawców,

• pomoc nowym pracownikom w rozwiązaniu złożonych problemów natury finansowej,

• sterowanie interfejsami telekomunikacyjnym i elektronicznym transferem kapitału,

• szeroko pojęte zarządzanie uwzględniające inteligentne systemy analizy baz danych,

• diagnostykę i utrzymanie sieci komputerowych łącznie z badaniem wolnych mocy sprzętu.

Wiele instytucji bankowych odniosło już znaczące sukcesy w stosowaniu SE, zwłaszcza w USA i Japonii.

Porównując osiągnięcia sektora bankowego i społeczeństw tych krajów można stwierdzić:

• szybki wzrost produkcji i procesów innowacyjnych,

• szybkie transformacje w strukturze finansowej,

• rosnące zróżnicowanie między życiem zawodowym a prywatnym.

Badania w amerykańskich największych instytucjach finansowych wskazują, że SE służą pomocą wielu firmom w ich codziennej pracy. Systemy te dają możliwość w uzyskaniu przewagi nad konkurencją w wielu obszarach działania. Dają firmom możliwości zwiększenia zysków. Organizacja stosująca je może rozszerzyć swe usługi, oferować coraz bardziej wyszukane produkty, wkraczać w nowe obszary bez znaczącego wzrostu liczby, trudnego do zdobycia, doświadczonego personelu.

Tabela 1. Korzyści ze stosowania SE przedstawione przez ich użytkowników

Korzyści	PROCENT ODPOWIEDZI
		stosujący SE	rozwijający SE
Wzrost dochodów Lepsze rozdzielenie niewystarczających dochodów Wzrost wydajności i jakości pracy pracowników Polepszenie szkolenia Wzrost doświadczenia Brak korzyści	65% 33% 22% 11% 11% 22%	15% 14% 7% 14% 29% 57%

Z tabeli wynika, że wzrost dochodów i lepsze rozdzielenie niewystarczających dochodów są głównymi korzyściami najczęściej przedstawianymi przez respondentów.

Inne zastosowania SE

• Jednym z bardziej wyrazistych przykładów zastosowań systemów ekspertowych w przemyśle jest elektroenergetyka. SE wspomagają w elektroenergetyce następujące działania: eksploatację, przetwarzanie alarmów, sterowanie pracą systemu elektroenergetycznego lub jego części składowych, projektowanie, diagnostykę, analizę zakłóceń, prognozowanie i planowanie, zarządzanie rozpływem mocy, automatykę, szkolenie operatorów i inne.

• Ściśle powiązany z elektroenergetyką przemysł elektrotechniczny również stosuje SE, głównie do monitorowania, diagnostyki, projektowania i sterowania. Na przykład w projektowaniu układów wielkiej skali integracji VLSI, oprócz systemów wspomagających projektowanie, CAD, stosowane są systemy ekspertowe.

• Dużą rolę odgrywają także systemy z bazą wiedzy do sterowania różnymi procesami. Obszary ich zastosowań:

• projektowanie inteligentnego systemu zarządzania produkcją

• projektowanie systemów inżynierskich

• diagnostyka uszkodzeń w systemie obrony powietrznej

• sterowanie ruchem powietrznym

• sterowanie walcownią

• planowanie produkcji

• podejmowanie decyzji w administracji

• Wspomaganie diagnostyki medycznej

• Współdziałanie SE z bazami danych