Niemowlęctwo (0 do 2 lat)

• Społeczne przywiązanie

• Inteligencja sensomotoryczna i prymitywna przyczynowość (płacz - pokarm)

• Stałość przedmiotu

• Uczenie się chodzenia

• Uczenie się przyjmowania stałego pokarmu

• Uczenie się mówienia

• Uczenie się kontroli nad własnym ciałem

• Samoświadomość

• Lęk separacyjny (8 do 24 m-cy, przy raczkowaniu)

Wczesne dzieciństwo (2 do 4 lat)

• Uczenie się różnic związanych z płcią

• Fantazja i zabawa

• Uczenie się wstydu (emocja kontrolna: blokada lub wyzwalanie zachowania)

• Samokontrola (hamowanie niektórych emocji, odporność na pokusy, zdolność do odraczania gratyfikacji)

• Uczenie się mowy do opisu rzeczywistości społecznej i fizycznej

• Uczenie się rozróżniania dobra i zła, początki rozwoju sumienia

• Początki kształtowania się gotowości do opanowania mowy pisanej

 Kolejność dojrzewania funkcji lokomocyjnych

 Porównanie rozwoju tkanki nerwowej, rozwoju fizycznego oraz genitalnego

I średnie dzieciństwo (5 do 7 lat)

• Identyfikacja z płcią

• Wczesny rozwój moralny, uczenie się reguł

• Uczenie się zabawy grupowej

• Uczenie się przebywania z rówieśnikami, bez obecności dorosłych

• Nabywanie sprawności fizycznych potrzebnych w codziennym życiu

• Kształtowanie się fundamentalnych sprawności związanych z pisaniem, czytaniem i liczeniem

II średnie dzieciństwo (8 do 12 lat)

• Rozwijanie się postaw społecznych wobec szkoły

• Kooperacja społeczna, rozwijanie się postaw społecznych wobec innych ludzi

• Kształtowanie się postaw wobec samego siebie - samoocena

• Rozwijanie się pojęć sumienia,

• pojęć moralnych i skali wartości

• Nabywanie sprawności szkolnych

Wczesna adolescencja (13 - 17 lat)

• Nawiązywanie nowych, bardziej dojrzałych relacji z rówieśnikami obojga płci

• Akceptacja zmian zachodzących we własnym organizmie

• Kształtowanie się myślenia abstrakcyjnego

• Kształtowanie się systemu wartości i systemu etycznego

• Dążenie do wpływu społecznego

• Podejmowanie decyzji dotyczących przyszłego zawodu i typu kształcenia

Późna adolescencja (18 do 22 lat)

• Dążenie do emocjonalnej i życiowej niezależności (autonomii) od rodziców i innych dorosłych

• „ Zaloty” i wybór partnera

• Ugruntowanie tożsamości dotyczącej roli seksualnej

• Podjęcie studiów lub pracy i rozpoczęcie kariery zawodowej

• Poszukiwanie

• stosowanych dla siebie

• grup towarzyskich

• i społecznych

• Osiągnięcie

• zinternalizowanej

• własnej moralności

 TO BYŁY ETAPY: KU TOŻSAMOŚCI „ JA” - NAJWAŻNIEJSZE „ JA” - ZAMIENIA SIĘ NA „MY”

Wczesna dorosłość (23 do 34 lat)

• Uczenie się harmonijnego życia z partnerką / -em

• Rozpoczęcie życia rodzinnego i uczenie się nowej roli rodzica

• Uczenie się odpowiedzialności za dzieci i rodzinę, uczenie się umiejętności zaspokajania potrzeb dzieci

• Realizacja drogi zawodowej

• Kształtowanie się tożsamości obywatelskiej

• Ukształtowanie się indywidualnego stylu życia

 ZAMIANA „MY” NA „TY” I „JA”

Średnia dorosłość (od 35 do 60 lat)

• Traktowanie siebie jako „osoby” w relacjach z partnerem

• Dążenie do / i podtrzymanie satysfakcjonującego wykonywania swojego zajęcia (roli zawodowej)

• Uzyskanie stabilności ekonomicznej, prowadzenie domu

• Osiągnięcie dojrzałej odpowiedzialności społecznej i obywatelskiej

• Towarzyszenie dorastającym dzieciom w stawaniu się odpowiedzialnymi i szczęśliwymi dorosłymi

• Przystosowanie do starzenia się rodziców

• Akceptowanie i dostosowanie się do fizjologicznych zmian wieku średniego

• Rozwijanie różnych form spędzania wolnego czasu

Późna dorosłość (powyżej 61 lat)

• Przygotowanie się do wycofania z pracy zawodowej i zredukowanych dochodów

• Przyjmowanie i dostosowywanie się do zmiennych ról społecznych

• Ustalenie jasnej przynależności do swej grupy wiekowej

• Przystosowanie się do spadku sił fizycznych i pogarszającego się zdrowia

• Przystosowanie się do śmierci współmałżonka

• i do problemu własnej śmierci

• Ustalenie bilansu życiowego

---