Temat: Demokracja ateńska.

Demokracja ateńska:

• była to władza ludu, podstawowa zasada polegała na założeniu, że o losach państwa decyduje większość obywateli, a mniejszość musiała podporządkować się jej woli, ale wszyscy obywatele pozostawali równi wobec prawa.

• wprowadzona dzięki wojnom z Persami; zbudowanie floty wojennej spowodowało powstanie zaplecza społecznego demokracji

• we flocie zatrudnieni byli przedstawiciele najniższej klasy majątkowej - tetów, którzy nie mieli żadnych praw, a flota umożliwiła im utrzymanie się, a także korzystanie z przywilejów politycznych i obrony ojczyzny - byli zwolennikami demokracji

• tryumf demokracji ateńskiej za panowania Peryklesa (najwybitniejszy polityk Aten w Vw. BC) - znakomity mowca, polityk, przywódca demokracji, z jego inicjatywy zbudowano Partenon na Akropolu, za jego panowania przypisuje się największy rozkwit nauki i literatury.

• zgromadzenie ludowe (eklezja) - najważniejszy organ w państwie, zachowywała swoją podmiotowość (co oznacza, że obywatele mogli nie tylko glosować, ale także dyskutować oraz występować z własnymi projektami uchwał).

• wszyscy urzędnicy z wyboru lub losowania, odpowiedzialni byli przed całym zgromadzeniem

• uznano, że wszyscy obywatele, bez względu na przynależność do klasy majątkowej, mogą piastować większość urzędów

• demokracja ateńska miała charakter bezpośredni, realizowała się poprzez osobisty udział w zgromadzeniu ludowym, ale dotyczyła tylko obywateli.

• ograniczona była wyłącznie do dorosłych mężczyzn, tj. tych, którzy skończyli dwudziesty rok życia

• pozostali mieszkańcy (kobiety, metojkowie i inni obcy, nie byli objęci demokracją, mimo że stanowili większość, bez praw).

• polis ateńskie zamieszkiwało 30-40 tys. obywateli (natomiast ludność w całości wynosiła nawet 250tys.)

• w posiedzeniu zgromadzenia ludowego uczestniczyło niekiedy nawet 6tys. osób. Nie wszyscy bowiem mogli lub mieli chęć przybycia na eklezję; w wielu przypadkach barierą były koszty, gdyż posiedzenia odbywały się nawet 40 razy w roku, a mieszkających z dala od miejsca eklezji rolników nie było na to stać. Perykles wprowadził płace za pełnienie niektórych urzędów. Wcześniej jednak pojawiły się „diety poselskie”, czyli częściowy zwrot kosztów za udział w zgromadzeniu. Dzięki temu zwiększyła się liczba obywateli aktywnych politycznie.

• demokracja oznaczała równość wobec prawa - ale tylko obywateli. Dzięki temu każdy obywatel, jeśli chce, może uczestniczyć w zgromadzeniu.

• Odrzucono ingerencję państwa w prywatne życie obywatela. Uważano, że oceniać należy go nie ze względu na jego pochodzenie, lecz talent i zasługi, jakie położył na rzecz wspólnoty

Struktura społeczeństwa greckiego

wolni

obywatele (gr. politai)

obcy (gr. ksenoi)

posiadacze ziemscy

bezrolni

arystokraci

chłopi

rzemieślnicy

i kupcy

teci

metojkowie

obcy w ścisłym

znaczeniu

niewolni

poddani chłopi

niewolnicy

---