Polityka społeczna i ubezpieczenia społeczne

Ustawa z 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych - ustawa wypadkowa.

a) pojęcie wypadku przy pracy

b) pojęcie wypadku zbliżonego do wypadku przy pracy

c) pojęcie choroby zawodowej

d) pojęcie choroby parazawodowej (pracowniczej)

------------------ to pojęcia legalne ------------------------------------

ale są jeszcze

- wypadek w drodze do pracy lub z pracy

- wypadek przy pracy rolniczej

Wypadek przy pracy Art. 3 ( za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz albo śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: 1) podczas lub w związku z wykonywanie m przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; 2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, 3) w czasie pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy) - zatem ustawa wskazuje na 4 podstawowe elementy wypadku przy pracy :

1. zdarzenie nagłe

2. przyczyna zewnętrzna

3. związek wypadku z pracą

4. powodujące śmierć bądź uraz cielesny

wszystkie te elementy musza wystąpić łącznie

Nagłość - oddziaływanie czynnika niebezpiecznego tkwiącego w środowisku pracy może być mniejsze niż jedna dniówka (to czynnik który odróżnia od choroby zawodowej)

Przyczyna zewnętrzna - to również przyczyna złożona tj. przyczyny tkwiące w środowisku + przyczyny tkwiące w organizmie człowieka.

Związek z pracą - związek normatywny tj. fakt oderwany od rzeczywistości albo funkcjonalny - związek normatywny - wypadek ma miejsce w czasie i miejscu pracy - i w pracy ale nie podczas wykonywania swojej pracy (skórka od banana), funkcjonalny - w związku z wykonywaniem funkcji poza miejscem pracy .

Wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy - definicja zawarta jest w art. 3.2 !!! (na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ 1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodo9wany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań; 2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony; 3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające organizacje związkowe) - zatem ustawa wskazuje na trzy sytuacje:

1. wypadek w czasie podróży służbowej (chyba, że wypadek powstaje z winy pracownika nie podczas wykonywania pracy zupełnie nie związanej z celem - wykładowca zamiast na szkoleniu na kawie);

2. podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

3. przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe - nawet po pracy

Choroba zawodowa - art. 4 ustawy (za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w art. 235¹ kodeksu pracy) - jest to przepis odsyłający do kodeksu pracy.

Za chorobę zawodową w Polsce uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych zawartym w nowym rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 20078 roku w sprawie chorób zawodowych Dz.U. nr 105 poz. 869, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych (w wypadku było niebezpiecznych) dla zdrowia występujących w środowisku pracy, albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym”.

Czyli choroba zawodowa to ta, która jest w wykazie i w narażeniu zawodowym tj. musi być związek przyczynowy między szkodliwymi warunkami panującymi w pracy i sposobem wykonywania pracy.

Etapy ustalania choroby zawodowej:

I etap:

Jeżeli pracownik podejrzewa chorobę zawodową a lekarz ja potwierdzi, lub gdy same lekarz podejrzewa - kieruje pracownika do Powiatowego Inspektora Sanitarnego;

II etap

Powiatowy Inspektor Sanitarny kieruje do jednostki orzecznictwa pierwszego stopnia (jednostkami orzeczniczymi są najczęściej Poradnie Chorób zawodowych, Ośrodki Medycyny Pracy, Kliniki Medyczne - wszystkie uprawnione poradnie medyczne). Ta jednostka rozpoznaje chorobę zawodowa i wydaje orzeczenie medyczne o rozpoznaniu choroby zawodowej (lub o braku rozpoznania a wtedy przysługuje odwołanie do jednostki drugiego stopnia)

III etap:

Po rozpoznaniu choroby zawodowej jednostka orzecznicza przesyła prawomocne orzeczenie do Powiatowego Inspektora Sanitarnego a ten wydaje decyzję administracyjną o stwierdzeniu choroby zawodowej.

Zatem żeby można mówić o chorobie zawodowej muszą zostać spełnione przesłanki z definicji + decyzja Powiatowego Inspektora Sanitarnego.

Jeżeli Powiatowy Inspektora Sanitarny wyda decyzję odmawiająca uznania choroby zawodowej można odwołać się do Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego a potem do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego a w niektórych przypadkach do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Droga ustalenia choroby zawodowej jest drogą medyczno - administracyjną.

Choroba parazawodowa (pracownicza)

Inne choroby które uda się wykazać, że maja związek z pracę ale nie ma ich w oficjalnym wykazie - to choroby parazawodowe.

Definicja choroby parazawodowej: Choroba parazawodowa to choroba spowodowana czynnikami szkodliwymi występującymi w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy, ale nie została wymieniona w wykazie chorób zawodowych. Są to najczęściej choroby cywilizacyjne - krążenie, depresja, układ nerwowy.

Świadczenia z ubezpieczenia społecznego dla osób które uległy wypadkowi przy pracy lub chorobie zawodowej - z ustawy WYPADKOWEJ

Świadczenia te nie przysługują osobom które uległy wypadkom w drodze do i z pracy i chorym parazawodowo.

Świadczeniami tymi są:

1. jednorazowe odszkodowanie

1. dla ubezpieczonego który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

2. dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego

2. renta z tytułu niezdolności do pracy dla ubezpieczonego

3. renta szkoleniowa dla ubezpieczonego dla którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie (niezdolność spowodowana wypadkiem przy pracy lub choroba zawodową)

4. renta rodzinna dla członków rodziny zmarłego

5. dodatki do renty (pielęgnacyjny, dla sierot)

to były świadczenia przysługujące z ubezpieczenia w y p a d k o w e g o -

a poniższe przysługują z ubezpieczenia c h o r o b o w e g o

6. zasiłek chorobowy

7. świadczenie rehabilitacyjne

8. zasiłek wyrównawczy

art. 11 i9 następne ustawy dotyczą odszkodowań.

O d s z k o d o w a n i e to roszczenie które najłatwiej uzyskać bo jest mniej przesłanek. Przede wszystkim nie trzeba udowadniać winy (ZUS i pracodawca odpowiadają na zasadzie ryzyka - absolutnego przy chorobach zawodowych i zbliżonego do absolutnego przy wypadkach przy pracy).

Przesłankami do uzyskania odszkodowania są:

1. zajście wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

2. powstanie uszczerbku na zdrowiu - stałego lub długotrwałego

3. adekwatny związek przyczynowy między 1 i 2

Uszczerbek musi być skutkiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. O stałym lub długotrwałym uszczerbku orzeka lekarz orzecznik ZUS. Aktualnie wysokość odszkodowania wynosi 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy 1% uszczerbku.

Odszkodowanie przysługuje tylko najbliższym członkom rodziny (art. 13) tj. małżonkowi i dzieciom, rodzicom, jeżeli zmarły przyczyniał się do ich utrzymania.

Jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje małżonkowi jeżeli jest separacja.

R e n t a w y p a d k o w a :

Renta ta jest korzystniejsza od renty z ogólnego stanu zdrowia bo:

1. jest od niej wyższa (nie może być niższa niż 80% podstawy jej wymiaru - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy, 60% podstawy jej wymiaru - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy i 100% jej podstawy dla osoby uprawnionej do renty szkoleniowej);

2. nie może być niższa niż 120% renty najniższej z ogólnego stanu zdrowia

3. osoba która pobiera rentę a osiągnie wiek emerytalny ma prawo do zbiegu świadczeń tj. renta wypadkowa + ½ emerytury lub emerytura + ½ renty wypadkowej.

Świadczenia z ubezpieczenia społecznego dla osób które uległy wypadkowi przy pracy lub chorobie zawodowej - z kodeksu CYWILNEGO

Art. 415 - 449

Jest to ogólna odpowiedzialność z czynów niedozwolonych. Jeżeli ktoś uważa, że otrzymane z ustawy wypadkowej świadczenia mu nie wystarczają, może na zasadach ogólnych wystąpić na podstawie przepisów kodeksu cywilnego do Sądu Pracy o świadczenia uzupełniające - w szczególności o świadczenia zawarte w art. 444 (§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. § 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. § 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa)

445 (§ 1. W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. § 2. ⁽¹⁸⁶⁾ Przepis powyższy stosuje się również w wypadku pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu. § 3. Roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego),

446 (§ 1. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. § 2. Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego. § 3. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. § 4. ⁽¹⁸⁷⁾ Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.),

447 (Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.), i 448 (W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.).

Są to odszkodowania cywilne, zadośćuczynienia pieniężne, sumy pieniężne na wskazany cel społeczny, renty cywilne - dla ubezpieczonego i renty cywilne dla osób bliskich (nie tylko najbliżsi)

Są to wszystko świadczenia uzupełniające do świadczeń z ustawy wypadkowej ( bo te są podstawowe).

Jeżeli ktoś zachorował na chorobę parazawodową powyższe świadczenia są świadczeniami podstawowymi.

6

---