Wykład z dn. 22.12.2005

OPERACJE POŚREDNICZĄCE BANKU

Operacje banków dzielimy na:

1. Czynne (aktywne)

2. Bierne (pasywne)

3. Pośredniczące

Ad. 2

Operacje bierne są źródłem finansowania działalności banku. Operacje bierne to gromadzenie przez bank środków finansowych, działalność depozytowa, wkłady własne i kapitały (stanowią kilka- kilkanaście procent całych depozytów.

Bank w postaci spółki akcyjnej musi mieć wkład własny równy 5 mln Euro.

Bank spółdzielczy natomiast - 1 mln Euro.

Te właśnie operacje bierne tworzą rezerwy obowiązkowe banku, których wysokość (obecnie na poziomie 2,5%) ustala Rada Polityki Pieniężnej. Rezerwy te są odprowadzane do NBP.

65%-70% depozytów w bankach to depozyty gospodarstw domowych, reszta to depozyty przedsiębiorstw.

Ad. 1

Operacje aktywne - czyli należności, inwestycje bankowe, należności od osób fizycznych podmiotów gospodarczych innych instytucji finansowych.

Inwestycją dla banku jest udzielenie kredytu, pożyczki; zarobkiem jest stopa zwrotu (dodatkowo może też być nim prowizja od kwoty kredytu, opłata za umowę itp.).

Rezerwy celowe - Tworzone z mocy prawa w związku z prowadzoną działalnością kredytową. Minister finansów w drodze rozporządzenia ustala jak te rezerwy mają być tworzone i jaki ma być ich poziom. Zaś banki muszą klasyfikować swoje należności:

1. W sytuacji normalnej (regularnej):

Należności w sytuacji normalnej,

Należności pod obserwacją - nie więcej niż 1,5% od kwoty niespłaconego, zaangażowanego kapitału.

2. Należności w sytuacji zagrożonej (nieregularnej)

PS - należności poniżej standardu - należności w stosunku, do których zaległości w spłacie wynosi 1-3 miesięcy - w takim wypadku bank od każdego niespłaconego kredytu musi utworzyć rezerwę w wysokości 20%kwoty kredytu.

W - należności w sytuacji wątpliwej - jeżeli opóźnienie w spłacie wynosi od 3-6 miesięcy to wtedy bank tworzy rezerwę celową w wysokości 50% kwoty kredytu.

S - w sytuacji straconej - opóźnienie w spłacie powyżej 6 miesięcy, to bank musi utworzyć rezerwę celową w kwocie 100% kwoty kredytu.

Ocena ekonomicznej sytuacji dłużnika - kredytobiorca musi informować bank o swojej sytuacji ekonomicznej.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny - banki mają obowiązek przynależenia do tego funduszu muszą płacić składki obowiązkowe.

Jeżeli kredyt jest do 1000Eurok to BFG wypłaca bankowi 100% tej kwoty, którą bank stracił przez kredytobiorcę. Jeżeli natomiast kredyt wynosi 1000-25 tys. Euro, to BFG wypłaca bankowi 90% tej kwoty.

Bank działa na własne ryzyko.

Ad. 3

Operacje pośredniczące - bank jest pośrednikiem i to klient podejmuje ryzyko.

Do tego typu operacji zaliczamy:

1. Rozliczenia pieniężne - mogą być przeprowadzone za pośrednictwem banku, jeżeli przynajmniej jedna ze stron posiada rachunek bankowy. Rozliczenie pieniężne przeprowadza się gotówkowo lub bezgotówkowo za pomocą papierowych lub elektronicznych nośników informacji. Rozliczenia gotówkowe przeprowadza się czekiem gotówkowym lub przez wpłatę gotówki na rachunek wierzyciela. Rozliczenie bezgotówkowe przeprowadza się w szczególności:

• Poleceniem przelewu,

• Poleceniem zapłaty,

• Czekiem rozrachunkowym,

• Kartą płatniczą.

Czek gotówkowy - stanowi dyspozycje wystawcy czeku udzieloną trasatowi (bank) obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku lub osobie wskazanej na czeku. Czek gotówkowy może być przedstawiony do zapłaty bezpośrednio u trasanta, albo w innym banku.

Polecenie przelewu - polega na wydaniu bankowi dyspozycji przelania określonej kwoty z rachunku bankowego płatnika (dłużnika) na wskazany prze niego rachunek w dowolnym banku. Z polecenia przelewu mogą korzystać wszystkie osoby prawne i fizyczne posiadające rachunek bankowy w danym banku.

Schemat rozliczenia za pomocą polecenia przelewu:

Faktura

Dłużnik Wierzyciel

Polecenie Zawiadomienie o

Przelewu dokonaniu

Przelewu

Bank Dłużnika Bank Wierzyciela

Przelew

środków

Usługa faktoringowa - wierzyciel wystawił fakturę dłużnikowi z terminem płatności np. 6 tygodni. Jeżeli natomiast chce dostać pieniądze wcześniej, to sprzedaje tę wierzytelność firmie faktoringowej.

Polecenie zapłaty - wprowadzono je do Polski w 1977r., a pierwsze transakcje wykonywano tylko w systemie ELIKSIR. Przeprowadzenie rozliczeń w poleceniu zapłaty wymaga:

Posiadania przez wierzyciela i dłużnika rachunków w Ankach, które zawarły porozumienie o stosowaniu tej formy rozliczeń oraz ustaliły zakres swojej odpowiedzialności i stosowane procedury m.in. w przypadku odmowy wykonania polecenia zapłaty przez dłużnika.

Wymaga zawarcia umowy między wierzycielem a jego bankiem o stosowaniu poleceń zapłaty ustalającej m.in. zakres odpowiedzialności i przyjęte procedury.

Maksymalna kwota pojedynczego polecenia zapłaty nie może przekroczyć równowartości 1000 Euro, gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej, i 10tys. Euro w przypadku pozostałych dłużników.

Czeki - jest pisemnym zleceniem bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty wydanym bankowi przez posiadacza rachunku.

Wystawca Płatnik Beneficjent

(trasant) =bank (trasat) (remitent)

Beneficjent może być podany imiennie, albo czek może być wystawiony na okaziciela.

Czek i weksel to papiery wartościowe, więc mogą być przenoszone prawa własności na inną osobę (indosowanie).

Istnieje czek, który nie może być indosowany - jest to czek REKTA.

---