• Byli właściciele oskarżają rząd o zaniechanie problemu reprywatyzacji

• Ani słowa o zwrocie mienia

Rząd Donalda Tuska jest kolejnym po 1989 r., który nie zajmuje się reprywatyzacją - twierdzi Mirosław Szypowski, przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Rewindykacyjnych, zrzeszającego 15 organizacji zainteresowanych przyjęciem ustawy reprywatyzacyjnej.

Wiceminister skarbu państwa Krzysztof Łaszkiewicz zapewnił natomiast "Dziennik Polski", że w ministerstwie trwają prace, które mają na celu zewidencjonowanie wartości roszczeń, jak i możliwości odszkodowawczych państwa dla ludzi bezprawnie pozbawionych majątku przez władze komunistyczne.

***

- Jak można tak się tłumaczyć? - denerwuje się Mirosław Szypowski. - Tego rodzaju dane już dawno zebrałem, choć w moim biurze pracują trzy osoby, a resort skarbu zatrudnia kilkaset osób. Jak można przez 18 lat analizować i zbierać dane? Nie wierzymy, że ministerstwo, a przede wszystkim wiceminister Łaszkiewicz zrobi cokolwiek. Dlatego Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Rewindykacyjnych zwróciło się o spotkanie z premierem Tuskiem. Dość mamy zabawy w ciuciubabkę.

W swoim exposé Donald Tusk nie poświęcił ani słowa reprywatyzacji. Tajemnicą poliszynela jest, że przeciwko przyznaniu rekompensaty byłym właścicielom jest PSL.

Faktem jest, że PO w swoim programie kładzie spory nacisk na kwestie reprywatyzacyjne. Platforma od początku istnienia obiecuje, że ureguluje zobowiązania wobec pokrzywdzonych, bo tego wymaga i sprawiedliwość dziejowa, i respektowanie standardów obowiązujących w państwie prawa. Polska jest zresztą jedynym krajem w Europie - nie licząc Rosji, Ukrainy i Białorusi - w którym reprywatyzacja nie została przeprowadzona po upadku bloku sowieckiego.

Na razie jednak nie zanosi się, by PO chciała zrealizować swój program. Włodzimierz Karpiński, poseł PO, wiceprzewodniczący Komisji Skarbu Państwa, w rozmowie z nami potwierdza, że trwają prace obliczeniowo-analityczne.

- Niezmiennie opowiadamy się za porządnym uregulowaniem reprywatyzacji - deklaruje Karpiński. Tadeusz Aziewicz (PO), przewodniczący Komisji Skarbu Państwa, twierdzi zaś, że komisja oraz klub sejmowy PO czekają na efekty prac w resorcie skarbu.

Tymczasem wiceminister Łaszkiewicz nie kryje, że problem jest bardzo złożony i nie sposób określić ani terminu, kiedy projekt może być gotowy, ani rozwiązań, jakie mogą się w nim znaleźć. Sprawdziliśmy jednak, że do wakacji Komisja Skarbu Państwa nie planuje ani jednego posiedzenia, w czasie którego omawiana byłaby reprywatyzacja.

***

Do tej pory projektów ustawy reprywatyzacyjnej było wiele. Pierwszą przygotował Janusz Korwin-Mikke już w 1990 r. W okresie rządów Jerzego Buzka Sejm uchwalił nawet stosowną ustawę, którą zawetował ówczesny prezydent Aleksander Kwaśniewski. Ustawa przewidywała 50-procentową rekompensatę. Kwaśniewski jako jeden z powodów weta podał, że 50-procentowy zwrot byłym właścicielom jest zbyt mały i z pewnością zostanie zakwestionowany przez sądy.

Potem projekt ustawy przygotowała ekipa Marka Belki. W październiku 2005 r. trafił on do Sejmu, lecz posłowie się nim nie zajęli przed upływem kadencji. Kolejne ekipy - Kazimierza Marcinkiewicza oraz Jarosława Kaczyńskiego - w zasadzie w niezmienionej formie forsowały projekt Belki, ale nie został on złożony do laski marszałkowskiej.

Projekt Belki zakładał, że byli właściciele mieli dostać rekompensatę pieniężną w wysokości 15 proc. wartości utraconego mienia. Pieniądze na ten cel pochodzić miały m.in. z Funduszu Reprywatyzacji (trafia do niego 5 proc. wartości akcji ze sprywatyzowanych firm, obecnie na koncie jest ok. 2 mld zł) czy ze sprzedaży nieruchomości skarbu państwa, głównie rolnych.

***

- Nie zgadzaliśmy się na 50-procentowe odszkodowanie, a tym bardziej na 15-procentowe - mówi Mirosław Szypowski. - Nasze postulaty są od dawna klarowne. Chcemy, by oddano nam w całości utracone mienie, tam, gdzie ono pozostało. A gdy go nie ma, domagamy się 100-procentowej rekompensaty, oczywiście rozłożonej na lata. Forma zapłaty może być różna, np. papiery dłużne lub mienie zamienne.

Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Rewindykacyjnych obliczyło, że w ponad 50-proc. przypadków możliwy jest zwrot w naturze byłym właścicielom. OPOR podaje również, że wartość mienia przejętego bezprawnie przez komunistyczne państwo, którego zwrotu domagają się byli właściciele, to od 70 do 80 mld zł (według dzisiejszych cen). A osób, które chcą uzyskać odszkodowania, jest około 250 tys. Poprzednie ekipy, które lansowały projekt z 15-procentową rekompensatą, szacowały wartość mienia mającego podlegać reprywatyzacji na nieco mniejszą sumę.

WŁODZIMIERZ KNAP

• Groźba gigantycznych odszkodowań

Niedawno Najwyższa Izba Kontroli skrytykowała dotychczasowe owoce prac nad reprywatyzacją. W raporcie NIK jest mowa m.in., że "wyniki kontroli wskazują na brak całościowego uregulowania problemu zaspokajania roszczeń reprywatyzacyjnych. Nie osiągnięto ani zrekompensowania szkód wyrządzonych przez państwo obywatelom, ani nie zapewniono ochrony budżetu państwa przed nieprzewidywalnymi skutkami finansowymi dotychczasowego administracyjnego trybu dochodzenia roszczeń".

Nad Polską wisi groźba wypłaty gigantycznych odszkodowań zasądzanych przez sądy. Prawie cztery lata temu resort skarbu mówił o blisko 40 mld zł, a nie wliczył w to odszkodowań dla byłych właścicieli tzw. gruntów warszawskich i posiadaczy przedwojennych obligacji. Kilkuset byłych właścicieli bądź ich spadkobierców domaga się odszkodowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu. (K.W.)

http://www.dziennik.krakow.pl/public/?2008/02.22/Kraj/04/04.html

2008-02-22 Dziennik Polski-Włodzimierz Knap „Ani słowa o zwrocie mienia”

2/2

---