NOWOTWORY TKANKI BARWNIKOWEJ

Melanocyty - wywodzą się z listewki nerwowej, przemieszczają się do skóry właściwej, błon śluzowych. Utrzymują anatomiczny kontakt z nn. obwodowymi. Czasem zatrzymują się w fibroblastach lub kom. nerwowych => powstaje ZNAMIĘ

ZNAMIĘ - każda wrodzona zmiana skórna.

ZNAMIĘ BARWNIKOWE - nabyty/wrodzony rozrost melanocytów

ZNAMIĘ BARWNIKOWE (NAEVUS PIGMENTOSUS)

• jest to rozrost melanocytów w skórze właściwej

Postacie:

1. ZNAMIĘ BRZEŻNE

• skupisko melanocytów tuż pod naskórkiem i wpuklające się do niego - na granicy naskórka i skóry właściwej

• najczęściej u dzieci

• nieowłosione

• częściej złośliwieją jeśli zlokalizowane na dłoniach, podeszwach, skórze moszny

• ZNAMIĘ ŚRÓDSKÓRNE

• melanocyty znajdują się w pewnej odległości od naskórka

• Ż atypii w miarę oddalania się od naskórka

• pod naskórkiem - kom. żerne obładowane melaniną

• guzki średnicy do 5 mm, gł. na twarzy, szyi i tułowiu

• ZNAMIĘ NASKÓRKOWO-SKÓRNE = ZŁOŻONE

• połączenie powyższych

• silnie ubarwione

• może być owłosione

ZNAMIĘ MŁODZIEŃCZE = ZNAMIĘ SPITZA

• postać znamienia naskórkowo-skórnego o przebiegu łagodnym

• histologicznie przypomina czerniaka

• wśród melanocytów znajdują się wielokątne kom. EPITELIOIDALNE

• naskórek wrasta w skórę długimi pasmami

• najczęściej na twarzy

ZNAMIĘ BŁĘKITNE

• niebieskawy guz skóry

• do 1 cm średnicy

• leży głeboko w skórze właściwej

• nie ma cech złośliwości

PLAMA SOCZEWICOWATA (HUTCHINSONA)

• u ludzi starych

• gł. na twarzy

• do kilkunastu cm

• może samoistnie zanikać

• 1/3 - złośliwienie w czerniaka złośliwego, po 10-15 latach

CZERNIAK ŚRÓDNABŁONKOWY = PRZEDINWAZYJNY

• szerzy się powierzchniowo

• u kobiet na nogach, u mężczyzn - na plecach

• do 2.5 cm

• barwy brązowej

• melanocyty układają się w grupy

CZERNIAK ZŁOŚLIWY (MELANOMA MALIGNUM)

• częściej u rasy białej, włosy rude, niebieskie oczy, kobiety

• występowanie rodzinne - 10%

• wywodzi się z melanocytów (gł. naskórkowych)

• najczęściej powstaje na podłożu znamienia

• b. złośliwy

• przerzuty do ww. i krwią

• częściej w skórze wystawionej na działanie światła

• może zanikać samoistnie

Makroskopowo:

• dobrze ograniczone guzy barwy brunatnej

• istnieje postać bezbarwnikowa (MELANOMA AMELANOTICUM)

Mikroskopowo:

• mało zrębu, dużo naczyń

Postacie:

1. CZERNIAK SZERZĄCY SIĘ POWIERZCHOWNIE

2. CZERNIAK GUZKOWATY - typy:

1. O KOMÓRKACH PRZYPOMINAJĄCYCH NABŁONKOWE - NAJCZĘŚCIEJ

• kom. skupione w gniazda

• zanik kohezji

• "rybie oczka" - komórki o dużym jadrze i wyraźną błoną jądrową

• O KOMÓRKACH WRZECIONOWATYCH

• może nie zawierać melaniny

• różne układy komórek

• MIESZANY

Przebieg:

1. rozrost poziomy

2. rozrost w głąb

Stopnie złośliwości:

1. ograniczony do naskórka | brak przerzutów

2. wrasta do 0.75 mm w głąb skóry właściwej |

3. 0.75-1.5 mm

4. 1.5-3 mm

5. > 3 mm

Cechy niepokoju onkologicznego:

1. nagłe powiększenie znamienia

2. nierównomierna powierzchnia

3. zmiana zabarwienia

4. ból i swędzenie

5. utrata włosów ze znamienia uprzednio owłosionego

6. sączenie, krwawienie, stan zapalny, owrzodzenie

7. pojawienie się nowych znamion

Rozpoznanie czerniaka:

1. Rozpoznanie zasadnicze - Melanoma malignum

2. Klasyfikacja zmiany - LMN,SSMN,NMN

3. Typ komórkowy

4. Wymiar w cm

5. Obecność owrzodzeń

6. Guzy satelitarne

7. Stopień naciekania - względem warstw skóry

8. Grubość naciekania - w skali V stopniowej

9. Obecność/brak kom. neo w naczyniach krwionośnych/chłonnych

10. Liczba figur podziału

11. Ocena marginesu tk. zdrowych

2

---