NORDIC WALKING I GYMSTICK- DODATKOWE INFORMACJE
|
Nordic Walking jest jedną z najprostszych i najbardziej efektywnych form aktywności ruchowej, dostępną dla wszystkich. Każdy z nas może wybrać się na spacer. Jeżeli czas przeznaczony na ten spacer wykorzysta się w odpowiedni sposób - wspomagany odpowiednią wiedzą i sprzętem - rezultaty dla zdrowia i kondycji fizycznej są rewelacyjne.
Na czym to polega? Nordic Walking to połączenie marszu z techniką odpychania się od podłoża za pomocą specjalnie zaprojektowanych kijków, podobnych do tych używanych w narciarstwie biegowym. Został on zresztą wymyślony jako uzupełnienie letnich ćwiczeń fińskich biegaczy narciarskich. Kijki pomagały sportowcom osiągnąć wytrzymałość i siłę w długich sesjach treningowych. Narciarze używali wówczas długich kijów narciarskich, a wyraźnym celem tego treningu było przygotowanie się do zawodów. Nikt chyba wtedy nie przypuszczał, że chodzenie z kijkami stanie się tak popularne i będą je uprawiać miliony zwykłych zjadaczy chleba.
Nordic Walking jest obecnie jednym z najszybciej rozwijających się sportów masowych w Europie i na świecie. W 2003 roku liczba uprawiających marsz z kijkami przekroczyła 3 miliony osób, a szacunkowe dane na rok 2005 sięgają 5 milionów entuzjastów tej formy aktywności ruchowej.
Nordic Walking to nie tylko spacerowanie, sportowy chód czy też jogging. Dzięki wykorzystaniu specjalnie zaprojektowanych kijków jest ćwiczeniem fizycznym całego ciała.
Badania wykazały, że dobry trening techniki Nordic Walking pozwala osiągnąć takie korzyści zdrowotne jak: usprawnienie układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, zwiększenie poboru tlenu przeciętnie o 20-58%, w zależności od intensywności wbijania kijków. Rozwija też wszystkie mięśnie kończyn dolnych, prostowników kończyn górnych, wzmacnia mięśnie tułowia, ramion i barków, zwiększa mobilność górnego odcinka kręgosłupa i łagodzi napięcia mięśniowe w okolicy barków. Niewielkie obciążenie stawów u osób ćwiczących Nordic Walking sprawia, że jest zalecany osobom otyłym. Nie pogarsza także stanu obolałych stawów, zwłaszcza kolanowych. Ponadto w porównaniu ze zwykłym chodem, uprawiający Nordic Walking spala przeciętnie od 20% do 40% więcej kalorii. Kijki pomagają również w utrzymaniu lepszej postawy, równowagi i stabilności podczas chodu w trudnym terenie.
Nic więc dziwnego, że ludzie którzy zetknęli się z tą dyscypliną za granicą, próbują „zarazić” nią również Polaków. Niebagatelne w naszym przypadku są niskie koszty uprawiania tego sportu. Wystarczy para kijków i już można ruszać w teren.
Jedyną trudnością jest nauka prawidłowego chodzenia. Żeby wykorzystać wszystkie możliwości jakie stwarza Nordic Walking, należy przejść podstawowe szkolenie techniki chodzenia i posługiwania się kijkami. Takie szkolenie może przeprowadzić tylko instruktor, a tych niestety u nas brakuje. Pierwsze pokazy Nordic Walking przerosły najśmielsze oczekiwania organizatorów. Chętnych do uprawiania tego sportu jest bardzo dużo, nie bardzo jednak wiedzą gdzie mogą się udać żeby zrobić „pierwszy krok”. Organizatorzy kursów narzekają na zbyt wielką liczbę zgłoszeń ludzi, których nie można przyjąć z powodu braku odpowiedniej liczby instruktorów.
Gymstick jest przyborem gimnastycznym pomagającym w ćwiczeniach. Jest już bardzo popularny na całym niemal świecie, zarówno wśród profesjonalnych sportowców, jak i osób w podeszłym wieku, a nawet niepełnosprawnych.
Gymstick to po prostu kij o długości 130cm, wykonany z włókna szklanego. Do jego obu końców przymocowana jest mocna guma do ćwiczeń, która jest dostępna w czterech poziomach oporu. Gumy do ćwiczeń mają na obu końcach pętle zrobione z trwałego materiału. Ten łatwo dostępny przyrząd waży mniej niż pół kilograma, i można go przenosić w torbie do wykorzystania podczas ćwiczeń indywidualnych oraz grupowych, w dowolnym czasie, gdziekolwiek, umożliwiając ćwiczącemu uwolnienie się od ograniczeń sali fitness, nadal jednak osiągając trening całego ciała. To jest idealny przenośny produkt fitness, który łatwo dopasowuje się do dzisiejszego ruchliwego i napiętego stylu życia, i zapewnia, że nigdy nie będzie łatwo o wymówkę do opuszczenia treningu.
Tak prosty i wygodny sprzęt zapewni nam jednak świetne rezultaty w naprawdę szybkim tempie. Ten sportowy przyrząd fitness wykorzystuje swoją unikalną technologię (unikalne właściwości) do trenowania każdej większej (i mniejszej) grupy mięśniowej naszego ciała. Dzięki niemu ćwiczący może naśladować dowolne ćwiczenia z ciężarkami, takie jak: przysiady, wyciskanie, wypady w przód i w tył, zginanie, prostowanie, rwanie etc.
Gymstick zaprojektowany został dla ludzi w każdym wieku i na każdym poziomie sprawności fizycznej.
|
SPECJALNA DIETA W CHOROBIE PARKINSONA
|
Idea stosowania specjalnej diety w chorobie Parkinsona wyniknęła z obecnej wiedzy o mechanizmach działania lewodopy oraz o wpływie sposobu odżywiania na efektywność lewodopy. Dlatego też, artykuł ten dotyczy tylko tych chorych, którzy biorąc preparaty lewodopy (Sinemet, Nakom, Madopar) mają zmienną dobową sprawność ruchową czyli występują u nich fluktuacje ruchowe.
Dlaczego występują powiązania pomiędzy lewodopą a spożywanymi pokarmami?
Po pierwsze chcemy przekazać kilka informacji o mechanizmach działania lewodopy.
1. Lewodopa ma bardzo krótki okres półtrwania w surowicy krwi. Oznacza to, że lewodopa szybko znika z krwi - w ciągu 60-90 minut. Tak więc poziom leku we krwi szybko wzrasta i szybko obniża się. Łatwo więc sobie wyobrazić, że wszystko to, co opóźnia wchłanianie się lewodopy do krwi, opóźnia również przedostanie się lewodopy do mózgu i w efekcie wpływa na skuteczność działania leku.
2. Lewodopa wchłaniana jest nie w żołądku lecz w jelicie cienkim. Tak więc wszystko, co opóźnia przemieszczanie się zawartości żołądka do jelita cienkiego może zmniejszać absorpcję (wchłanianie) leku.
3. Lewodopa należy do grupy dużych, obojętnych aminokwasów (large, neutral aminoacide -LNAA). Aby się wchłonąć lewodopa musi korzystać z pewnych znajdujących się w ścianie jelita cząsteczek, zwanych nośnikami czy przenośnikami, które transportują lewodopę ze światła jelita do krwi. Podobny mechanizm działa przy przenoszeniu lewodopy z krwi do mózgu. Tak więc, jeśli inne związki chemiczne znajdujące się w pokarmach, korzystają z tego samego systemu przenośników, mogą one konkurować z lewodopą i potencjalnie wpływać zarówno na tempo jak i ilość lewodopy przechodzącej do mózgu.
4. Jakie czynniki wpływają na wchłanianie się lewodopy?
Ponieważ lewodopa nie jest wchłaniana w żołądku, zadaniem żołądka jest po prostu dostarczenie lekarstwa do miejsca absorpcji, czyli jelita cienkiego. Dlatego też, zarówno zawartość jak i tempo jego opróżniania jest bardzo ważne. Poza tym, enzymy znajdujące się w śluzówce żołądka mogą wpływać na metabolizm leku. Tak więc, im dłużej lewodopa pozostaje w żołądku, więcej leku będzie podlegać różnym przemianom i mniej leku zostanie wchłonięte w jelicie cienkim. Jest wiele czynników związanych z żywieniem, które wpływają na szybkość przemieszczania się pokarmów z żołądka do jelit. I tak, tłuszcze zalegają w żołądku najdłużej, potem białka, najkrócej węglowodany. Błonnik zawarty w pokarmach również spowalnia opróżnianie żołądka. Inne czynniki zwalniające, to zwiększona kwasowość zawartości żołądka lub pewne grupy leków np. leki antycholinergiczne. Badania eksperymentalne przeprowadzone u niektórych chorych wykazały, że zmniejszenie kwasowości żołądka przez podanie odpowiednich przeciwkwasowych leków (tzw. Antiacida) może poprawić wchłanianie się lewodopy. Należy dodać, że różne choroby żołądka czy jelit, jak również częste zaparcia, mogą wpływać na stopień i tempo absorpcji leku. Porównywano absorpcję lewodopy podawanej na pusty żołądek z absorpcją leku zażywanego łącznie z posiłkiem. U niektórych ludzi zażycie lewodopy razem z posiłkiem dramatycznie opóźniało wchłanianie się leku.
5.Jakie są zalecenia co do czasu brania leku?
Aby zapewnić najbardziej przewidywalny efekt absorpcji, preparaty lewodopy powinny być brane 15 - 30 min. przed posiłkami.Są dwa wyjątki od tej reguły. Jeśli lek wywołuje nudności powinien być zażywany łącznie z lekką niskobiałkową przekąską, np. z krakersami lub szklanką soku, a czasem jednak z pełnym posiłkiem. Jeśli to nie pomaga, lek domperidone (trudno dostępny w Polsce) może zmniejszyć nudności i poprawić wchłanianie lewodopy. Drugim wyjątkiem są osoby u których po wzięciu leku nasilają się dyskinezy (ruchy mimowolne).
6.Dyskinezy mogą się zmniejszyć jeśli lek zażywamy łącznie z posiłkiem, co jednak wpływa na zwolnienie absorpcji.Które czynniki pokarmowe wpływają na transport lewodopy z krwi do mózgu?
Gdy lewodopa przedostanie się z żołądka do jelita cienkiego, następuje wchłanianie się jej do krwi. Jak wspomniano wcześniej, aby przedostać się poprzez ścianę jelita, lewodopa musi korzystać z pewnych układów transportowych, z cząsteczek zwanych popularnie przenośnikami. Te systemy transportowe, czy też systemy nośników są konieczne zarówno przy przechodzeniu lewodopy z jelit do krwi, jak i z krwi do mózgu. Można by je porównać z siedzeniami w pociągu. Jest ograniczona liczba siedzeń i kiedy wszystkie są już zajęte, nie ma możliwości przewiezienia większej ilości pasażerów, a w naszym przypadku - lewodopy. W jelitach nie jest to jeszcze duży problem ponieważ pociąg ma duże możliwości transportowe, ale przy przekraczaniu bariery krew - mózg, pociąg jest znacznie mniejszy. Inne, duże, obojętne aminokwasy (LNAA) znajdujące się w pożywieniu, takie jak: izoleucyna, leucyna, walina, fenyloanina, tyrozyna - korzystają z tego samego pociągu co lewodopa. Posiłki wysokobiałkowe, a więc zawierające dużo różnych aminokwasów, mogą przeszkadzać lewodopie w dotarciu do mózgu, poprzez szybsze czy wcześniejsze zajęcie miejsca w pociągu przez te właśnie LNAA. Badania potwierdziły te przypuszczenia. Pacjenci otrzymujący stały, dożylny wlew lewodopy mieli stały, równy poziom lewodopy w surowicy krwi. Ponieważ większość fluktuacji ruchowych związana jest bezpośrednio ze zmiennym poziomem lewodopy we krwi, utrzymywanie stałego poziomu lewodopy we krwi dawało w efekcie wyrównaną, zmienną sprawność ruchową w ciągu całej doby. To również oznaczało, że lewodopa docierała do mózgu w stałym, równym rytmie. Pacjentom dano wówczas do wypicia roztwór zawierający jeden z konkurencyjnych aminokwasów i pomimo dalszego, stałego wlewu lewodopy u chorych tych wystąpił stan OFF czyli pogorszyła się ich sprawność ruchowa. Ten przykład jasno pokazuje, że LNAA są konkurencyjne w stosunku do lewodopy i mogą blokować, czy hamować przechodzenie leku przez barierę krew - mózg. Podanie wysokobiałkowego posiłku dało ten sam efekt. Badania te sugerują, że dieta niskobiałkowa może poprawić efekty działania lewodopy.
7.Kto powinien stosować dietę niskobiałkową?
Zależy to od rodzaju i nasilenia zaburzeń motorycznych występujących w zaawansowanej fazie choroby. Jeśli u chorego występują fluktuacje ruchowe zaburzające codzienne czynności, lub chory zauważył niekorzystny wpływ obfitych posiłków na działanie lewodopy należy spróbować wprowadzić dietę niskobiałkową i w tych sytuacjach może być ona pomocna.
8.Jakie ilości białka należy spożywać?
Pacjenci, którzy mają wskazania do obniżenia podaży białka, powinni zredukować dzienną dawkę białka do 0,8 g na kilogram wagi ciała. Większość obywateli amerykańskich znacznie przekracza tę codzienną normę żywieniową.
9.Jak spożycie białka winno być rozłożone w ciągu całego dnia?
Ograniczenie spożycia białka do zalecanej ilości powinno zwiększyć i wydłużyć czas dobrej sprawności ruchowej w ciągu całego dnia. Jeżeli spożyjemy największą ilość białka podczas wieczornego posiłku, możemy się spodziewać dalszej poprawy ruchomości u chorego. Decyzja, czy odpowiednia ilość protein ma być spożywana w równych porcjach przez cały dzień czy też głównie wieczorem, zależy od nasilenia choroby i od nawyków żywieniowych pacjenta. Dla chorych, którzy mają umiarkowane fluktuacje ruchowe dieta niskobiałkowa z równomiernym rozłożeniem ilości białka na trzy główne posiłki, zredukuje możliwość występowania wysokich poziomów amianokwasów we krwi i zwiększy ilość czasu ON czyli czasu dobrej sprawności ruchowej. Dla pacjentów z nasilonymi fluktuacjami ruchowymi spożywanie białka głównie wieczorem, w czasie kolacji, może pomóc w uzyskaniu bardziej równomiernego działania lewodopy w ciągu dnia. Wadą zaś tego sposobu jest mniejsza sprawność ruchowa wieczorem. Jeśli ten sposób odżywiania jest zgodny ze stylem życia pacjenta, TAKI RODZAJ DIETY JEST POLECANY CHORYM Z NASILONYMI FLUKTUACJAMI RUCHOWYMI.
10.Czy węglowodany odgrywają znaczącą rolę w odżywianiu chorych z Parkinsonizmem?
Stwierdzono, że zwiększona podaż węglowodanów wywołuje zwiększenie wydzielania insuliny, która obniża poziomy LNAA krążących we krwi. Tak więc zwiększenie spożywania węglowodanów, wraz z obniżonym dowozem białka może jeszcze bardziej ułatwić przechodzenie lewodopy do mózgu poprzez zmniejszenie konkurencyjności ze strony innych aminokwasów (LNAA). Jednak terapeutyczne znaczenie węglowodanów w diecie chorych na parkinsonizm wymaga dalszych badań. Jakie są zalecenia co do spożywania węglowodanów w diecie chorych z parkinsonizmem? Jeśli przy obniżeniu ilości spożywanego białka zauważymy spadek wagi ciała należy zwiększyć w posiłkach zawartość węglowodanów, tak aby utrzymać należną wagę ciała. Ilość węglowodanów powinna być określona przez dietetyka. Jeżeli ta zmiana sposobu odżywiania, tzn. obniżenie ilości białka i zwiększenie ilości węglowodanów spowoduje zwiększenie dyskinez należy rozłożyć ilość spożywanych węglowodanów równomiernie w ciągu całego dnia, a także można rozważyć zmniejszenie dobowej dawki lewodopy.
|
PROCES REHABILITACJI I JEGO WPŁYW NA OPÓŹNIENIE POSTĘPU CHOROBY
|
Terapeuci zajęciowi (Ots) pomagają osobom niepełnosprawnym osiągnąć możliwie maksymalną funkcjonalność i niezależność. Terapeuta zajęciowy powinien umieć doradzić choremu zastosowanie różnych technik i sposobów, zapobiegających wywoływaniu epizodów zamrażania lub pokonać trudności z nimi związane. NIEWŁAŚCIWIE DOBRANA POMOC W CHODZENIU MOŻE POWODOWAĆ ZNACZNE UTRUDNIENIA W WALCE Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ.
Niektórzy pacjenci twierdzą, że buty ze skórzaną podeszwą pomagają im w chodzeniu, ale często mogą też zwiększyć ryzyko poślizgnięcia się i upadku. Obuwie antypoślizgowe pomaga w utrzymaniu normalnego chodu. Jednakże nie zmniejsza ryzyka upadków, ponieważ wyeliminowanie poślizgu może stać się powodem pochylenia i upadania do przodu.
Wszystkie opisywane metody uwzględniają zastosowanie bodźca lub sygnału do ponownego rozpoczęcia ruchu [lub czynności] przerwanej na skutek unieruchomienia (zamrożenia).
Sposób przeniesienia środka ciężkości ciała, kiedy ulegniesz unieruchomieniu (zamrożeniu), nie próbuj kontynuować ruchu do przodu lecz spróbuj delikatnie przesunąć swój ciężar w bok, na jedną z nóg. Taki ruch często przełamie nadaktywność mięśni nogi i pozwoli na zrobienie kroku do przodu drugą nogą. Można powiedzieć do siebie coś w rodzaju: przesuń ciężar na nogę lewą i zrób krok prawą i tak dalej.
Metoda dźwięku i światła, kiedy ulegniesz unieruchomieniu (zamrożeniu), zdecyduj, którą nogą zamierzasz ponownie ruszyć. Następnie powiedz raz, dwa, trzy i krok! albo gotowi do biegu... start! lub coś w tym rodzaju. Słowo to możesz wymówić po cichu do siebie, głośno lub ktoś inny za ciebie, tonem rozkazującym (głośno i wyraźnie). Niektórzy pacjenci sygnalizują skuteczność mini-metronem. Jest to przyrząd wielkości zegarka na rękę i można go zacisnąć na pasku lub na obrzeżu kieszeni. Uruchamia się go bezpośrednio przez naciśnięcie dwóch przycisków, z których pierwszy inicjuje ruch stopy. Przyrząd ten okazał się nadzwyczaj pomocny w praktyce. Producentem metronomu jest Seiko Digital Quartz Metronome (typ DM33), można go kupić w sklepach muzycznych. Innego rodzaju strategią walki z zamrożeniem jest wykorzystanie rytmu muzyki lub piosenki, śpiewając lub tylko nucąc.Kolejne sposoby polegają na liczeniu swoich kroków (np. licząc od 1 do 10 i ponownie od 1 do 10 itd.,), nuceniu raz, dwa!, raz, dwa! albo lewa, prawa!; lewa, prawa!.Nadanie rytmu swoim krokom może pomóc w pokonaniu kłopotliwego obszaru bez ulegania zamrożeniu. Wykorzystanie rytmu podczas chodzenia może również pomóc w wydłużeniu swoich kroków. Pamiętaj o uniesieniu stopy powyżej przeszkody, gdyż inaczej wpadniesz w zasadzkę! Jeżeli zauważysz, że ulegasz unieruchomieniu (zamrożeniu) w tych samych miejscach w domu, a opisane metody nie dają rezultatów, naklejane na podłogę kolorowe paski mogą pomóc w rozwiązaniu problemu. Mogą być szczególnie przydatne w rejonie drzwi, przy zakrętach w korytarzu lub w wąskich przejściach. Można w tym celu wykorzystać kolorowe taśmy przylepne, taśmy izolacyjne lub taśmy ozdobne. Ważnym jest taki dobór koloru taśm, aby były one dość kontrastowe w stosunku do podłogi lub dywanu.
Niektórym pacjentom zdarzają się sytuacje zamrożenia w tłoku np. w supersamach. W takich przypadkach należy odczekać krótką chwilę, rozejrzeć się wokół i zaplanować dalszy ruch.
Niepokój zwiększa ryzyko zamrożenia, a to z kolei może spowodować upadek, dlatego tak ważne jest zachowanie spokoju. Każdy chory dopracowuje swoje własne metody przeciwdziałania unieruchomieniu (zamrożeniu) i nie zawsze pokrywają się one z opisanymi powyżej. Istotne jest znalezienie sposobów najbardziej nam odpowiadających i nie należy martwić się, że zamrożenie uniemożliwi normalne funkcjonowanie w codziennym życiu.
|