„Podstawowe składniki osobowości”
OSOBOWOŚĆ - zespół trwałych cech jednostki, wpływających na jej postępowanie wyrastających na podbudowie cech biologicznych, psychicznych, a pochodzących z wpływu kultury struktury osobowości.
Składniki osobowości:
TEMPERAMENT jest jedną z cech osobowości człowieka i wyraża się w dynamice określającej żywiołowość organizmu. Temperamentem nazywamy naszą reakcję na bodźce wewnętrzne lub zewnętrzne wyrażoną w sile i w czasie.
Temperament są to te cechy osobowości człowieka, które wynikają z naszej ruchliwości, dynamiki. Ujawnia osobowość człowieka w ekspresji oraz w relacjach codziennych.
Hipokrates na podstawia obserwacji podstawowych substancji w organizmie, wyróżnił cztery typy ludzi:
- sangwiników - żywe i zmienne usposobienie
- choleryków - pobudliwe i mało wytrwałe w działaniu usposobienie
- flegmatyków - mało pobudliwe, lecz wytrwałe i konsekwentne w działaniu usposobienie
- melancholików - mało uczuciowe i mało aktywne usposobienie
Spotkać możemy również podział ustalony według C. G. Junga wyróżniający:
- ekstrawertyków - towarzyski, obiektywny, praktyczny
- introwertyków - nietowarzyski, subiektywny stosunek do siebie i otoczenia
Znajomość temperamentu ma ogromne znaczenie. Możemy z góry przewidzieć zachowanie danego człowieka w określonych warunkach oddziaływania na niego bodźców świata zewnętrznego.
Innym składnikiem osobowości, a często nawet z nią utożsamianym jest charakter.
CHARAKTEREM nazywamy zespół mniej lub bardziej utrwalonych cech moralnych człowieka. Kształtuje się przez całe życie, chociaż jego krystalizacja poniekąd następuje między 24-30 rokiem życia.
Cechy charakteru przejawiają się przede wszystkim w stosunku do innych ludzi i w stosunku do samego siebie. Przykładem cech charakteru określających stosunek do innych ludzi może być: szczerość, koleżeństwo, zarozumiałość, punktualność, niedbałość, pracowitość. Cechami określającymi stosunek do samego siebie, między innymi są: skromność, nieśmiałość, brak odwagi, poczucie własnej godności.
Każdy człowiek legitymuje się pozytywnymi i negatywnymi cechami, jednak należy dążyć, do tego aby negatywne cechy ograniczyć do minimum.
Bardzo istotną właściwością osobowości jest zespół zainteresowań i skłonności oraz uzdolnień i zdolności.
ZAINTERESOWANIE jest złożonym procesem. W procesie tym dochodzi do ścisłego współdziałania świadomości poznawczej i emocjonalnej. Stąd też definiując zainteresowanie często określamy jako skierowanie uczuć, myśli i uwagi na jakiś przedmiot przez dłuższy
okres czasu. Zainteresowania pomagają danej jednostce na ukierunkowanie jej działania i pobudzają do aktywności.
Zainteresowania należy rozwijać i dążyć do ich trwałości. Pomagają one w osiąganiu celów życiowych, ułatwiają zdobywanie wiedzy i umiejętności. Cechą spełniającą ogromną rolę jest wszechstronność zainteresowań.
Bardzo złożoną właściwością osobowości jest inteligencja.
INTELIGENCJA jest uzdolnieniem usposabiającym do możliwie doskonałego rozwiązywania zadań problemowych. Polega ona bowiem na zdolności skutecznego działania w nowych sytuacjach przy wykorzystaniu posiadanych już doświadczeń.
Inteligencja to zdolność samodzielnego i krytycznego rozwiązywania zadań natury praktycznej lub natury teoretycznej. O rozwoju inteligencji człowieka nie tylko decydują wrodzone zadatki, ale przede wszystkim środowisko i własna aktywność. Poziom rozwoju inteligencji jest zależny od wychowania. Inteligencję badamy według testów.
MOTYWACJA to stan gotowości istoty rozumnej do podjęcia określonego działania, lub wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych określający podłoże zachowań i ich zmian.
Procesy motywacyjne ukierunkowują zachowanie jednostki na osiągnięcie określonych, istotnych dla niej stanów rzeczy, kierują wykonywaniem pewnych czynności tak, aby prowadziły do zamierzonych wyników. Jeśli człowiek jest świadomy wyniku wykonywanych czynności wówczas ten wynik będzie nazywany celem.
Procesy motywacyjne możemy podzielić na:
wzbudzanie energii;
ukierunkowywanie wysiłku na cel;
selektywność uwagi w stosunku do bodźców - zwiększenie wrażliwości na bodźce istotne;
zorganizowanie reakcji w zintegrowany wzorzec;
kontynuowanie czynności, dopóki warunki, które ją zapoczątkowały nie ulegną zmianie
pobudzenie emocjonalne - uczucia dodatnie (w przypadku realizacji zamierzeń) lub ujemne (w przypadku niespełnienia)
Wzrost motywacji może wynikać ze wzrostu, do pewnego poziomu, prawdopodobieństwa sukcesu lub porażki w działaniu mającym na celu osiągnięcie wyniku. Poziom motywacji zależy też od wysiłku i ryzyka związanego z daną czynnością. Początkowy wzrost wysiłku i ryzyka zwiększa motywację jednostki, przy ich dalszym wzroście proces ten osiąga optymalny poziom, następnie malejąc aż do wartości ujemnych.
Rodzaje motywacji:
wewnętrzna - aktywizacja następuje gdy człowiek dąży do zaspokojenia swoich potrzeb
zewnętrzna - polega na wzbudzeniu potrzeb przez stosowanie kar i nagród, informowaniu o możliwościach zawartych w różnego rodzaju sytuacjach i manipulowaniu tymi możliwościami