Etapy dochodzenia do Unii Gospodarczo-Walutowej

Etap I 1lipca 1990 do końca roku 1993

-Wprowadzanie zasad jednolitego rynku wewnętrznego, w szczególności jednolitego rynku finansowego, pełna liberalizacja przepływu kapitału, swobodne świadczenie usług finansowych (bankowych i ubezpieczeniowych),

-koordynacja polityki gospodarczej a szczególnie finansów publicznych

Etap II 1994-1998

-Utworzenie Europejskiego Instytutu Monetarnego z siedzibą we Frankfurcie (koordynacja polityk monetarnych państw członkowskich by jak najlepiej przygotować je do wprowadzenia wspólnej waluty),

- wdrożenie dyscypliny finansowej i monetarnej (zakaz zaciągania pożyczek przez rządy w bankach centralnych na finansowanie deficytów budżetowych),

- kwalifikacja krajów do strefy euro według kryteriów konwergencji

-Powołanie Europejskiego Banku Centralnego (z przekształcenia EIM)

Etap III 1999- 1 lipiec 2002

• Stworzenie europejskiego systemu banków centalnych,

• Rozpoczęcie działalności EBC, wprowadzenie euro (usztywnienie kursów walutowych, operacje pieniężne w euro)

• Koordynacja polityk makroekonomicznych

Euroland

2 maja 1998 roku na szczycie w Brukseli wyłoniono kraje wchodzące do III etapu Unii Gospodarczej i Walutowej. Są to: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy. Poza strefą euro pozostało cztery państwa: Szwecja, Wielka Brytania, Dania i Grecja. Grecja jako jedyne państwo nie spełniała wówczas żadnego z kryteriów konwergencji. Do strefy euro przystąpiła 1 stycznia 2001. 28 września 2000 roku Duńczycy opowiedzieli się w referendum przeciw wprowadzeniu wspólnej waluty.Kiedy euro weszło do obiegu w transakcjach bankowych 1 stycznia 1999 w Eurolandzie zamieszkiwało 287 milionów osób: więcej niż w Stanach Zjednoczonych (273 miliony) i ponad dwa razy więcej niż w Japonii. PKB Eurolandu osiągnęło 7 bilionów dolarów i było niższe niż 9-bilionowy PKB Stanów Zjednoczonych. Łącznie Stany Zjednoczone i Euroland wytwarzają ponad połowę światowego PKB, a regiony te zamieszkuje mniej niż 10 proc. ludności świata

Geneza UE

• Scalanie, zespalanie mniejszych organizmów w większą całość,

• Integratio (łac.) -łączenie w jedną całość i składanie z części większej całości,

• Integracja to dążenie do utworzenia nowej struktury jak też funkcjonowanie tejże struktury (proces i stan).

Formy integracji ekonomicznej:

• Klub handlu preferencyjnego

• Strefa wolnego handlu,

• Unia celna,

• Unia walutowa

• Unia ekonomiczna

• Unia polityczna

Tendencje integracyjne po II wojnie światowej

• Integracja gospodarcza - Plan Pomocy Europie zwany planem Marshalla (1947).Powstała Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej w celu podzielenia 13,5 mln dolarów kredytów na odbudowę i rozwój gospodarek europejskich,

• Integracja militarna - powstanie NATO (1949)

• Integracja polityczna - Rada Europy (1949)

Kontynuacja procesu integracji

• 1973 kryzys naftowy - spowolnienie integracji.

• 1985 - Komisja publikuje opracowaną pod egidą Lorda Cockfielda BIAŁĄ KSIĘGĘ w sprawie ustanowienia kompletnego rynku wewnętrznego.

• 1986 - podpisano Jednolity Akt Europejski (Single European Act).

• 1989 - Raport Delorsa przewodniczącego Komisji Europejskiej w sprawie unii gospodarczo-walutowej.

Powstanie Unii Europejskiej

• Traktat z Maastricht (1992) powołuje Unię Europejską,

• Trzy filary Unii:

1. Integracja gospodarcza (unia gospodarczo-walutowa),

2. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa,

3. Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne

1997 - Ministrowie Spraw Zagranicznych państw Unii podpisują Traktat Amsterdamski.

2000 - Traktat Nicejski poświecony rozszerzeniu i reformie instytucji unijnych,

2004 Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy

Członkostwo w UE:

• Powstanie EWWiS Francja, Niemcy, Włochy, Belgia Holandia i Luksemburg (6 państw),

• 1973 Wlk.Brytania, Irlandia, Dania (9 państw),

• 1981 Grecja (10 państw),

• 1986 Hiszpania i Portugalia (12 państw),

• 1990 Landy wschodnie Niemiec,

• 1995 Austria, Finlandia i Szwecja,

• 2004 Polska, Czechy, Węgry, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia, Malta i Cypr

Instytucje

Trybunał Rewidentów Ksiegowych

Trybunał bada zgodność z prawem i prawidłowość wszystkich uzyskiwanych przez Unię przychodów i wszystkich ponoszonych wydatków oraz ocenia, czy rozsądnie zarządzano budżetem UE.
Co roku rewidenci księgowi przedstawiają sprawozdanie z kontroli budżetów instytucji europejskich. W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa Unii Europejskiej.

Wszyscy członkowie Trybunału pracowali w kraju, z którego pochodzą, w instytucji kontrolnej lub posiadają kwalifikacje uprawniające ich do wykonywania takiej pracy. Są wybierani z uwagi na swoje kompetencje i niezależność, i pracują w Trybunale w pełnym wymiarze godzin.
Członków Trybunału mianuje Rada UE, po zaopiniowaniu kandydatur przez Komisję Europejską.
Członkowie wybierają spośród siebie Przewodniczącego na okres trzech lat.
Komitet Społeczno-Ekonomiczny
jest organem doradczym Unii. Istnieje od 1957 roku. Doradcy przebywają w Brukseli cztery lata - tyle trwa kadencja Komitetu. Mogą jednak być wybrani po raz drugi. Komitet jest integralną częścią procesu decyzyjnego UE: wprowadzono obowiązek konsultowania się z nim przed podjęciem decyzji dotyczących polityki gospodarczej i społecznej. Może on również wydawać opinie z własnej inicjatywy w innych sprawach, które uznaje za ważne. Komitet doradza Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu albo na ich wniosek, albo z własnej inicjatywy; zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego angażowania się w kształtowanie polityki UE; wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach nienależących do UE oraz pomaga tworzyć struktury doradcze. Komitet liczy 317 członków.
Do dotychczasowych 222 członków Komitetu dołączą przedstawiciele z dziesiątki nowych krajów: z Polski - 21, z Czech i Węgier - 12, z Litwy i Słowacji -9, z Estonii, Łotwy i Słowenii -7, z Cypru - 6 i z Malty -5.
Włochy, Niemcy, Francuzi i Brytyjczycy - mają po 24 członków, a Hiszpanów jest 21. Po 12 doradców pochodzi z Austrii, Belgii, Grecji, Holandii, Portugalii i Szwecji, po 9 - z Danii, Finlandii i Irlandii. Najmniej jest Luksemburczyków - tylko szóstka.

Komitet Regionów

Rolą Komitetu jest przedstawianie stanowisk władz lokalnych i regionalnych wobec legislacji UE. Komitet wykonuje to zadanie, wydając opinie na temat propozycji Komisji. Komisja i Rada są zobowiązane do konsultowania się z Komitetem Regionów w sprawach, które bezpośrednio dotyczą władz lokalnych i regionalnych, ale mogą również porozumiewać się z Komitetem, gdy uznają to za stosowne. Członków Komitetu wyznaczają rządy państw Unii, a powołuje Rada UE na cztery lata. Są oni wybierani spośród polityków z okręgów miejskich lub regionów - mogą być prezydentami regionów, regionalnymi parlamentarzystami, radnymi miejskimi, burmistrzami dużych miast itp.
Komitet liczy 317 członków.

Trybunał Sprawiedliwości

Utworzony w 1953 roku jako organ orzekający Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, z czasem stał się organem orzekającym wszystkich Wspólnot. Dokonuje wykładni prawa europejskiego i interpretacji traktatów, orzeka w sprawach wnoszonych na jego forum. Trybunał, który ma siedzibę w Luksemburgu, jest ostatnią instancją wspólnotową; jego wyroki są niepodważalne i wiążące dla sądów państw członkowskich. Od 1989 r. jest wspomagany przez Sąd Pierwszej Instancji, powołany na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego.W skład Trybunału wchodzi jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego. z uwagi na efektywność pracy Trybunał będzie mógł odbywać posiedzenia w formie "Wielkiej Izby" liczącej zaledwie 11 sędziów, zamiast obowiązkowych sesji plenarnych z udziałem wszystkich sędziów. rozpatruje skargi wnoszone przez państwa członkowskie, instytucje UE, przedsiębiorstwa lub obywateli państw UE, orzekając, czy nastąpiło naruszenie unijnego prawa
- wydaje orzeczenia wstępne na wniosek sądów krajowych o interpretację lub stwierdzenie prawomocności ustawodawstwa wspólnotowego
- rozpatruje odwołania od decyzji Sądu Pierwszej Instancji
unieważnienia aktów prawnych wydawanych przez instytucje unijne
- zaniechania lub niewykonania działań
- nieprzestrzegania prawa unijnego przez państwo członkowskie
- odszkodowań za szkody wyrządzone przez instytucje UE lub jej funkcjonariuszy przy wykonywaniu ich obowiązków

Sąd Pierwszej Instancji rozpatruje:
- skargi osób fizycznych i prawnych przeciwko instytucjom unijnym
- spory między instytucjami UE i jej funkcjonariuszami
- skargi przeciw Komisji Europejskiej wnoszone przez przedsiębiorstwa lub ich grupy na podstawie Traktatu o EWWiS.

Parlament Europejski

- Skład PE: do czasu rozszerzenia UE z 15 do 25 państw, w procesie integracji uczestniczyło ok. 375 milionów obywateli za pośrednictwem swoich 626 przedstawicieli w Parlamencie Europejskim. Teraz Unia liczy 454 milionów obywateli, a liczba europarlamentarzystów - po wyborach 10-13 czerwca 2004 r. - wzrosła do 732.
Rosnąca rola Parlamentu Europejskiego

-Do 1979 roku deputowanych do PE desygnowały spośród swoich członków parlamenty państw członkowskich Wspólnot. Sprawowali oni podwójny mandat przedstawicielski.
Pierwsze bezpośrednie wybory do PE odbyły się w czerwcu 1979 roku, 34 lata po zakończeniu II wojny światowej. Obywatele wrogich sobie wcześniej państw Europy wybrali członków wspólnego parlamentu. Od tego czasu, co pięć lat, wybierają oni swoich eurodeputowanych w wyborach bezpośrednich i powszechnych.
PE - doradczy czy legislacyjny?

-Kolejne traktaty - zwłaszcza ten z Maastricht (1992) i Amsterdamu (1997) - zwiększały wpływ i rozszerzały zakres jego uprawnień. Z ciała doradczego Parlament Europejski przekształcił się stopniowo w parlament legislacyjny, z władzą coraz bardziej podobną do tej, jaką mają parlamenty narodowe.
Przewodniczący PE

-Mandat do Parlamentu Europejskiego ma charakter mandatu wolnego, co oznacza, że deputowani nie są związani instrukcjami państw, których są obywatelami. Z tego powodu organizują się oni w Parlamencie według kryterium przynależności partyjnej - we frakcje.
-Na czele Parlamentu Europejskiego stoi przewodniczący, który reprezentuje PE na spotkaniach oficjalnych i w kontaktach międzynarodowych. Przewodniczy też posiedzeniom plenarnym. Szefem PE jest hiszpański socjalista Josep Borrell.
Funkcje PE

-Podobnie, jak inne parlamenty, również Parlament Europejski ma trzy podstawowe uprawnienia: władzę ustawodawczą (jednak bez prawa inicjatywy ustawodawczej), uprawnienia budżetowe i uprawnienia do kontroli władzy wykonawczej.
Rada Unii Europejskiej

-tworzy prawodawstwo dla Unii (niektóre decyzje podejmuje wspólnie z Parlamentem Europejskim )
- ustala cele polityczne
- koordynuje politykę gospodarczą państw członkowskich
- zawiera porozumienia międzynarodowe w imieniu UE
- podejmuje decyzje w kwestiach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa
Członkostwo w RUE

-Radę Unii Europejskiej tworzą ministrowie poszczególnych resortów każdego z państw członkowskich. W jednym posiedzeniu Rady uczestniczy minister odpowiedzialny za resort, którego tematyka jest omawiana.

-Radzie Unii Europejskiej przewodniczą kolejno wszystkie państwa członkowskie, każde przez pół roku. Na czele Rady UE stoi minister spraw zagranicznych kraju sprawującego przewodnictwo.

Liczba głosów w RUE

-od 1 listopada br. państwa będą dysponowały następującą liczbą głosów (ogółem 321): Niemcy, Francja, Włochy, Wielka Brytania - 29; Hiszpania i Polska - 27; Holandia - 13; Belgia, Czechy, Grecja, Węgry, Portugalia - 12; Austria i Szwecja - 10; Dania, Irlandia, Litwa, Słowacja, Finlandia - 7; Cypr, Estonia, Łotwa, Luksemburg, Słowenia - 4; Malta - 3.
Siedziba PE

-Mimo że siedziba PE mieści się w Strasburgu, to eurodeputowani pracują również w Brukseli i Luksemburgu (gdzie mieści się Sekretariat Parlamentu) z przyczyn historycznych: Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS) powołano bowiem w 1952 roku w Luksemburgu, a Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM) i Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) - w Brukseli w 1958 roku. Natomiast Strasburg wybrano jako symbol francusko-niemieckiego pojednania. Miasto to najpierw zostało siedzibą Rady Europy, a potem (w 1952 roku) - Parlamentu Europejskiego.
Większość kwalifikowana

-Od 1 listopada br. większość kwalifikowana zostanie uzyskana jeżeli większość państw członkowskich wyrazi zgodę oraz jeżeli zostanie oddanych 232 głosów "za", co stanowi 72,3 proc. Ponadto państwo członkowskie może poprosić o potwierdzenie, że głosy "za" reprezentują co najmniej 62 proc. całkowitej populacji Unii. Jeśli będzie inaczej, decyzja nie zostanie przyjęta.

INTEGRACJA POLSKI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ

-1988 nawiązanie stosunków dyplomatycznych miedzy Polską a Wspólnotami Europejskimi

-1989 zawarcie umowy o handlu i współpracy, powołanie ambasadora RP przy WE w Brukseli (Jan Kułakowski)

-1990 rozpoczęcie negocjacji stowarzyszeniowych

-1991 podpisanie Układu Europejskiego o stowarzyszeniu Polski ze WE992

-1992 Sejm przyjmuje ustawę o ratyfikacji Układu Europejskiego

-1992 Prezydent RP ratyfikuje Układ Europejski

-1993 szczyt Unii w Kopenhadze - ustalono, że do UE wejdą te państwa, które spełnią następujące kryteria: posiadanie stabilnych instytucji gwarantujących demokrację, zbudowanie państwa prawa, przestrzeganie praw człowieka, gospodarka rynkowa

-1994 wejście w życie Układu Europejskiego

-1994 złożenie przez Polskę oficjalnego wniosku o członkostwo w UE

-1996 powołanie Komitetu Integracji Europejskiej

-1997 przyjęcie Narodowej Strategii Integracji

-1998 rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Polską

-1998 powołanie Pełnomocnika Rządu do spraw Negocjacji o Członkostwo Polski w UE prof. Jana Kułakowskiego

-1998 rozpoczęto przegląd prawa krajowego pod kątem zgodności z prawem WE

-1998 Polska składa pierwszych 12 stanowisk negocjacyjnych

-1999 kończymy składanie stanowisk negocjacyjnych we wszystkich 29 obszarach

-1999 Komisarzem odpowiedzialnym za rozszerzenie zostaje Gunter Verheugen a negocjatorem z Polską Francoise Gaudenzi

-2001 nowym polskim Głównym Negocjatorem zostaje Jan Truszczyński

-2002 Polska zamknęła 27 obszarów negocjacyjnych

-2002 aktualnie trwają rokowania w obszarach: Rolnictwo, Polityka konkurencji, Finanse i budżet

-12-13.12 2002 szczyt Unii Europejskiej w Kopenhadze - zakończenie negocjacji akcesyjnych

Polska w Unii

-16 kwietnia 2003 podpisanie Traktatu Akcesyjnego w Atenach

-Referendum unijne czerwiec 2003 („tak” dla wejścia Polski do UE)

-1 maja 2004 Polska staje się pełnoprawnym członkiem UE

Zasady negocjacji z UE

-Stanowisko stron w jednym obszarze negocjacyjnym nie wpływa na na stanowiska w innych obszarach

-Uzgodnienia częściowe osiągnięte podczas negocjacji nie są traktowane jako ostateczne dopóki umowa nie nie zostanie uzgodniona w całości

-Państwa kandydujące na wstępie negocjacji deklaruje wole przyjęcia całego dorobku prawnego UE

-Propozycje okresów przejściowych może zgłosić UE lub państwo kandydujące

Komisja Europejska - rząd UE

-jest organem wykonawczym,

-Kadencja trwa 5 lat

-Kandydata na Przewodniczącego komisji proponują wspólnie kraje członkowskie, musi on być zatwierdzony przez Parlament Europejski.

-Członków Komisji proponują poszczególne kraje , każdy kraj ma jednego komisarza,

-Skład KE jest zatwierdzany przez Parlament Europejski.

-Aktualnie Przewodniczącym KE jest Jose Manuel Barosso z Portugalii

Członkowie Komisji:

-w ogólnym interesie Wspólnoty są całkowicie niezależni w wykonywaniu swoich obowiązków. W trakcie pełnienia funkcji nie mogą podejmować żadnej innej działalności zawodowej,

-Komisja działa większością liczby swoich członków. Może mianować wiceprzewodniczącego lub dwóch wiceprzewodniczących spośród swoich członków.

Zadania Komisji Europejskiej:

-ma inicjatywę legislacyjną;

-jest depozytariuszem traktatów i pilnuje ich przestrzegania;

-jest zarządzającym i wykonawcą polityk unijnych i stosunków handlowych z zagranicą.

-w szczególności zarządza budżetem i funduszami strukturalnymi,

-reprezentuje Unię w organizacjach międzynarodowych.

Komisja Europejska

-Komisja Europejska jest największą instytucją UE,

-Zatrudnia około 20 tysięcy pracowników (połowę wszystkich zatrudnionych w organach UE), z czego 20% stanowią tłumacze,

-Komisja zbiera się na posiedzeniach raz w tygodniu,

-Komisarze kierują poszczególnymi resortami ( poprzez Dyrekcje Generalne).

Kryteria konwergencji (zbieżności) przyjęte w Traktacie z Maastricht: - Deficyt budżetowy: nie przekracza 3 proc. PKB, chyba, że przekroczenie jest niewielkie i przejściowe
-Dług Publiczny: Nie przekracza 60 proc. PKB
- Inflacja: Nie przekracza o więcej niż 1,5 punktu procentowego poziomu trzech krajów o najniższej inflacji
- Stopy procentowe: Stopa od długoterminowych obligacji rządowych nie przekracza o więcej niż 2 punkty procentowe poziomu z trzech krajów o najniższych stopach procentowych.

-Kurs walutowy: musi, bez dużych napięć, mieścić się w zakresie normalnych wahań w Europejskim Systemie Walutowym (+/-2,25% ) przez dwa ostatnie lata

Prawo wtórne:

-Rozporządzenia - maja zastosowanie ogólne: są wiążące w całości i stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich.

-Dyrektywy - są wiążące w tych państwach członkowskich, do których są skierowane. Dotyczą one wyników, które maja być osiągnięte, ale formy i metody, jakimi zostaną osiągnięte, pozostają w gestii narodowych władz.

-Decyzje - są skierowane do danego rządu, przedsiębiorstwa lub osoby i są dla nich wiążące.

-Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej.

Akty prawa wtórnego wydają Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska.

Prawo pierwotne:

-Traktaty założycielskie (konstytucyjne) organizacji i związane z nimi protokoły i aneksy,

-Traktaty modyfikujące (rozszerzające, uściślające, kasujące , pogłębiające) treści traktatów założycielskich i związane z nimi aneksy i protokoły,

-Umowy międzynarodowe Unii wymagające ratyfikacji przez państwa członkowskie

Około 80 tys. stron - tyle liczy dziś cały acquis communautaire, czyli dorobek prawny Wspólnot Europejskich. Przepisy dotyczą m.in. zasad działania wolnego rynku, ochrony środowiska czy prawa pracy, lecz także nieco mniej fundamentalnych kwestii, jak prawidłowy kąt oparcia krzesła biurowego czy hałaśliwość kosiarki ogrodowej.

Rada Europejska

-Najwyższy organ polityczno- decyzyjny,

-Spotkania „na szczycie” szefów rządów państw członkowskich i Przewodniczącego Komisji Europejskiej,

-Nadaje Unii impuls do rozwoju i wytycza ogólne kierunki jej polityki,

-Spotkania dwa razy do roku pod koniec prezydencji danego państwa ,

-Szefem RE jest premier rządu sprawującego w danym roku przewodnictwo w Unii.

Obszary zainteresowania:

-Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, (stosunki z Rosja i Ameryka, terroryzm międzynarodowy, wojny, konflikty polityczne),

-Rozszerzenie Unii (decyzje o rozpoczęciu negocjacji, o terminie wejścia nowych krajów),

-Reforma instytucji Unii, zmiana składu, sposobu głosowania

Status prawny Unii Europejskiej

Unia Europejska wypełnia większość cech organizacji międzynarodowej bowiem jest strukturą opartą na podstawie umowy międzynarodowej, dysponuje samodzielnymi organami i ma własne cele w polityce międzynarodowej.
Na przeszkodzie w pełnym uznaniu jej za organizację międzynarodowa stoi jednak brak wyraźnego określenia jej osobowości prawnej.
Kwestia osobowości prawnej Unii definitywnie rozstrzygnięta została dopiero projekcie Konstytucji UE. Artykuł I-6 projektu Konstytucji w wersji przyjętej przez Konwent UE nie pozostawia w tym zakresie niedomówień stwierdzając: "Unia posiada osobowość prawną".
Wspólnoty Europejskie z kolei, których osobowość prawna nie budzi wątpliwości są podmiotami obrotu prawnego w stosunkach międzynarodowych. Podmiotowość Wspólnot ma zdaniem badaczy charakter funkcjonalny, co oznacza, że wyznaczają ją kompetencje i cele powierzone im w Traktatach..

Strategia Lizbońska

Rada Europejska przyjęła w marcu 2000 strategię według, której do 2010 roku UE stanie się najbardziej konkurencyjną, dynamiczną i opartą na wiedzy gospodarką świata, zdolnej do tworzenia nowych miejsc pracy oraz zapewniającej spójność społeczną. Strategia odnosi się do działań podejmowanych na trzech wzajemnie powiązanych płaszczyznach:

-gospodarczej,

-społecznej

-ochrony środowiska.

W odniesieniu do gospodarki strategia określa sześć priorytetów, które dotyczą:

rozwoju nowoczesnych technologii informacyjnych,

1. dokończenia budowy rynku wewnętrznego,

2. pełnego zintegrowania rynków finansowych,

3. rozwoju przedsiębiorczości,

4. stworzenia Europejskiego Obszaru Badań oraz

5. dokonania przeglądu wspólnotowych instrumentów finansowych.

Druga płaszczyzna Strategii obejmująca zagadnienia społeczne, za priorytetowe uznaje działania na rzecz :

-osiągnięcia pełnego zatrudnienia,

- zwalczanie marginalizacji społecznej

- wzmocnienia znaczenie edukacji jako najważniejszego czynnika budowy gospodarki opartej na wiedzy.

BUDŻET Wpływy:

-1958-70 bezpośrednie wpłaty krajów członkowskich

-1970-79 system zasobów własnych i bezpośrednie wpłaty

Na system zasobów własnych składają się: cła pobierane na podstawie wspólnej taryfy celnej, opłaty wyrównawcze nakładane na produkty rolne importowane z krajów trzecich, opłaty cukrowe z tytułu produkcji i magazynowania cukru

-1979-1988 podatek VAT w wysokości 1% od jednolitej podstawy opodatkowania (50% PKB) i system zasobów własnych ( nie było składek członkowskich)

- od 1988 - VAT, system zasobów własnych i bezpośrednie wpłaty krajów członkowskich

Obecnie:

Dochody z tytułu VAT 35%

System zasobów własnych 14%

Wpłaty państw członkowskich 51%

Wydatki budżetu

WYDATKI OBLIGATOTYJNE 44 %

Na Wspólną Politykę Rolną (zapisane w Traktacie Rzymskim 1957) . Ostateczna decyzje w sprawie wydatków obligatoryjnych podejmuje Rada UE.

Realizowane przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnictwa - sekcja gwarancji

WYDATKI NIEOBLIGATORYJNE 56%

Ostateczną decyzję o wydatkach nieobligatoryjnych podejmuje Parlament Europejski.

1. Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności : 35%

-Europejski Fundusz Społeczny

-Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnictwa -sekcja orientacji

-Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

-Fundusz Orientacji Rybołówstwa

-Fundusz Spójności

2. Polityka wewnętrzna (międzynarodowe badania naukowe, innowacje rozwój nowych technologii, transport- sieci transeuropejskie, międzynarodowe projekty w ochronie środowiska, kultura- europejskie festiwale filmowe, teatralne wymiana kulturalna, edukacja- międzynarodowa wymiana młodzieży) 6,5%

3. Polityka zewnętrzna( pomoc humanitarna, klęski żywiołowe, żywnościowa, prawa człowieka) 5,5%

4. Administracja 5%

5. Zwroty krajom członkowskim i pozostałe wydatki

Zasady budżetowe

1. Jedność - wszystkie przychody i wydatki Wspólnoty muszą być zebrane łącznie w formie jednego dokumentu. Dzięki temu wydatkowanie środków Wspólnoty może być efektywnie nadzorowane. Zasada ta wynika bezpośrednio z art. 268 Traktatu Rzymskiego.

2. Jednoroczność - oznacza to, że poszczególne operacje budżetowe odnoszą się do konkretnego roku budżetowego, dzięki czemu łatwiejsza jest kontrola realizacji budżetu. Zasada ta ma charakter uniwersalny i dotyczy również budżetów krajowych.

3. Uniwersalność - oznacza, że poszczególne kategorie przychodów nie mogą być przypisane konkretnym wydatkom. Przychody i wydatki muszą być wprowadzane w pełnej kwocie bez dostosowywania grup przychodów do grup wydatków. Zasada uniwersalności, podobnie jak jednoroczności, cechuje również budżety krajowe.

4. Równowaga - oznacza zrównoważenie wydatków i przychodów. W przypadku budżetu UE jest interpretowana w sposób szczególny - oznacza bilansowanie źródeł przychodów w taki sposób, aby pokryć przewidywane wydatki, ponieważ decyzje dotyczące wydatków są pierwotne w stosunku do określenia źródeł ich finansowania. Wzrastające wydatki oznaczają konieczność poszukiwania nowych źródeł dochodów - odwrotnie niż przy budżetach krajowych, gdzie określenie przychodów powinno mieć charakter pierwotny w stosunku do planowania wydatków. W przypadku budżetu UE niedopuszczalny jest deficyt oraz zaciąganie pożyczek i kredytów na jego pokrycie. W przypadku pojawienia się dodatkowych wydatków konieczne jest uchwalenie budżetu uzupełniającego - w praktyce oznacza to poszukiwanie dodatkowych źródeł dochodów. Przeszacowanie dochodów oznacza konieczność uchwalenia budżetu korygującego, co ma na celu uniknięcie ewentualnego deficytu. Ewentualna nadwyżka może powstać na skutek niepełnego wykorzystania środków lub zbyt niskiemu oszacowaniu dochodów. Nadwyżka budżetowa jest w takim wypadku przekazywana na poczet przyszłorocznego budżetu.

5. Szczegółowość - każdy wydatek budżetu powinien być powiązany z konkretnym celem, dzięki temu ułatwione jest wykonanie budżetu i zapewnienie zgodności z życzeniami podmiotów uczestniczących w procedurze budżetowej.

W literaturze często przywoływano również szóstą zasadę budżetową: walutą budżetu jest euro.

KORZYŚCI ZWIĄZANE Z WPROWADZENIEM EURO

1. Korzystanie z jednego pieniądza umożliwia przedsiębiorstwom zredukowanie kosztów swej działalności.

2. Wyeliminowanie niepewności wynikającej ze zmienności kursów między walutami krajów członkowskich i kosztów zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym.

3. Większa przejrzystość rynku dla przedsiębiorstw i konsumentów (możliwość porównania cen).

4. Możliwość podejmowania optymalnych decyzji co do wyboru miejsca sprzedaży , jak i zakupu towarów i usług.

5. Możliwość posługiwania się stabilnym pieniądzem.

6. Dzięki euro powstanie w pełni rozwinięty rynek finansowy, na którym zwiększona konkurencja stworzy korzystniejsze warunki zdobywania środków finansowych jak i lokowania na nim nadwyżek finansowych.

7. Rozwój powiązań handlowych i kapitałowych i dalsza integracja krajów Unii.

8. Zmniejszenie zależności od zmienności kursu dolara.

KOSZTY

1. Utrata suwerenności narodowej w sferze pieniężnej.

2. Utrata możliwości wykorzystania kursu walutowego jako instrumentu polityki gospodarczej.

3. Wyrzeczenia społeczeństwa związane ze spełnianie kryteriów konwergencji (obniżanie inflacji, deficytu budżetowego i długu publicznego).

Integracja PL z UE korzyści(A) i koszty(B) polityczne:

A: Wzrost bezpieczeństwa, swoboda przemieszczania się, wzrost znaczenia Polski w świecie, wpływ na rozstrzyganie ważnych problemów międzynarodowych, przynależność do stabilnej strefy świata, Polska jako lider współpracy regionalnej w Europie Środkowej i Wschodniej.

B: Utrata suwerenności politycznej, wspólna polityka obronna i ingerencja państw członkowskich w sprawy polskie, napływ emigrantów i potencjalne konflikty kulturowe i religijne. Gospodarcze A: Napływ kapitału, otwarcie rynku, modernizacja gospodarki, rosnące tempo wzrostu gospodarczego, napływ środków finansowych z funduszy strukturalnych, poprawa infrastruktury, napływ nowych technologii, przyspieszenie rozwoju nauki, wzrost konkurencji, lepsza jakość towarów i usług, poprawa jakości życia, stabilność finansów publicznych i cen w strefie euro, dostęp do rynku pracy, przedsiębiorstwa uzyskają nieograniczony dostęp do największego rynku świata, restrukturyzacja i unowocześnienie rolnictwa, wzrost gospodarności i przedsiębiorczości, wzrost skłonności do inwestowania, wzrost eksportu, utrzymanie niskiej inflacji. B: Koszty finansowe przystosowania się polskich przedsiębiorstw do wymogów UE,wzrost konkurencji, upadek i bankructwa firm, wzrost bezrobocia, wysoka składka do budżetu wspólnotowego, obciążenie budżetu Polski kosztami współfinansowania projektów z funduszy przedakcesyjnych i strukturalnych. Społeczne A: Lepsza ochrona środowiska naturalnego, wyższe standardy zdrowotne produkcji żywności, lepsza ochrona prawna obywateli, swoboda osiedlania się i zatrudniania, koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego, wzrost wartości wykształcenia, awans cywilizacyjny, rozwój nauki, ochrona narodowej i regionalnej kultury i tradycji

B: Utrata bezpieczeństwa socjalnego ( w początkowym okresie), mniejsze środki z budżetu na zdrowie, kulturę,pomoc społeczną w związku z konieczną dyscypliną finansów publicznych, utrata pracy, konieczność ciągłego uczenia się i zmiany pracy, materializacja życia, rosnące nastawienie na konsumpcję dóbr, osłabienie znaczenia tradycyjnych polskich wartości : rodzinny i religii.

---