SYSTEM OCHRONY ZDROWIA
Klasyczne modele systemów ochrony zdrowia: model Bismarcka, model
Beveridge'a, model Siemaszki, model rezydualny
Model Bismarcka - prawo do świadczeń jest prawem podmiotowym, wynikającym z umowy ubezpieczeniowej. Tworzone są kasy i zakłady ubezpieczeniowe, które swobodnie zawierają umowy w wytwórcami usług medycznych - lekarzami, szpitalami. Pacjent ma swobodny wybór spośród tych, którzy podpisali umowę. Zobowiązanie jest obustronne. Ubezpieczony jest zobowiązany opłacać składkę - udzielenie mu świadczenia jest konieczne i niezależne od czyjejkolwiek decyzji
Model Beveridge'a - naczelną realizowaną ideą jest zagwarantowanie bezpieczeństwa socjalnego wszystkim obywatelom, przez odwołanie się do pojęcia zaspokojenia elementarnych potrzeb. Prawo do świadczeń zdrowotnych uznane za uniwersalne uprawnienie wszystkich obywateli. Podmiotem odpowiedzialnym za realizację uniwersalnego dostępu jest państwo i państwowa słuba zdrowia. Jedynym kryterium stosowanym przy udzielaniu świadczeń jest potrzeba zdrowotna
Model Siemaszki - model „historyczny” - socjalistyczna służba zdrowia. Główne elementy systemu to uniwersalny dostęp dla całej populacji, finansowanie z podatków za pośrednictwem budżetu, zatrudnianie lekarzy na państwowych posadach, pełny zakres świadczeń całkowicie bezpłatnych. Zasady organizacyjne - jednolitość organizacyjna całego systemu - centralne sterowanie, partycypacja ludności w działaniach na rzecz zdrowia i jego ochrony, nastawienie na działania profilaktyczne w stosunku do całej ludności
Model rezydualny - zasada odpowiedzialności indywidualnej - pozostawienie jednostce swobody ponoszenia ryzyka zdrowotnego, odróżnienie obszaru zdrowia publicznego od zdrowia indywidualnego, sektor publiczny obejmuje ochroną osoby bardzo biedne, osoby starsze, matki i dzieci znajdujące się w złej sytuacji, rządowa kontrola nad wydatkami i rozmieszczeniem zasobów jest minimalizowana, przyjmuje się, że każda postać wkładu w działanie opieki zdrowotnej (praca, kapitał) powinna przynosić inwestorowi korzyść, zgodnie z zasadami gry rynkowej
Bismarck
Środki pozyskiwane w ramach obowiązkowego poboru, zależnego od
wysokości zarobków
Osoba uprawniona to ta, która płaci składki (pracownik oraz jego rodzina)
Składki pobierane prze quasi-publiczne, fundusze działające nie dla zysku- fundusze zdrowotne
Koszyk świadczeń refundowanych ustalany poprzez wykluczenia (np.Opieka dentystyczna, chirurgia plastyczna, rehabilitacja)
Świadczeniodawcy zorientowani rynkowo (lecznictwo otwarte) lub placówki publiczne działające nie dla zysku (lecznictwo zamknięte)
Refundacja dla świadczeniodawców w oparciu o zawierany kontrakt
Kontrakty indywidualne w oparciu o negocjacje, ograniczane centralnie (np. maksymalne stawki)
Płatność za usługę
Współpłacenie
Wolny wybór świadczeniodawcy, brak ograniczeń (nie ma gate-keeper'a)
Beveridge
Środki pozyskiwane w ramach podatków powszechnych i innych źródeł publicznych
Uprawniony każdy obywatel
Składki pobierane centralnie poprzez organizacje prowadzone przez Rząd lub samorząd terytorialny
Koszyk świadczeń refundowanych ograniczany zakresem publicznych inwestycji
Świadczeniodawcy przeważnie publiczni
Modele ochrony zdrowia (2)
Alokacja środków z poziomu centralnego do regionów, zgodnie z centralnie zaplanowanymi regułami
Alokacja środków uwzględniająca infrastrukturę i wielkość populacji
Kapitacja oraz budżety globalne (głównie lecznictwo zamknięte)
Współpłacenie ograniczone
Gate-keeper, skierowania
Siemaszko
Środki pozyskiwane w ramach podatków powszechnych i innych źródeł publicznych
Uprawniony każdy obywatel
Składki pobierane centralnie poprzez organizacje prowadzone przez Rząd lub przedstawicieli rządu w terenie
Koszyk świadczeń refundowanych ograniczany zakresem publicznych inwestycji
Pojedynczy publiczny Świadczeniodawca
Alokacja środków z poziomu centralnego do regionów, zgodnie z centralnie zaplanowanymi regułami
Alokacja środków uwzględniająca infrastrukturę i wielkość populacji
Budżet ograniczony do szeregu indeksów infrastruktury (np. liczba zatrudnionego personelu)
Brak współpłatności (szara strefa)
Regionalizacja