Hobbes (1558 - 1679)

„Człowiek jest z natury egoistyczny”

Dwie fazy twórczości: Pierwsza - fascynacja Tukidydesem - historycznie myślący humanista

Druga: Odkrycie Euklidesa - matematycznie myślący naukowiec społeczny, napisane Lewiatana. (po 40 roku życia)

Celem filozofii politycznej powinna być zmiana świata, a nie tylko jej wyjaśnianie.

WOJNA

- Wojna nigdy nie mija. Stan natury to wg Hobbesa wojna każdego z każdym. Ponieważ nie jest to tylko stan rzeczywistej wojny ale również stanie naprzeciwko siebie w pozycji gladiatorów „Czasem wojny jest odcinek czasu, w którym dostatecznie jest zdecydowanie na walkę”

- Instynkt samozachowawczy prowadzi do powstania państwa drogą wzajemnej dobrowolnej umowy.

- Zachodzi opozycja stanu natury i zorganizowania społecznego.

- Stan strachu, anarchii - ma być zastąpiony przez dominację i władzę

POKÓJ

- Uczucia skłaniające człowieka do pokoju to strach przed śmiercią, pragnienie rzeczy czyniących życie wygodnym i nadzieja na ich zdobycie.

- Warunkami pokoju są normy moralne i prawa natury, które człowiek potrafi wskazać, lecz nasz charakter skłania nas do stronniczości, pychy i zemsty, dlatego POKÓJ BEZ MIECZA JEST TYLKO SŁOWEM I NIE MA MOCY BY ZAPEWNIĆ CZŁOWIEKOWI BEZPIECZEŃSTWO.

JEDNOSTKA = PAŃSTWO

- Jednostka pojmowana poza kontekstem społecznym, jako atom nie posiadający relacji z innymi, ponieważ wszystko co jest rzeczywiste MUSI być indywidualne.

- Państwa są kolektywnymi dziełami swoich członków (zgoda z Tukidydesem)

- Jednostki, aby przetrwać muszą się łączyć, państwa ze względu na swoją konstrukcje niekoniecznie. Pośród jednostek panuje stan równowagi - wszyscy mają takie same możliwości, a pośród państw niekoniecznie (słabe nie zaatakuje mocnego, mocne słabe owszem). Nie ma hierarchii

- Człowiek w stanie natury jest ciałem pragnącym przetrwać.

- Państwa - są często historycznie utworzone na podstawie błędnych i fałszywych idei i dopóki takimi pozostaną są skazane na upadek.

Suwerenność to ustanowienie fundamentu stabilnego i sprawiedliwego porządku publicznego.

Stosunki społeczne - oparte na prawie i związanych z nimi abstrakcyjnymi pojęciami.

DZIAŁANIE CZŁOWIEKA

- Człowiekiem kieruje nie ROZUM ale automatyczne wrażenia, które określają działanie człowieka, człowiek działa dzięki/poprzez odruchy, pragnienia, pożądania. Odrzucanie przez człowieka naukowych dowodów na rzecz absurdalnych opinii.

- Podkreśla przeciwieństwo wiedzy nauki i rozumu z ignorancją i wiarą w przesądy.

- Ludzie są zabobonni, naiwni i irracjonalni. Jest zmienny.

- Hobbes proponuje ludowi odrzucenie wiedzy proponowanej, lub narzucanej przez kapłanów i intelektualistów i oświecenie poprzez samodzielną ocenę podstawowych kwestii lojalności i legitymizacji. Człowiek zaczyna pojmować siebie za pomocą nowej nauki, co stanowi bodziec do stworzenia nowej epoki historycznej. Ukazanie własnego zaślepienia i doprowadzenie człowieka do racjonalnego rozumowania.

- Obietnica „nieśmiertelnego pokoju” (immortal peace) jako stworzenie nowej epoki historycznej.

ROLA JĘZYKA W POLITYCE

- Język jest medium, ma szczególną rolę w sprawach politycznych, to za pośrednictwem języka społeczeństwa istnieją, ponieważ odsłania rzeczywiste racje kierujące postępowanie ludzi.

- Konstruujemy świat poprzez pojęcia, kategorie, wykluczenia i podziały.

- Bez mowy nie byłoby ludzi, państwa, społeczności, umowy, ani pokoju. Spełnia funkcję informacyjną, ale problemem jest jej nadużywanie. (kłamstwo, sprawianie przykrości itp.)

- Znaczenie nadawane wyrazom zależy od człowieka, który je wypowiada.

STOSUNKI MIĘDZY NARODAMI - międzynarodowy sceptycyzm

- To stan natury. Państwa przyjmują wobec siebie postawę wojenną.

- Ochraniając w ten sposób pracę obywateli.

- Państwa, są podobne jednostkom nie posiadającym rządu, które znajdują się w stanie natury, czyli stanie wojny. Nie ma nad nimi zwierzchniej władzy.

- Państwo - złożona i krucha konstrukcja, a działania międzynarodowe są funkcją możliwości jak i ograniczeń w systemie MN.

- Stworzenie wewnętrznej spójności dzieje się kosztem stworzenia MN Anarchii

- Hobbes odrzuca stworzenie umowy społecznej na poziomie Mn, ponieważ utrzymanie zgody możliwe jest tylko przy użyciu nadrzędnej mocy, a nie może powstać autorytatywny suweren na poziomie MN. (inaczej nie może spełniać swojej roli)

- Spójność państwa jest warunkiem jego przetrwania w STM (bez buntów wew)

PROBLEMY W STM:

- Naśladownictwo innych państw - wg Hobbesa często następuje zmiana formy ustroju pod wpływem innego państwa, czego konsekwencją były liczne bunty (Np. Anglia Niderlandy).

- Stan wojny w Sm powoduje Zastój ekonomiczny, kulturowy itp.

- Nie można stworzyć Mn Lewiatana, ponieważ Prawa natury nie wystarczają do utrzymania porządku między państwami - same w sobie nie mogą przezwyciężyć braku zgody koniecznej dla ich funkcjonowania

Metody działania:

SUWEREN = LEWIATAN

- Jedyny sposób, by wyegzekwować zgodę między ludźmi i uczynić ją stałą to ustanowienie mocy nad nimi panującej w osobie suwerena. Wtedy wielość ludzi zjednoczona w jednej sobie nazywa się państwem i tak powstaje wielki Lewiatan, czyli bóg śmiertelny, któremu pod władzę boga nieśmiertelnego zawdzięczamy pokój i bezpieczeństwo. (musi unikać buntu poddanych)

- Jego siła jako ciała zbiorowego jest siłą wszystkich jego członków. Te same prawa dotyczą narodu co ciała suwerena

Cel:

-obrona obywateli

- Ochrona przed wrogiem zewnętrznym

- Utrzymanie Pokoju wewnętrznego

- Możliwość bogacenia się zgodna z bezpieczeństwem publicznym

- korzystanie z wolności gdy nie jest szkodliwa

Prawa natury(s.235)

Niezmienne i wieczne, W ścisłym znaczeniu jest słowem tego, kto ma uprawnienie by rozkazywać innym.

---