OSTRE NIEDOKRWIENIE TĘTNICZE
Ostre niedokrwienie kończyn - definicja
Ostrym niedokrwieniem nazywa się jakiekolwiek nagłe pogorszenie ukrwienia kończyny grożące jej utratą.
Przyczyny
Zator 45%
Zakrzep 35%
Uraz 17%
Inne 3%
Zator, zakrzep-wywiad i objawy:
nagły, silny ból kończyny
zblednięcie i ochłodzenie kończyny
brak tętna poniżej zatoru lub zakrzepu
zaburzenia czucia powierzchniowego
osłabienie mięśni - brak ruchów czynnych
obrzęk kończyny - brak ruchów biernych
plamy opadowe,pęcherze, martwica
Zator tętniczy:
Czop przeniesiony z prądem krwi, który
zwykle zatrzymuje się na rozwidleniu tętnic.
Najczęściej dotyczy:
tętnicy udowej ok.40%
tętnicy podkolanowej ok. 15%
tętnicy ramiennej ok. 10%
aorty ok. 10%
tętnicy biodrowej wspólnej
tętnic goleni
tętnicy podobojczykowej i pachowej
Przyczyny zatorów:
zaburzenia rytmu serca (migotanie przedsionków)
zawał mięśnia sercowego
wady zastawkowe
zapalenie wsierdzia
tętniak naczyń obwodowych (zwłaszcza t. podkolanowa)
zmiany miażdżycowe
zmiany nowotworowe
Ostra zakrzepica tętnicza-przyczyny
Zwolnienie przepływu
Spadek RR
Zmniejszenie rzutu serca
Odwodnienie
Nadkrzepliwość, nadużywanie preparatów sporyszu, zakrzepica tętniaka t. podkolanowej/ 10% przyp ONK w wieku podeszłym/
Zmiany rozpoczynają się na blaszce miażdżycowej
Ocena stopnia ostrego niedokrwienia kończyny:
I st. - ból, brak tętna, śladowa gra naczyniowa
II st. - porażenie czucia i ruchów
III st. - stężenie mięśni
IV st. - plamy opadowe, pęcherze, martwica skóry
Badania dodatkowe:
badanie dopplerowskie
arteriografia
Badania laboratoryjne:
d-dimery
grupa krwi
morfologia
układ krzepnięcia
gazometria
EKG
Leczenie
Bezpośrednio po rozpoznaniu ostrego niedokrwienia kończyny należy podać dożylnie heparynę ok. 1,5 mg/kg mc./5000j/
leki przeciwbólowe
tlenoterapia bierna
zwiekszenie perfuzji tkankowej poprzez: utrzymywanie kończyny poniżej poziomu ciała, unikanie zewnętrznego ucisku, unikanie skrajnych temperatur,
nie ma dowodów , że leki naczyniowe lub sympatektomia mają korzystny wpływ w ONK.
Leczenie
I i II stopień niedokrwienia:
embolektomia, jeżeli wynik zabiegu jest dobry to dalsze leczenie p/zakrzepowe/
lub w wybranych przypadkach fibrynoliza miejscowa +PTA, przezskórna trombektomia aspiracyjna /PAT/ lub mechaniczna /PMT/
III stopień niedokrwienia:
embolektomia + fasciotomia, jeżeli brak efektu to amputacja
IV stopień niedokrwienia:
amputacja kończyny
Ostre niedokrwienie jelit
Przyczyny to zator, zakrzep, tętniak rozwarstwiający aorty, uraz t. krezkowej
hipoperfuzja (20-30%)
zamknięcie odpływu krwi: zakrzepica żył krezkowych, zapalenie trzustki, nadciśnienie wrotne, nieswoiste zapalenia jelit itp.
Objawy
Objawy:silny ból w śródbrzuszu, początkowo nadmierna perystaltyka stopniowo zanika ,ból początkowo kolkowy potem stały nie ustępuje nawet po narkotycznych lekach p. bólowych. Skąpe objawy miejscowe w badaniu fizykalnym. biegunkowe stolce z domieszką krwi. Potem objawy rozlanego zapalenia otrzewnej i objawy wstrząsu.
Ostre niedokrwienie jelit c.d.
Rozpoznanie jest trudne i zwykle zbyt późne.
Badaniem z wyboru powinna być angiografia trzewna
USG mało przydatne, rtg jamy brzusznej -w późnym okresie cechy niedrożności jelit
TK, MRI
Leczenie zatorów : embolektomia , resekcje jelit w granicach dobrze ukrwionych.