Zatrucia.
Po przejściu przez błony komórkowe substancja trująca dostaje się do krwi skąd może być przenoszona do tkanek. Tam ulega przemianie działając na określony układ receptorów. We krwi wiąże się ona z białkami (albuminami), częściowo znajduje się ze frakcji nie związanej (wolnej). Ta część związana z białkami jest nie aktywna i stanowi swego rodzaju magazyn.
Substancje toksyczne gromadzą się w tkankach wybiórczo, czyli mają powinowactwo do określonych tkanek (w tłuszczach gromadzi się DDT, halotan; w kościach ołów). Substancja toksyczna ulega przemianom metabolicznym i może być przyczyną powstawania związków (metabolitów) bardziej toksycznych (alkohol metylowy, formalaldehydy, kwas mrówkowy). Głównym magazynem tych związków jest wątroba.
Substancje toksyczne mogą wnikać do organizmu następującymi drogami:
- skóra
- przewód pokarmowy
- płuca
- wstrzyknięcia
Wydzielanie trucizn odbywa się poprzez
- układ oddechowy - płuca
- układ pokarmowy - z kałem
- układ moczowy - z moczem
Wiele substancji jest wydalanych przez nerki, na drodze filtracji, jak również część substancji może być ponownie wchłonięta. Zależy to od stopnia zjonizowania - im substancja bardziej zjonizowana tym wchłanianie zwrotne większe i odwrotnie. Substancje kwaśne są mniej zjonizowane w środowisku zasadowym i odwrotnie. Wykorzystuje się to zjawisko do leczenie zatruć:
- w zatruciu kwasami (barbiturany, salicylany) stosuje się leki alkalizujące.
- w zatruciu zasadami (amfetamina) stosuje się środki zakwaszające.
Ogólne objawy zatruć
1. Skóra
- sinica
- nadżerki skóry
- oparzenia (silne kwasy zasady)
- suchość błon śluzowych (preparaty Atropiny)
- żółtaczka (muchomor sromotnikowy)
- nadmierne pocenie (nikotyna, muskaryna, pestycydy, fosfoorganiczne)
2. Układ nerwowy
- depresja
- senność
- śpiączka (CO, pestycydy, rozpuszczalniki, leki)
- majaczenie
- halucynacje (alkohol, kokaina, salicylany, aminofilina)
- drgawki (kofeina, antydepresanty)
- zwężenie źrenic (morfina i jej pochodne, barbiturany, związki fosfoorganicze)
3. Układ oddechowy
- obrzęk płuc (chlor, amoniak, azot, tlenki)
- zachłystowe zapalenie płuc (benzyna)
- nadmierna ilość wydzieliny (związki fosfoorganiczne)
- porażenie ośrodka oddechowego (barbiturany, morfina, alkohol)
4. Układ krążenia
- tachykardia (adrenalina, atropina)
- bradykardia (glikozydy naparstnicy)
- zaburzenia rytmu (leki antydepresyjne, rozpuszczalniki . glikozydy naparstnicy)
5. Układ pokarmowy
- nudności
- wymioty
- biegunka (większość trucizn - objawy niecharakterystyczne)
.......................................................................................................................................................................................
Zatrucie alkoholem metylowym
Stosowany jest jako rozpuszczalnik farb, lakierów, politury. Dawka śmiertelna zależy od wrażliwości osobniczej i wynosi 1-2 g/kg mc. Z przewodu pokarmowego wchłania się bardzo szybko uzyskując po godzinie najwyższe stężeniowe krwi. Następnie ulega wolnej przemianie do aldehydu i kwasu mrówkowego. Powstałe związki są przyczyną powstałych w organizmie uszkodzeń CUM, zaniku nerwów wzrokowych, ślepoty czy ciężkiej kwasicy metabolicznej.
Objawy:
- faza 1 narkotyczna - obraz zatrucia alkoholem etylowym
- faza 2 kwasicza
- faza 3 uszkodzenie OUN
.......................................................................................................................................................................................
Zatrucie alkoholem etylowym
Wchłania się bardzo szybko z przewodu pokarmowego. Dawka śmiertelna 6-8 g/kg mc
Objawy: (zależą od stężenia)
0,5 - 1,0 %
- zaburzenia ostrości widzenia
- zmniejszenie czynności adaptacyjnych do ciemności
- euforia
- przedłużony czas reakcji
1,0 - 1,5 %
- jak wyżej tylko zaostrzone
- odhamowanie
1,5 - 2,0 %
- jak wyżej
- zaburzenia równowagi koordynacji ruchowej
2,0 - 2,5 %
- jak wyżej spotęgowane
- stan silnego upojenia
2,5 - 3,0 %
- objawy porażenia
- zaburzenia świadomości
- trudne pojmowanie
- silne zaburzenia koordynacji
3,0 - 4,0 %
- głęboka śpiączka
- ew. śmierć
Często występuje kwasica metaboliczna oraz hipoglikemia.
.......................................................................................................................................................................................
Zatrucie glikolem metylenowym
Stosowany jest jako rozpuszczalnik organiczny, jako dodatek do płynów chłodniczych niezamarzających. Tutaj dochodzi do uszkodzenia OUN, ciężkiej kwasicy metabolicznej oraz uszkodzeń wielonarządowych (szczególnie nerki)
Objawy:
patrz wyżej
.......................................................................................................................................................................................
Zatrucie grzybami.
W Polsce istnieje wiele rodzajów grzybów których zjedzenie wywołuje objawy zatrucia. Istnieje jeden grzyb silnie trujący - muchomor sromotnikowy, wywołuje on zatrucie śmiertelne w 50%. Grupy zatruciac w zależności od czasu wystąpienia objawów chorobowych:
1. Zatrucia grzybami o krótkim okresie utajenia.
Objawy: nieżyt żołądkowo-jelitowy, objawy muskurynowe (zwężenie źrenic, wymioty, biegunka, zlewne poty), bradykardia, spadek RR, objawu atropinowe (zwężenie źrenic, zmniejszone wydzielanie soku żołądkowego, śluzu, śliny).
Objawy pojawiają się po 0,5-4 h od spożycia grzybów pomimo dramatycznego przebiegu zatrucie bardzo dobrze rokuje.
2. Zatrucia grzybami o dłuższym okresie utajenia.
Objawy: początkowo nieżyt żołądkowo-jelitowy, po okresie pozornej poprawy dochodzi do ciężkiego uszkodzenia wątroby i nerek.
Zawsze poważnie rokuje zatrucie gdy pierwsze objawy pojawiają się po 12, 24, 48 h od chwili spożycia.
.......................................................................................................................................................................................
Zatrucie tlenkiem węgla.
Tlenek węgla powstaje przy spalaniu beztlenowym wszelkich substancji organicznych. Gaz ten wnika do organizmu przez płuca i wiąże się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę która nie jest zdolna do przenoszenia tlenu i prowadzi do niedotlenienia tkanek.
Objawy:
- zaburzenia świadomości (do śpiączki włącznie)
- drgawki
- zaburzenia termoregulacji
- wzmożone napięcie mięśniowe
- porażenie ważnych ośrodków dla życia
- uszkodzenie m. sercowego z możliwością wystąpienia pełnościennego zawału
- w okresie późniejszym uszkodzenie CUN (niedowłady, zaburzenia intelektualne)
.......................................................................................................................................................................................
Zatrucia lekami
1. Zatrucia lekami nasennymi /barbiturany i ich pochodne/
Wszystkie działają depresyjnie na OUN w zależności od stężenia prowadzą do głębokiej śpiączki bądź zniesienia odruchów fizjologicznych. Może dojść do porażenia ośrodka oddechowego lub wstrząsu hipowolemicznego.
2. Zatrucia lekami psychotropowymi /pochodne benzodwuzepiny/
Do utraty przytomności dochodzi po spożyciu dużych dawek (Diazepam 0,1-0,5 g/kg mc)
3. Zatrucia lekami psychotropowymi /antydepresanty tójcykliczne/
Grupa tych leków ma silne działanie kardiotoksyczne.
4. Zatrucia salicylanami
Objawy: nudności wymioty, nadmierne pocenie, szum w uszach, pieczenie w nadbrzuszu, senność, czasem - krwawienie z nosa, uszkodzenie nerek, kwasica metaboliczna
5. Zatrucia narkotykami /opiaty - morfina i jej pochodne/
Objawy: depresja CUN, hiperwentylacja, bradykardia, spadek ciśnienia, zwężenie źrenic, niekardiogenny obrzęk płuc, zatrzymanie krążenia.
6. Zatrucia narkotykami /kokaina/
Objawy: stan euforii, wzmożony napęd, skurcz naczyń, tachykardia, wzrost zapotrzebowanie na tlen, wzrost kurczliwości m.sercowego, ryzyko wystąpienia drgawek, hipertermia, kwasica metaboliczna, obrzęk płuc, uszkodzenie m. sercowego.
7. Zatrucia glikozydami naparstnicy /Digoxin, Strophantyna, Bemecor, Lanatosid/
Leki te zwiększają siłę skurczu m. sercowego oraz zwalniają jego akcję. Mają zdolność kumulowania się.
Objawy: omamy wzrokowe, zaburzenia widzenia kolorów, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nudności, wymioty, biegunka, częstoskurcz nadkomorowy z blokiem, bloki p-k, bradykardia, komorowe zaburzenia rytmu, ekstrasystolie, częstoskurcz komorowy.
Zatrzymanie krążenia jest najczęściej spowodowane:
- zatrucie kokainą
- zatrucie morfiną i jej pochodnymi
- zatrucie antydepresantami trójcylicznymi
- zatrucie brokerami kanałów wapniowych
- zatrucie betablokerami
3