Katyń - historia nieznana.
Wielu Polaków (w tym ja) deklaruje się, że zna historię własnego państwa. Czyżby? Faktem jest, że historia najstarsza jest lepiej znana. Powodem może być mała szczegółowość. Okres II Wojny Światowej jest wszystkim znany, ale tylko powierzchownie. Każdy Polak wie, że wojna wybuchła 1 września 1939 r. Jednak już głębsza znajomość okresu 1939-45 nie jest mocną stroną Polaków. Pytam siebie, jaka jest moja znajomość historii Polski okresu II Wojny Światowej? Pytam. Jestem przerażony. Uważam siebie za „historyka”, a nie znam losów rodaków. Walczyli oni za ojczyznę w okresie, w którym nikt nie chciałby się znaleźć. Jak ja mogę oceniać innych wiedzę, nie zaczynając od siebie? Właśnie, dlatego rozpoczynam swoje poszukiwania informacji o symbolu kruchości państw sprzymierzonych oraz symbolu zła. Tym symbolem jest zbrodnia katyńska.
Czym dla mnie jest Katyń? Czy to tylko robienie „z igły widły”? Czy faktycznie to jest miejsce symbol? Dla mnie Katyń jest miejscem kaźni wielu tysięcy Polaków. Sam fakt zagłady 19 tyś. rodaków, nie były tak ważny z perspektywy historii narodu. Gdyby nie znaczenie osób, które były elitą II Rzeczpospolitej. Wiele w ostatnim okresie jest w mediach mowy o tym fakcie historycznym. Jednak, komu wierzyć? Tyle dziś zakłamania we współczesnym świecie. Jeden stwierdza, że Katynia nigdy nie było. Drugi powie, że mord to tylko mistyfikacja. Komu wierzyć? Najlepiej zaufać sobie i swojemu intelektowi. Patrząc na Katyń z perspektywy ogólnoświatowej nie jest on największym pogwałceniem podstawowych praw w czasie wojny. W czasie wojny zginęło 71 mln osób. Jak można mówić o wielkiej zbrodni? Każdy rozsądny człowiek by stwierdził, że zabicie 19 tyś. ludzi jest niczym w porównaniu z zagładą 71 mln żołnierzy i cywilów. Pamiętać trzeba, że w czasie gdy polscy oficerowie, profesorowie czy urzędnicy znajdowali się w obozach jenieckich, angielscy czy francuscy żołnierze nie robili nic siedząc w okopach. Trwała „dziwna wojna”.
Podczas rozstrzeliwania polskich jeńców wojennych na przełomie kwietnia i maja
1940 roku obozach znajdowali się głównie oficerowie, uczeni oraz urzędnicy. Oczywiście nie wielki odsetek wymordowanych stanowiły także osoby cywilne oraz duchowni. Do osób cywilnych zalicza się głównie możnych zamieszkujących kresy II Rzeczpospolitej. Natomiast ofiary podane dla ogółu zabitych ludzi w czasie wojny są zupełnie odmienne. Gdy wojska niemieckie podbijały kolejne państwa, wraz z wycofującymi się wojskami uciekali także ludzie związani z polityką oraz uczeni. Wnioskować, więc można, że głównie ofiarami wojny byli cywile oraz żołnierze. To jest właśnie paradoks Katynia, który nadaje rangę tej zbrodni. Jest to argument, który przemówić powinien do każdego, komu jest bliskie sercu odkrycie prawdy. Na pewno nie skłamię, gdy powiem, że robienie „z igły widły” mając na myśli zbrodnię katyńską jest nieuzasadnionym nadużyciem. Jednak czy to miejsce jest jakimkolwiek symbole? Na pierwszy „rzut oka” nie, ale po głębszym namyśle oraz obejrzeniu serialu „Kulisy II Wojny Światowej” wyprodukowanego przez stacje BBC można zmienić zdanie. Zbrodnia ta w bestialski sposób była przygotowana oraz jeszcze bardziej starannie tuszowana. Wymiana zdań między Niemcami a Sowietami była wyreżyserowana przez samego Józefa Stalina. Jednak dyplomatyczne echo odkrytych grobów w lesie katyńskim jest także przełomowym momentem w relacjach Zachód - Sowieci. Napięcie polityczne wynikające z różnic ideologicznych oraz różnych pomysłów na „Nowy Świat” wyszło na światło dzienne. Nastąpiło „zamrożenie” wszelkich stosunków dyplomatycznych w relacjach Polska-ZSRR. Dokumenty ujawniające, kto był prawdziwym sprawcą mordu, pokazały prawdziwe relacje między Sowietami a resztą sprzymierzonych. Dla mnie Katyń jest symbolem kłamstwa, zła, oszustwa oraz obojętności.
Jak doszło do zbrodni katyńskiej? Wszystko rozpoczęło się w nocy 23 sierpnia
1939 roku gdy to do Moskwy przybył niemiecki minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop. Spotkał się on z ministrem spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesławem Mołotowem oraz Józefem Stalinem. Oficjalnym celem wizyty było podpisanie paktu o nie agresji i przyjaźni. Jednak głównym celem było zawarcie tajnego porozumienia, które miało na celu podzielenie terytorium Europy Środkowej i Wschodniej na niemiecką i radziecką strefę wpływów. Jednym z najważniejszych postanowień była bliska współpraca
niemiecko-radziecka w sprawie zdławienia wszelkich ruchów niepodległościowych na terenie okupowanej Polski. Linię demarkacyjną ustanowiono na lini Wisła - San - Narew. Po wybuchu wojny wielu polskich oficerów, uczonych i cywilów dostało się do niewoli po niemieckiej jak i po radzieckiej stronie okupowanej Polski. Następowała stała wymiana ludności mająca na celu zmniejszenia udziału ludności polskiej na okupowanych terenach, tym samym wynarodowieniem ich. Polaków wysyłano w głąb ZSRR osadzając ich w obozach pracy - łagrach. Dowódcy wraz z „wrogami systemu” byli odizolowani od reszty Polaków w obozach jenieckich, gdzie byli przetrzymywani. Główne obozy znajdowały się w trzech miejscowościach: Starobielsku, Kozielsku oraz Ostaszkowie. Z których jeńcy w późniejszym czasie, byli przewożeni do lasu katyńskiego. Tak to wszystko się zaczęło.
Dlaczego przez 70 lat, które minęły od tej zbrodni sprawa Katynia nadal budzi takie emocje? Jednym z podstawowych powodów są relacje świadków tamtych wydarzeń oraz chęć posługiwania się historią jako argumentów w relacjach między państwami. Jest to tak delikatna sprawa, gdyż nie jest ujawniona cała prawda o Katyniu. Dopóty wszyscy nie będą mieli wspólnego celu to Katyń zawsze będzie sprawą sporną. Tak o prawdzie mówiła św. Maksymilian, który sam zginął w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu: „Jedynie prawda jest i może być fundamentem szczęścia tak poszczególnych ludzi jak i całej ludzkości.” Tą maksymą powinni się kierować wszyscy ludzie, nie patrząc na status społeczny.
Wczytując się w treść książki autorstwa Andrzeja Leszka Szczęśniaka „Zbrodnia Katyńska” dostrzegam wiele bardzo interesujących detali, które mogą spowodować, że ta zbrodnia nabierze głębszego znaczenia. Odnalazłem w tej publikacji szokujące dla mnie informacje: „Wśród uwięzionych oficerów byli też inwalidzi z poprzedniej wojny, deportowani do obozu Kozielskiego, m. in. 2 pułkowników bez ręki, kpt. Długosz bez nogi, kpt. Horoszkiewicz z bezwładnym ramieniem”. Każdy, kto cokolwiek słyszał o zbrodni katyńskiej może stwierdzić, że byli tam oficerowie gotowi do powrotu na plac boju.
Nikt nie spodziewałby się, że Sowieci będą mordować ludzi i tak pokrzywdzonych przez poprzednią wojnę. Obrazuje to nastawienie Rosjan do Polaków, które było pełne nienawiści oraz pogardy. Skąd u Sowietów nagromadziła się taka ilość nienawiści oraz chęci zemsty?
By móc odpowiedzieć na to pytanie należy wrócić myślami do roku 1920, a dokładnie do
15 sierpnia tegoż roku. Tego dnia odbyła się jedna z decydujących bitew w dziejach świata. Była to bitwa warszawska. Był to moment przełomowy w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Właśnie ta bitwa uratowała Polskę przed włączeniem do Związku Radzieckiego oraz dalszego marszu bolszewików na zachód Europy. Właśnie ta klęska stała się silnikiem „napędzającym” wszystkich dowódców, polityków oraz zwykłych obywateli do odzyskania sławy oraz zmazania hańby roku 1920. Potwierdzeniem wyżej wymienionych słów, jest stwierdzenie francuskiego lotnika, pisarza, poety żyjącego w okresie II Wojny Światowej - Antoine de Saint-Exupéry: „Gniew nie oślepia, on rodzi się ze ślepoty.” Właśnie zaślepienie armii, społeczeństwa ideałami komunistycznymi było powodem nie dostrzeżenia w przeciwniku człowieka. Gdyż wróg pozbawiony broni, staje się normalnym człowiekiem.
Dlaczego rozmawiając z osobami, które swoją edukacje rozpoczęły w okresie po II Wojnie Światowej nie mają wiedzy na temat Katynia? Zadając sobie to pytanie znajduję tylko jedną odpowiedź - propaganda oraz cenzura prowadzona przez komunistów. Doskonałym przykładem ilustrującym nowy ład w Polsce, jest film Andrzeja Wajdy „Katyń”. Ta bardzo osobista ekranizacja wydarzeń z roku 1940 pokazuje wiele scen obrazujące jak sprawa katyńska była tematem tabu. Młodzież tego okresu była nauczana w duchu socjalistycznym. Historia była zakłamywana, ograniczona do minimum. Nieliczna młodzież akademicka miała dostęp do nielegalnych publikacji, dotyczących mordu katyńskiego. To jest właśnie przyczyna braku wiedzy na temat Katynia. Wraz ze zmianami ustrojowymi rozpoczął się proces edukacji oraz uświadamiania społeczeństwa o „owocach wojny”.
Obserwując własne życie i swój brak wiedzy na ten temat nasuwa mi się pytanie:, Dlaczego w wolnej Polsce jest taka mała znajomość tego strasznego mordu, przez młodych ludzi? Współczesna młodzież ma wszystko, co może być potrzebne do poznania tego faktu. Liczne publikacje, Internet oraz obowiązkowa nauka historii w szkole ułatwiają im szukanie prawdy. Jednak młodzież sprzed 40 lat była zupełnie inna od tej współczesnej. Współczesny młody człowiek nie ma swoich wartości w życiu, żyje z dnia na dzień nie oglądając się za siebie. Moim zdaniem głównym powodem jest właśnie brak zainteresowania młodzieży trudną tematyką tej epoki. Jednak nigdy wina nie leży po jednej stronie. Faktem jest to, że sprawa katyńska jest trudnym wątkiem historii najnowszej. Nie każdy potrafi odnaleźć się w tematyce mrocznej, tajemniczej gdzie jeden nie może ufać drugiemu.
Kto jest winny zbrodni katyńskiej? Czytając dalej książkę „Katyńska Zbrodnia” odnajduję odpowiedź na nurtujące mnie pytanie. Oto ono: „Głównymi reżyserami zbrodni katyńskiej na Polakach, pierwszym narodzie ukaranym, byli: J.W. Stalin, Ł.P. Beria,
W.N. Mierkułow, szef GEU W.Z Kobułow, członkowie sowieckiej partii…” W pełni się zgadzam z wyżej wymienionymi słowami. Dla mnie Stalin jest postacią numer jeden, to on podpisał rozkaz o rozstrzelaniu polskich oficerów. Właśnie głos Stalina był jedynym, który mógł temu zapobiec. Należy jednak pamiętać, że właściwymi mordercami Polaków byli najlepsi ludzie NKWD, którzy za swoją „dobrą robotę” nie raz otrzymywali pokaźne nagrody.
Na zakończenie moich rozważań chciałbym zachęcić wszystkich młodych ludzi, by potrafili się zmotywować do poznania tego strasznego rozdziału w polskiej historii. Zachęcam także wszystkich dorosłych by poznali trudną historia swego kraju, gdyż wtedy wszystkie nasze problemy wydają się błahe. Historia jest nauczycielką życia - pomaga odkryć w sobie to, co nieznane.
Nazwisko i imię: Banasiak Patryk
E - mail: patrykbanasiak@wp.pl
Adres: ul. Garbary 2/17, 86-050 Solec Kujawski
Nazwa szkoły: Zespół Szkół im. I dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
Adres szkoły: ul. Kościuszki 12, 86-050 Solec Kujawski
Numer Telefonu: 52 - 387 13 26
Nauczyciel kierujący: mgr Małgorzata Niedźwiedzka
Andrzej Leszek Szczęśniak „Zbrodnia Katyńska”, PWE, Radom 2004
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbrodnia_katy%C5%84ska (35.03.2010 r.)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Antoine_de_Saint-Exup%C3%A9ry (35.03.2010 r.)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Mo%C5%82otow (35.03.2010 r.)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Joachim_von_Ribbentrop (35.03.2010 r.)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ofiary_w_II_wojnie_%C5%9Bwiatowej (36.03.2010 r.)
Andrzej Leszek Szczęśniak „Zbrodnia Katyńska”, PWE, Radom 2004; 31 str.
Andrzej Leszek Szczęśniak „Zbrodnia Katyńska”, PWE, Radom 2004; 59 s.
3