KONFLIKT
MIŁOŚĆ SIŁ DODAJE
Wierność własnym racjom wynikiem konfliktów
Konflikt, „antagonizm ( wzajemna wrogość, sprzeczność, przeciwstawność sił, zasad albo osób), sprzeczność interesów, poglądów, potrzeb, motywów; spór, zatarg, kolizja.”
Konflikt jest zderzeniem dwu lub więcej procesów lub sił właściwych istotom żywym. W środowisku szkolnym, bo o takim będę mówić istnieje wiele odmian konfliktów. Mamy więc do czynienia z konfliktem wewnętrznym, psychicznym ( jest to stan wynikający z trudności wyboru, rozterka warunkowana dwoma nie dającymi się pogodzić motywami) jak również zewnętrznym, interpersonalnym, grupowym (konflikt interpersonalny występuje między jednostką a jednostką, do nich należą bójki między uczniami, długotrwałe walki werbalne, tzw. przygadywania wzajemne i inne). Konflikty w zbiorowości klasowej wynikają z przeróżnych problemów czy sytuacji. Jednym z takich powodów może być zbyt niesprawiedliwe traktowanie innych, zbytnie wychwalanie jednych uczniów i łagodne ich traktowanie. Taki przykład konfliktu może ukazywać proces socjalizacji pozytywnej jak i negatywnej.
Z konfliktem nieco innego rodzaju zetknął się Michał, uczeń szkoły średniej.
W wieku 17 lat młodzi ludzie przechodzą kryzys tożsamości. Zadają sobie pytania kim jestem ?... kim mogę być ?. Michał różnił się jednak od większości swoich kolegów. Okres niepewności, wewnętrznego konfliktu i zadawania sobie pytań, na które nie potrafił odpowiedzieć, minął znacznie wcześniej niż u pozostałych rówieśników, którzy byli zagubieni i w dalszym ciągu zależni od swoich rodziców. ... „w tym, co najbardziej ich niepokoiło była niezdolność rozstrzygnięcia co do swojej tożsamości roli”, jakiemu warto i chce się oddać, wyrażając siebie”. Bardzo denerwowała ich postawa Michała, tylko dlatego, iż wiedział kim chce być w przyszłości i nie postępował tak jak oni. Nie rozumieli jak można mieć poważne plany na życie, mieć swój cel i podążać w jego kierunku.
Misiek był wierny swoim planom, samemu sobie, bronił swoich racji, nie ulegał wyzwiskom, naśmiewaniu oraz szykanom ze strony kolegów. Bardzo kochał Marysię i miał wobec niej poważne zamiary. Podkreślał, że chce z nią spędzić resztę życia. ... „miłość jest usiłowaniem dojścia do definicji własnej tożsamości poprzez projekcję własnego rozproszonego autoobrazu na partnera i postrzeganie się w tym odbiciu i stopniowym rozjaśnieniu”. Miłość więc w życiu młodych ludzi stanowi nie tylko istotną kompensację poczucia odsunięcia, lecz służy za mechanizm „soczewkowego skupienia „, dającego, po przejściu przez obiekt uczucia, szansę na rozwiązanie własnego problemu ze spójnością i przejrzystością definicji siebie. Może więc pozwolić na łatwiejsze stworzenie tożsamości jaźni, nawet jeśli nie będzie to pełna tożsamość ego”.
Siedemnastolatek coraz bardziej wybiegał swoimi myślami daleko przyszłość. Wolał pójść z dziewczyną na spacer niż spotkać się z kolegami. Wolał jej towarzystwo niż wspólne wyjście na siłownię. Bronił swoich racji oraz zdecydowania.
„Dorastający młody człowiek poszukuje najbardziej namiętnie ludzi i idei , którym można by okazać wierność, co oznacza również ludzi i idee , w których służbie wydawałoby się wartościowym dowodzenie sobie wiarygodności . Nie chcąc okazywać tej potrzeby bycia wiernym, taki młody człowiek będzie na pozór paradoksalnie, „wyrażał potrzebę wierności gromką i cyniczną nieufnością”. Tak więc w fazie dorastania prawidłowość polega na tym, że „ potrzeba poddańczego wręcz utożsamiania się jest zwykle skrywana cynizmem wobec wszystkiego, co nie jest w stanie tej potrzebie sprostać”. W wieku dojrzewania młodzi ludzie przechodzą kryzys tożsamości. Wiąże się to z tym, że zaspokojenie potrzeby tożsamości staje się najważniejszym zadaniem egzystencjalnym”.
Dlatego też jego koledzy nadal nie umieli się odnaleźć, nie potrafili być wierni sami sobie, przywdziewali maski, aby przypodobać się innym. Nie potrafili zaspokoić swojego kryzysu tożsamości.
Spór między chłopcami był spowodowany zauważeniem różnic emocjonalnych, intelektualnych oraz rozwojowych.
Według badań Perret - Clermont, „konflikt poznawczy, przeżywany przez jednostkę, przyczynia się do jej rozwoju intelektualnego, pod warunkiem, że przeciwstawne punkty widzenia maja wystarczającą spoistość i konflikt ma charakter społeczny. Spór z otoczeniem koleżeńskim często wynika ze złej znajomości swojej psychiki, w związku z czym z reguły uczestnicy uważają, że są niezrozumiani przez otoczenie. Konflikty wynikające z tego właśnie powodu, w konsekwencji pozwalają lepiej poznać samego siebie i innych.”
Myślę iż do końca nie można zgodzić się z tą teorią, a to tylko dlatego, że nie każdy jest tak samo odporny na szykany ze strony innych. W przypadku Michała, nie było to pozytywne doświadczenie, nie rozwinęło jego zdolności intelektualnych, wręcz przeciwnie mogło spowodować szkody w jego psychice. Tylko własna odporność oraz zrozumienie i dystans wobec kolegów spowodowały wierność swoim racjom.
Efekty waśni działają w dwie strony, dlatego też koledzy Michała zostali dotknięci negatywnymi skutkami konfliktu.
Sam twórca koncepcji podkreśla, że „od tej fazy ostre nieprzystosowanie, związane z anomią społeczną, mogą prowadzić do regresów psychopatologicznych . Tam bowiem, gdzie zamęt roli łączy się z długotrwałą beznadziejnością epizody na granicy psychozy nie są niezwykłe”
Typowa sytuacja młodego człowieka polega w tej fazie, wg tej koncepcji, na braku bezkonfliktowej możliwości zintegrowania fragmentów, stanowiących potencjalne składniki tożsamości jednostki - na jakie młody człowiek natrafił w swej dotychczasowej aktywności życiowej i doświadczeniach interakcji - w jeden spójny i integralny układ. Układ taki ma wyrażać to, czym jednostka jest i chce być dla siebie i otoczenia, z jednoczesną zwrotną akceptacją przez otoczenie, dające poczucie egzystencjalnego spełnienia dla „ego” i krzepiący jednostkę komfort psychiczny. Dorastając i natrafiając na ogromne trudności w realizacji tego zadania młodzi ludzie „ potrzebują przede wszystkim moratorium dla zintegrowania elementów tożsamości”
(„Moratorium ma być instytucjonalnym sposobem sankcjonowania przez społeczeństwo wobec dorastania jednostek, potrzeby rozwojowej opóźniania odpowiedzialnego podjęcia przez nie ról świata dorosłych”. „Moratorium jest to okres oczekiwania przyznany temu, kto nie jest gotów stawić czoła obowiązkom, bądź narzucony komuś, kto potrzebuje czasu ”-pojęcie to odnosi się do dwóch kontekstów: instytucjonalno- kulturowego (jest zinstytucjonalizowane w różnych kulturach w formie przedłużania nauczania szkolnego, próbnego terminowania, służby wojskowej czy praktyk zawodowych) i psychospołecznego ( wpisane w sposób wrodzony w schemat rozwoju ludzkiego ))
Dzięki wierności sobie, swoim postanowieniom i dążeniom do postawionych sobie celów można bez większych szkód przejść drogę konfliktu, bo przecież „ wierność (...) jest kamieniem węgielnym tożsamości i uzyskuje inspirację z potwierdzenia ideologii i sposobów życia”
J. Muras (red.); Księga przysłów polskich, Warszawa 2004
W. Kopaliński; Słownik wyrazów obcych, Warszawa 2000
W. Pomykało; Konflikt w zbiorowości uczniowskiej, „Encyklopedia pedagogiczna” ,Warszawa 1997 , s.285.
L. Witkowski; Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcja E. H. Eriksona, Toruń 2000, s. 140-141
Ibid.
Ibid., s. 139
Z. Kościuk, Zdrowy gniew, Warszawa 2004
Ibid., s. 139
Ibid., s. 140
21