Rozdział 67 lingwistyka kryminalistyczna
Stylistyka statystyczna jest jedną z dziedzin lingwistyki pozwalającą na zidentyfikowanie jednostki- autora wypowiedzi na podstawie analizy języka, jakim się posługuje.Jest pomocą, więc w odróżnianiu sposobu wyrażania myśli(w formie pisemnej i ustnej) jednej osoby od sposobu wyrażania myśli drugiej.Jest również pomocna w ustaleniu czy u osób planujących samobójstwo występują faktyczne myśli i chęci samobójcze czy nie(na podstawie listu lub info, które na temat planowanego samobójstwa zostawie-stwirdzic to możemy już na podstawie rożnych parametrów lingwistycznych, które wpływają na ujawnienie tzw. emfazy samobójczej)sa 3 główne podstawy stylometrii(gałęzi psycholingwistyki):
1)polega na zliczeniu najczęstszych lingwistycznych cech stwierdzonych w dokumencie(zwłaszcza częstotliwość użycia szczególnych słów-wskazuje to na pewien nawyk
2)czynienie porównań przy wykorzystaniu stylistycznej analizy-pozwala na ustalenie odmian i odchyleń
3)polega na przyjęciu, że użyta metoda ma ogólne zastosowanie do szczególnych problemów
Istnieją 2 podejścia do stylometrii kryminalistycznej
1)możemy poddać analizie strukturę języka (użyte słownictwo,gramatyka,składnia i pisownia)
2)pomiar częstotliwości występowania słów,długości zdań,liczby sylab na 100słów,przyimków,układu i rozmieszczenia słów)-przykłady tej analizy wyst u Mortona,Flescha,Michaelsona.Można też badać proporcje czasowników do przymiotników,rzeczowników do czasowników oraz proporcje niektórych słów do wszystkich innych użytych w danym dokumencie
Są dwie różne dziedziny wykorzystania, psycholingwistyki(czyli tego u góry):
1)do ustalenia stanu umysłowego podejrzanego czasie policyjnego przesłuchania,czyli ustalenie kwestii:
-fizycznego lub psychicznego wyczerpania przesłuchiwanego
-stosowanie sugestywnych pytań przez przesłuchującego
-niestabilność emocjonalna bądź stres(np., jeśli proporcja czasowników-przymiotników większa niż normalni to niestabilny gostek)
2)przy ustaleniu czy czasem policjanci nie sfabrykowali np. przyznania się do winy goscia.I tu są procedury takie, co następuje
-ekspert prowadzi wywiad kliniczny z typem podejrzanym i określa na jego podst. osobowości i poziom inlet typka
-ekspert dokonuje analizy zeznania,(w którym typek się rzekomo przyznaje posługując się cechami ling(np. dług zdań i słownictwo)ustala poziom inlet typka i porównuje go do poziomu inlet uzyskanego z wywiadu
-ekspert robi to samo z osobowością(na podstawie zeznania określa osobowość gościa i porównuje to z osobowością z wywiadu)
-porównuje wcześniejsze przyznania z tym kwestionowanym,(jeśli są dostępne)
-może porównać kwestionionowane przyznanie się z zabezpieczonym pismem oficera,który prowadził przesłuchanie
Ale trza wspomnieć,że wymienione procedury są subiektywne i nie mają rangi naukowejaczkolwiek warte są uwagi i ewent. sprawdzenia(zwłaszcza te, w których za pomocą cech lingwistycznych określa się poz. intelektualny typka i porównuje się go z jego faktyczną inteligencją no i zeznania poddawane analizie statystycznej muszą być odpowiednio obszerne.Duża zasługa w dziedzinie psycholingwistyki przypada Mortonowi:
-on krytycznie odniósł się do wykorzystywania metody liczenia częstotliwości występ.czasowników,przymiotników itd.
-ale zwrócił uwagę na rozmieszczenie(świadczące o indywidualnych nieświadomych nawykach) i następstwo słów
-zwłaszcza proste i często używane słowa są dobrymi predykatorami
Smith skrytykował jednak Mortona i stwierdził.że jego teorie były głupawe, bo
-miał niekompletne eksperymenty
-nie określił jasno cech lingwistycznych
Póżnij prowadzili tyż inni badania i poszerzyli te metody analizy językowej o dystrybucje długości zdań(coś tam o organizowaniu długości zdań)
Była jeszcze formuła Flescha -opracowana w celu obiektywnej oceny łatwości czytania danego pisma(ważne żeby np. dopasowywać pytania do poz intelekt świadka)Formuła ta ocenia łatwość czytania i trudność zrozumienia danego materiału(ocena trudność skali 0-100 przy czym 0-to materiał nieczytelny a 100-to tekst, który każdy, kto umie czytać to przeczyta i zrozumie).Bierze ona pod uwagę średnią długość zdań liczbę sylab na 100 słów.Farr i Jenkins opracowali tablice coby łatwiej i dokładniej można było określić czytelność na skali Flescha.Ley z koleji opracował metodę przetwarzania zapisów w skali Flescha na oceny procentu ludności potrafiącej czytać i rozumieć dane pismo dokumentów. Określił na przykład,że 24%ludności potrafi zrozumieć tekst, który na skali Flescha otrzymał31-50pkt.Wykorzystywano formułę Flescha do analizowania przyznań się do winy np. była historia,że gostek niby przyznał się do winy i podyktował to przyznanie w formie listu swemu kumplowi z celi, ale potem stwierdził,że współwięzień sobie wymyślił a on wcale nic nie dyktował.Oceniono, więc wg skali Flescha ten tekst,oceniono iloraz inteligencji gostka i faktycznie stwierdzono,że jest on za głupi,żeby taki list mógł napisać