Chonodromalacja chrząstki stawowej kolana jest jedną z najczęstszych przyczyn tzw bolesnego kolana u młodych ludzi. W chorobie występują zmiany degeneracyjne na chrząstce rzepki i przeciwległej kontaktowej powierzchni kłykcia kości udowej.
Wyróżnia się dwie postacie:
1)płytka - powierzchowny polegający na złuszczeniu chrząstki i powstaniu niezbyt głębokich szczelin, z matowieniem i pluszowaceniem powierzchni stawowej
2)głęboki proces w obrębie włókien głębokich z tworzeniem głębokich szczelin, kraterów i obnażeniem kości podchrzęstnej
Zmiany rozpoznawane rzadko. Potwierdziły to przeprowadzone artroskopie stawów kolanowych. Mimo że choroba może mieć przebieg bezobjawowy powoduje lub przyspiesza występowanie zmian zwyrodnieniowych kolana.
Etiologia chonodromalacji nie jest znana. Wymienia się kilka przyczyn:
-urazy i mikrourazy (sportowcy)
-nawykowe zwichnięcie i podwichnięcie rzepki
-nabyte i wrodzone wady kkd w których dochodzi do wzmożonego przyparcia chrząstki
-zaburzenia w odżywianiu chrząstki w wyniku zaburzeń w pompowaniu substancji odżywczych do chrząstki po unieruchomieniach w opatrunku gipsowym i w aparatach ortopedycznych po operacyjnym usunięciu maziówki, osłabienie siły mięśnia czworogłowego.
Objawy:
-ból kolana a szczególnie przy dociskaniu rzepki do kłykci kości udowej (nierówny teren, schodzenie po schodach, wchodzenie po schodach)
-długotrwałe unieruchomienie (np. w kinie)
-w zaawansowanym okresie ból jest stały
-ból pojawia się podczas opłukiwania i ucisku rzepki przy wyprostowanym stawie kolanowym i mapie tym mięśniu czworogłowym (podczas unoszenia kończyny)
-wysięk w kolanie oraz uczucie niestabilności z blokowaniem i ograniczeniem ruchomości stawu. W tej sytuacji przeprowadzić diagnostykę różnicową (uszkodzenie łąkotek i więzadeł stawu, wysokie ustawienie rzepki)
Zawsze należy wykonać RTG stawów, artroskopię, RM.
Leczenie najczęściej operacyjne trwające 3-4 miesiące:
-podawanie NLPZ łagodzących ból i zmniejszające działanie destrukcyjnego niektórych enzymów na chrząstkę stawową
-unikanie przeciążenia stawów (chodzenie o lasce, unikanie marszów)
-niezbyt forsowne ćw izometryczne, w podwieszeniu mięśnia czworogłowego. Nie likwidować przykurczu wyprostnego
-delikatne zabiegi rozgrzewające, p/bólowe (DD, JF, ID), niekiedy krio. Mgt
Leczenie operacyjne:
1)leczenie przyczynowe chonodromalacji (zwichnięcie rzepki, zmiana osi kolana)
2)zabiegi wykonywane w ognisku choroby:
-nawiercanie ogniska
-oczyszczanie ogniska chondromalacyjnego: wycięcie zmian do poziomu zdrowej chrząstki, niekiedy do kości podchrzęstnej, często zabieg połączony z nawiercaniem rzepki i z wysunięciem ciał wolnych
-przeszczepy chondrocytów (chrząstki) w kolanie
Do bezpłatnego zaopatrzenia ortopedycznego uprawnione są osoby:
1)z tytułu pracy (opłacają składkę ZUS) i członkowie ich rodzin (dzieci uczące się, niepracująca żona)
2)rolnicy i członkowie ich rodzin (opłacający składkę KRUS) opłaca składkę indywidualnie
3)emeryci i renciści niekiedy członkowie ich rodzin
4)osoby objęte świadczeniem opieki społecznej
5)studenci i uczniowie
O przyznaniu przedmiotu ortopedycznego decyduje uprawniony lekarz, wydaje Poradnia Zaopatrzenia Ortopedycznego biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania pacjenta(województwo)
Zaopatrzenie ortopedyczne przysługuje w zakresie uzasadnionym względnie leczniczym, rehabilitacyjnym i społecznym. Ponowne przyznawanie przedmiotu może nastąpić po upływie jego używalności. Nie dotyczy to przedmiotów:
1)które stały się nieużyteczne w wyniku zmian w stawie fizycznym pacjenta (zmiana wagi, masa znaczny zanik masy mięśniowej/przyrost)
2)na skutek zużycia z przyczyn niezależnych przez osobę uprawnioną (niepełnowartościowy materiał, sprzęt)
Okresy używalności:
-protezy zewnętrzne na 3 lata
-obuwie ortopedyczne na 1 rok
-aparaty i gorsety -okres używalności stosowania do wymogów leczniczych.
Podział przedmiotów na grupy:
1)protezy zewnętrzne-konstrukcyjne/aparaty zastępujące brakująca część kończyny
2)kortezy -aparaty ortopedyczne i inne konstrukcje (obuwie, wkładki ortopedyczne, gorsety, szyny) służące poprawie czynności upośledzonej czynności ruchowej
3)sprzęt pomocniczy -ułatwiający poruszanie się lub wykonywanie określonej czynności przez pacjentów z dysfunkcją narządów ruchu (laski, wózki i samochody inwalidzkie)
Rola rehabilitacji w ortopedii
I-II-III
I= rozpoznanie
II-okres ischemii (niedokrwienie)
III= leczenie
Rehabilitację rozpoczynało się po zakończeniu leczenia
Rehabilitacje włączono po ustaleniu rozpoznania (dzięki Dedze i Weisowi)
Wymiana opatrunku gipsowego na bandaże nasączone żywicami (plastikowy gips). Ten opatrunek można założyć po 1 tygodniu po złamaniu. Można się z min kapać.
Model polskiej rehabilitacji:
1)powszechność każdy ma prawo do rehabilitacji, niezależnie od rozpoznania, wieku i rokowania.
2)wczesność powinna być rozpoczęta jak najwcześniej
3)kompleksowość działanie prowadzone przez zespół specjalistów kierowane na wszystkie sfery pacjenta (fizyczne, psychiczne, duchowe, zachowania społeczne itd.) przy użyciu wielu terapii i technik
4)ciągłość rehabilitacja jest procesem ciągłym, rozpoczęty proces rehabilitacji jest kontynuowany do zakończenia
Leczenie uzdrowiskowe: wykorzystuje się naturalne minerały: wody mineralne i borowina. Wykorzystuje się właściwości klimatu-klimatoterapia, termoterapia-wykorzystuje się spacery.
Wpływ ćwiczeń fizycznych na narząd ruchu:
-utrzymywanie zakresu ruchu w stawie lub zwiększenie przypadku ograniczenia
- ruch i ćwiczenia kształtują powierzchnie stawowe
- warunkują elastyczność i sprężystość torebek stawowych i więzadeł
- wpływają na prawidłowe uwapnienie kości
Negatywne działanie bezruchu na organizm człowieka:
-zmniejszenia siły i zaniki mięśniowe
-zmniejszenie wydolności ogólnej
-zmniejszenie amplitudy ruchomości stawu
-ograniczenie pojemności wyrzutowej serca
-zmniejszenia pojemności życiowej płuc
-osteoporoza wtórna miejscowa
-ujemny bilans azotowy
-zmiany stanu psychicznego pacjenta
Powikłania unieruchomienia:
-odleżyny
-przykurcze mięśni, torebek i więzadeł stawów
-zniekształcenia stawów
-zaparcia
-powikłania zatorowo-zakrzepowe
-zaniki mięśniowe
-zapalenie płuc
-niedodma
-odparzenia
-opadanie stóp