SPOSOBY PRZENIKANIA SUBSTANCJI PRZEZ SKÓRĘ
Przenikanie przez skórę substancji oznacza przejście cząsteczek przez kolejne warstwy skóry, rozpoczynając od jej związania w warstwie rogowej aż do wniknięcia do ustroju. W przypadku składników kosmetycznych nie jest wskazane by przenikały przez wszystkie warstwy naskórka. Tylko w niektórych przypadkach cząsteczki aktywnych substancji stosowanych w kosmetykach mogą przekraczać te granice by dostały się do ustroju.
Transport przez skórę uwarunkowany jest:
- stanem skóry
- charakterem fizykochemicznym związku
- podłożem
STAN SKÓRY
Ułatwione przenikanie jest związane ze zmniejszeniem lub całkowitym zlikwidowaniem skuteczności bariery naskórkowej.
Przenikanie może być przyspieszone:
- usuniecie filmu hydrolipidowego (płaszcz wodno- lipidowy na powierzchni w. rogowej) przy użyciu środków powierzchniowo czynnych
- zwiększając stopień nawilżenia
- stosując substancje ułatwiające wnikanie (substancje powodujące rozluźnienie komórek warstwy rogowej naskórka- w pewnym stopniu rozpuszczenie lipidowego cementu międzykomórkowego)
- zwiększając krążenie skóry, co powoduje szybsze i skuteczniejsze działanie
FIZYKOCHEMICZNY CHAREKTER SUBSTANCJI CZYNNYCH
- wielkość cząsteczki (mała masa cząsteczkowa- lepsze wnikanie)
- kształt
- charakter chemiczny (lipidowe- trudniej, hydrofilowe-lepiej, najlepiej amfifilowe)
PODŁOŻE
Podłoża mają mała zdolność przenikania, ale substancje w nich zawarte mogą poprawić przenikanie do głębszych warstw.
- oleje roślinne (linolowy, linolenowy)
- substancje powierzchniowo czynne
Mechanizm absorpcji przeznaskórkowej
Drogi transportu przezskórnego:
Możliwość przenikania substancji przez barierę warstwy rogowej;
- przezkomórkowe przenikanie bezpośrednie (opatrunek okluzyjny, rękawiczki nieprzepuszczalne, wazelina)- sposób przenikania cząsteczek może wpływać na drogę przez korneosomy
- przenikanie międzykomórkowe - następuje na drodze lipidowego cementu międzykomórkowego
- przenikanie przezmieszkowe - polega na wykorzystaniu mieszków łojowo - włosowych i głębokich wypukleń naskórka w skórze właściwej. Umożliwia docieranie substancji aktywnych do warstwy siateczkowej skóry.
- przenikanie przez kanały potowych gruczołów ekranowych - możliwe, rzadko stosowane.