Myron H. Dembo „Stosowana Psychologia Wychowawcza”, Syntezy cz. 2-5

SYNTEZA CZĘŚCI 2: Uczenie się i motywacja: zastosowania w kształceniu

Aby lepiej pokazać "czyste" założenia każdej z teorii leżących u podłoża procedur stosowanych w edukacji - behawioryzmu, psychologii poznawczej i psychologii humanistycznej, omówienie metod wzbudzania motywacji oraz metod nauczania przedstawione w rozdz. od 2. do 5. zorganizowano zgodnie z ich orientacja teoretyczna. Jednak zaklasyfikowanie metod do poszczególnych teorii uczenia się nie oznacza nieodwracalnego powiązania każdej z tych metod z jakaś jedna określona teoria. Na przykład uczenie się kooperatywne wykorzystuje założenia wszystkich trzech podejść teoretycznych. W uczeniu się kooperatywnym stosunki interpersonalne i pozytywna komunikacja (cele humanistyczne) maja pierwszeństwo. Ale nagrody grupowe dostarczają pobudek dla członków grupy, aby wzajemnie sobie pomagać, a wkład indywidualny może być rozliczany dzięki obliczaniu wyniku grupowego na podstawie osiągnięć indywidualnych (prawidłowości behawioralne). I na koniec - członkowie grupy musza określić zadanie i wybrać strategie uczenia się odpowiednie dla osiągnięcia postawionych celów (prawidłowości poznawcze). Moim zdaniem niektóre metody nauczania mogą być stosowane równocześnie dla różnych celów

i przypisane różnym podejściom teoretycznym.

Gdy analizujemy teorie uczenia się i ich zastosowania w kształceniu, musimy uważać, aby nie dokonywać uproszczonych lub nieprawidłowych rozróżnień pomiędzy nimi. Na przykład jeden z moich studentów w następujący sposób streścił różnice pomiędzy psychologia humanistyczna a behawioryzmem: "Humaniści to «dobrzy» kumple, którzy troszczą się o uczniów, a behawioryści to «źli», którzy bardziej interesują się technologia i kontrolą

! niż zrozumieniem ludzi". Behawioryści poradziliby sobie z tym stwierdzeniem, mówiąc, że nie są przeciwni temu, aby nauczyciel byt ciepły i przyjazny oraz że oni sami I są silnie ukierunkowani na ludzi. Jednak uważają, że te cechy nie są wystarczające dla

skutecznego nauczania. Podobnie pedagodzy o nastawieniu humanistycznym, chociaż ' mniej niż behawioryści zainteresowani organizowaniem treści nauczania, niekoniecznie są I przeciwni planowaniu i stosowaniu określonych metod nauczania.

Przeprowadzono wiele badań nad efektywnością różnego rodzaju metod kształcenia. Bardzo wiele poszukiwań miało na celu porównanie efektywności bezpośrednich, czyli ustrukturalizowanych metod kształcenia z metodami nieustrukturalizowanymi, czyli otwartymi. Uzyskane wyniki wskazują, że ogólnie biorąc, kształcenie bezpośrednie jest efektywniejsze od metod nieustrukturalizowanych dla opanowania przez uczniów podstawowych umiejętności (Brophy, 1979; Good, 1979). Niemniej opanowanie podstawowych umiejętności czy nauczenie uczenia się nie powinny być jedynymi celami nauki szkolnej. Gdy celem jest promocja współpracy, ukształtowanie pozytywnych postaw wobec przedmiotu i rozwój osobisty, nauczanie bezpośrednie może nie być najlepszym podejściem. Nieustrukturalizowane metody nauczania mogą okazać się skuteczne dla osiągania wielu celów edukacyjnych. Na przykład Peterson (1979) stwierdził, że nauczanie otwarte jest nieco bardziej efektywne niż ustrukturalizowane w rozwijaniu samodzielności i ciekawości uczniów. Nie oznacza to, że metody nieustrukturalizowane są jedyną drogą do osiągania celów afektywnych. Badania nad uczeniem się sprawnościowym i innymi formami zindywidualizowanego nauczania wskazują, że pozytywne skutki afektywne mogą być także osiągnięte dzięki ustrukturalizowanym metodom nauczania.

Psychologowie humanistyczni w swoich poglądach na rolę nauczyciela jako ułatwiającego uczenie się czy mediatora są bliżsi psychologom poznawczym niż behawiorystom, którzy widza nauczyciela bardziej jako kierującego czy zarządzającego uczeniem się. Jedna z implikacji stosowania różnych .metod nauczania stanowi dostrzeżenie, że często potrzeba różnorodnych zachowań nauczyciela, aby skutecznie wprowadzić w życie poszczególne metody.

Zanim zakończysz lekturę tej części książki, chciałbym, abyś zastanowił się nad tym, jak różne teorie uczenia się i motywacji omówione w pierwszych pięciu rozdziałach mogą pomóc ci poradzić sobie z różnymi sytuacjami uczenia się. Zastosuj dane pochodzące z psychologii wychowawczej, aby lepiej dokonać diagnozy problemów i zaproponować środki zaradcze. Porównaj swoje odpowiedzi z odpowiedziami innych studentów z twojej grupy Nie ma jednego, najlepszego podejścia czy rozwiązania każdego z tych przypadków.

SYNTEZA CZĘŚCI 3.

Zobaczyłeś w tej części książki, że dobre planowanie jest ważnym aspektem zarówno nauczania, jak i kierowania klasa. Rodzaj zadań dydaktycznych dawanych uczniom (np. czytanie opowiadania lub pisanie opowiadania) wpływa na to, jak uczniowie spostrzegają siebie jako uczących się i ile wysiłku wkładają w naukę. Ponadto zadanie wpływa na interakcje pomiędzy uczniami oraz na zachowanie uczniów na terenie klasy (Doyle, 1983). Związki pomiędzy planowaniem, nauczaniem i kierowaniem pomagają wytłumaczyć stwierdzenie, które sformułowałem po raz pierwszy we wprowadzeniu do rozdz. 7: Nauczyciele, którzy skutecznie kierują klasa, przeważnie skuteczniej nauczają.

Omówiłem szereg różnych podejść do unikania problemów w kierowaniu oraz radzenia sobie z nimi, jeśli pojawia się. Jedna z ważniejszych decyzji, jaka musisz podjąć, dotyczy tego, ile chcesz dać uczniom odpowiedzialności za planowanie i działanie twojego systemu kierowania.

Następujące ćwiczenia pomogą ci w przypomnieniu sobie zawartości dwóch ostatnich rozdziałów:

Wybierz ze swojej grupy jakiegoś studenta, z którym będziesz wspólnie pracował nad następującymi zadaniami: a) sformułowanie celu kształcenia, b) zaplanowanie lekcji z zastosowaniem dwóch spośród następujących metodologii: bezpośrednie nauczanie, uczenie się kooperatywne i uczenie się przez odkrywanie - dla osiągnięcia tego samego celu, c) przedyskutowanie, pod jakim względem metodologie te - zastosowane przy realizacji nauczania danego celu nauczania - różnią się między sobą.

Opisz swój własny system kierowania klasa. Załóżmy, że w trakcie prowadzenia przez ciebie zajęć uczniowie będa zachowywać się niewłaściwie. Opisz, jak, zgodnie ze swoim systemem kierowania, poradziłbyś sobie z następującymi zachowaniami:

a. Bicie się z innym uczniem.

b. Wykazywanie braku szacunku wobec innego ucznia.

c. Zaczepianie innego ucznia po skończeniu zadanej pracy.

d. Brak zaliczenia jakiejś pracy klasowej.

SYNTEZA CZĘŚCI 4. Rozwój i różnice indywidualne

Poniżej podajemy listę różnic indywidualnych i rozwojowych omówionych głównie w poprzednich czterech rozdziałach, a także listę procedur nauczania przedstawionych w pierwszej części książki.

Różnice indywidualne i rozwojowe

zdolności poznawcze

rozwój poznawczy

doświadczenia kulturowe

niepełnosprawność

pochodzenie etniczne

rodzina i inne doświadczenia socjalizacyjne

różnice związane z płcią

rozwój mowy

różnice motywacyjne

rozwój fizyczny

obraz Ja

rozwój społeczny

Procedury nauczania

stosowana analiza zachowania

nauczanie kierowane komputerowo

nauczanie kooperacyjne

nauczanie bezpośrednie

uczenie się przez odkrywanie umiejętności myślenia wyższego rzędu

cele nauczania

strategie uczenia się

uczenie się sprawnościowe

modelowanie

wychowanie moralne

nauczanie otwarte

Zindywidualizowany System Kształcenia

nauczanie programowane

analiza zadań

uświadamianie wartości

Ważnym aspektem dobrego podejmowania decyzji jest dokonywanie niezbędnych modyfikacji metod nauczania, właściwie dostosowanych do uczniów w klasie. Adaptacje mogą dotyczyć takich czynników, jak: sposób nauczania (np. metody zastosowanej w trakcie uczenia określonych treści), osoba nauczająca (np. rówieśnik, nauczyciel lub pomocnik), organizacja nauczania (np. wielkość grupy, sposób siedzenia), rodzaj prac domowych i procedury stosowane w motywowaniu uczniów do pracy

Poniżej przedstawiono krótkie opisy sytuacji nauczania, z którymi stykają się nauczyciele. W przypadku każdej z tych sytuacji zastanów się nad możliwymi czynnikami związanymi z różnicami indywidualnymi i rozwojowymi, które powinny być wzięte pod uwagę. Wytłumacz, dlaczego czynniki te są ważne, oraz zaproponuj podejście, jakie zastosowałbyś w przypadku każdego z uczniów (spróbuj je obronić).

1 . Klasa historyczna pana Hansona jest najprawdopodobniej najbardziej zróżnicowana ze wszystkich klas szkół średnich. Nie tylko jest w niej jednakowa liczba chłopców i dziewcząt, ale nie sposób wskazać dominującą grupę etniczna. Kiedy pan Hanson przeprowadził na poczatku roku szkolnego sprawdzian, aby ocenić na wstępie poziom zdolności uczniów, stwierdził znaczna rozpiętość wyników, co dodatkowo zróżnicowało grupę. Miał uczniów, którzy z trudem byli w stanie czytać na poziomie odpowiednim dla klasy ósmej, i uczniów, którzy czytali na poziomie starszych klas szkoły średniej.

Mary została niedawno przeniesiona ze szkoły w innym stanie; umieszczono ja w klasie historycznej pana Hansona. Osiągnięcia szkolne w poprzedniej szkole były bardzo słabe i rodzice dziewczyny mieli nadzieję, że zmiana może pozytywnie wpłynąć na jej postępy w nauce. Pytana o słabe oceny w poprzedniej klasie Mary reagowała wypowiedziami typu: "Jestem po prostu nieudacznikiem", "Jestem głupia". Jak na ironię, była bardzo zaangażowana w program sportowy prowadzony w poprzedniej szkole, uzyskując świetne wyniki w piłce ręcznej i koszykówce, w których zdobyła liczne nagrody jako "Wyróżniający się gracz". Pytana przez swojego nauczyciela, jak to się dzieje, że ma takie osiągnięcia poza klasa, a słabe w klasie, wyjaśniła, że ma zaufanie do swoich umiejętności w tych dziedzinach sportu i lubi być częścią drużyny.

Mary przez ostatni rok należała do zastępu harcerskiego "Badacze" i była jego zastępować. Uzyskała najwyższy stopień, jaki może osiągnąć harcerz, i dokonała tego w rekordowym czasie.

Po spotkaniu z Mary i jej rodzicami pan Hanson zdecydował, że najbliższym celem jest doprowadzenie do tego, aby dziewczyna dostała co najmniej czwórkę za pracę semestralna, która przyczynia się w 25 procentach do oceny ogólnej. Zadaniem uczniów było wybranie z ich codziennego środowiska czegoś takiego, co stanowi znaczący wkład w kulturę ogólna. Mieli zbadać historię tego czegoś, wyjaśnić sposób działania i uzasadnić znaczenie kulturotwórcze.

Tim Gilbert był przez wiele lat nauczycielem przygotowującym do wyboru zawodu, aż do momentu kiedy został powiadomiony, że nastąpiły cięcia budżetowe w jego dziedzinie. W efekcie, po raz pierwszy od 15 lat, Tim stanął przed koniecznością wykładania matematyki w dwóch klasach dziewiątych. Przez pięć lat Tim był kierownikiem centrum przygotowania do wyboru zawodu i obawiał się, że jego nieobecność w szkole może mieć negatywny wpływ na pracę w nowych klasach. Pełniąc stanowisko kierownika centrum, mógł pracować w swoim własnym tempie, a jego podstawowym obowiązkiem było wskazywanie uczniom możliwości stojących przed nimi po zakończeniu szkoły - polegających albo na kontynuowaniu kształcenia, albo na znalezieniu pracy, co było tym ważniejszym zajęciem, że pracował z dziećmi z całego miasta.

Nagle Tim znalazł się w dwóch klasach pełnych uczniów, których miał nauczyć dużej ilości materiału, i był śmiertelnie przerażony "Od lat nie uczyłem w klasie" myślał. "Jak mam zacząć?" Kiedy poprosił o pomoc kierownika katedry Bernarda Jonesa, jego odpowiedź brzmiała: "Najważniejsza rzeczą, o której musisz pamiętać, jest to, że masz określony materiał, który uczniowie musza opanować do końca roku, tak aby mogli przejść na następny poziom. Zastosuj taka metodę nauczania, która zapewni, że wszystkie dzieci będą mogły dostać promocje do następnej klasy". Uzbrojony w tę wiedzę Tim zaczął tworzyć strategię, dzięki której miał osiągnąć ten cel.

Doświadczenia Jacka Hawkinsa wskazywały, że większość starszych uczniów, którzy zapisywali się na obowiązkowy kurs ekonomii w jego klasie, była przez parę pierwszych tygodni niezwykle skrępowana, aby później rozluźnić się i naprawdę z przyjemnością uczestniczyć w lekcjach. Niestety, miał również czasem takich uczniów jak Mary, którzy w sposób oczywisty przejawiali skrępowanie przez prawie pół semestru.

Mary była latynoska dziewczyna, która przyjechała do Stanów Zjednoczonych cztery lata wcześniej. Bardzo dobrze sobie radziła w ciągu czterech pierwszych lat w szkole średniej, otrzymując wiele nagród za swoje prace w dziedzinie matematyki i nauk ścisłych. Nie potrafiła jednak płynnie posługiwać się językiem angielskim. Zapisała się na kurs historii Stanów Zjednoczonych do nauczyciela, który lubił dużo wykładać, i otrzymała najniższa z dotychczasowych ocen - trójkę.

Opowiadała, że gdy zapytała nauczyciela historii, co ma zrobić, żeby poprawić swoją ocenę, otrzymała krótką odpowiedź: "Lepiej notować". Nauczyciel ten pozwalał uczniom w trakcie roku szkolnego pracować w grupach, jak również urządzał raz lub dwa razy w tygodniu dyskusje klasowe na aktualne tematy. Jednak tego typu zajęcia nie pociągały Mary Lubiła pracować samodzielnie, w swoim własnym tempie, które - jak wiedziała - było nieco wolniejsze niż większości je kolegów. Poświęcała czas na to, aby upewnić się, czy dobrze zrozumiała materiał którego miała się nauczyć.

Mary czuła się na kursie ekonomii, w każdym razie w tym momencie roki szkolnego, wyjątkowo niepewnie. Choć Jack starał się nie kłaść nacisku na wy kłady, wiedział, że ma tendencję do zbyt częstego prowadzenia lekcji w tej formie, a tempo, w jakim mówi, jest dość szybkie. Preferował też pracę w grupach strategię, która była dla Mary krępująca.

Najważniejszym celem na resztę semestru było doprowadzenie uczniów do zrozumienia procesów zachodzących w biznesie. Mieli oni następnie przygotować pracę pisemną i przedstawić ją na egzaminie końcowym. Była to dla Mary ostatni. szansa podniesienia oceny i Jack zastanawiał się, jak może jej pomóc w realizacji tego zadania.

4. To byt pierwszy rok, w którym Dan Cleveland uczył naprawy samochodów. Spędź ostatnie osiem lat, pracując jako główny mechanik w dużym salonie samochodowym, jednocześnie przygotowując swoją pracę dyplomową i starając się uzyska uprawnienia nauczycielskie. Wiedział, że miło będzie mu uczyć młodych ludzi rozkładania samochodu i składania go z powrotem, dokonywania drobnych napraw i innych umiejętności, dzięki którym ewentualnie będą kiedyś mogli podjąć pracę ~ przemyśle motoryzacyjnym. Odczuwał przyjemność na myśl, że stworzy wszystkim uczniom, chłopcom i dziewczętom, pełnosprawnym i niepełnosprawnym, możliwość nauczenia się umiejętności, które mogą im się przydać w pracy zarobkowe podnieść ich samoccenę. W czasie pierwszego tygodnia, jaki spędził w klasie, okazało się, że będzie to cel, który stanowi znacznie większe wyzwanie, niż był w stanie to sobie wyobrazić. Dan rozpoczął pierwszą lekcję od wykładu na temat tego, jak działa samochód Uważał, że lekcja przebiega dobrze, aż do momentu, w którym jakaś młoda dziewczyna z końca klasy zapytała: "A kiedy będziemy pracować przy samochodach? 1 co pan mówi, już wiemy". W tym momencie Dan zdał sobie sprawę, że będzie m siat zastosować inną strategię porozumiewania się z tymi gorliwymi młodymi ludźmi. Większość uczniów była dzieciakami, których tradycyjne lekcje szkolne po prostu zgodnie w ich własnym określeniem, "nudziły". Siedzenie w ławkach i wysłuchiwanie wykładu na temat ich pierwszej miłości - samochodów było po prostu niemożliwe Po rozmowie ze swoim przełożonym Dan zdecydował, że skoncentruje się r celu, którym będzie to, by każdy z uczniów potrafił rozłożyć i złożyć silnik samochodu, co miało stanowić końcową pracę w pierwszym semestrze. Podstawą ocen będzie znajomość poszczególnych części silnika, szybkość, z jaką uczeń będzie stanie złożyć daną część, oraz skuteczność, której dowodem będzie to, że silnik c się uruchomić i będzie on działał nadal w jakiś czas po złożeniu.

5. Wojna w Wietnamie to okres historii Stanów Zjednoczonych, który jest na ogół na lepiej znany uczniom. Czytali na ten temat, oglądali wideo i filmy fabularne, które próbowały interpretować przyczyny i skutki, wysłuchiwali opowiadanych przy krewnych historii na temat zaangażowania Stanów Zjednoczonych w ten konflikt. Jane Watson chciała, aby jej uczniowie nie tylko głębiej rozumieli, jakie były przyczyny i skutki tej wojny, ale potrafili doświadczyć emocji, z którymi musiały radzić sok kluczowe postacie konfliktu: uczucia dowódcy polowego, który otrzymał rozkaz spalenia całej wioski w związku z podejrzeniem o współpracę z Wietkongiem; na pokój prezydenta, kiedy borykał się z decyzją o postaniu następnych młodych ludzi tam, gdzie wielu z nich straci życie.

Jane wiedziała, że istnieją różne opinie na temat zaangażowania Stanów Zjednoczonych w Wietnamie. W trakcie dyskusji w poprzednim tygodniu przekonała się, jak bardzo głębokie i żarliwe są poglądy uczniów dotyczące tej sprawy. Niektórzy byli gorliwymi zwolennikami całkowitego zwycięstwa i ich jedyny żal związany był z tym, że Stany Zjednoczone zostały "pokonane". Z drugiej strony inni uczniowie z równa pasja bronili swoich poglądów, żałując, że Stany Zjednoczone kiedykolwiek zaangażowały się w tę wojnę i nazywali "głupota' prezydenta jego rozkaz wysłania do Wietnamu amerykańskich wojsk. Pomiędzy tymi obozami znajdowali się tacy uczniowie, jak Tim Nguzen, których opinia opiera się na doświadczeniach wojennych rodziców, a nie na opisach z drugiej ręki, tworzonych przez historyków lub reżyserów filmowych.

Jane miała zamiar rozbudzić w swoich uczniach świadomość tego, w jaki sposób zachowania i działania zarówno na poziomie jednostkowym, jak i narodowym opierają się na emocjonalnych doświadczeniach zaangażowanych w nie ludzi. Jej celem było to, by w bezpiecznych warunkach klasy szkolnej wychowankowie doświadczyli niektórych z tych emocji.

SYNTEZA CZĘŚCI 5. Pomiar i ocena

W ostatnich dwu rozdziałach była mowa o różnych typach pomiaru dokonywanego w klasie i ich roli w ocenianiu. Dowiedziałeś się o tym, jak konstruować własne narzędzia pomiarowe, analizować wyniki testowe i opracowywać różne systemy oceniania.

Poniższe ćwiczenia dadzą ci sposobność wykorzystania wiedzy na temat różnic między uczniami, pochodzącej z innych rozdziałów tego podręcznika, do rozwiązywania problemów dotyczących pomiaru i oceny, omawianych w rozdz. 12. i 13.

1. Przedstaw, jak poradziłbyś sobie w każdej z następujących sytuacji:

a. Jesteś zaprzyjaźniony z państwem W., którzy maja syna w hiszpańskiej klasie twojej szkoły AI został uznany za niezdolnego ucznia z trudnościami w zakresie percepcji słuchowej. Przy słuchaniu taśm z rozmówkami, stosowanych do sprawdzania wiedzy uczniów, ma trudności w przekładaniu zdań hiszpańskich na angielski. Jego rodzice mówią, że AI lubi hiszpański, ale nie zaliczył kursu. Rodzice uważają, że niesprawiedliwie dostał niedostateczna ocenę w ostatnim okresie i proszą cię o radę, jak maja poradzić sobie z nauczycielem syna. Co powinieneś im powiedzieć?

b. Opracowałeś złożony system oceniania pisemnych wypracowań uczniów. W trakcie roku szkolnego poproszono cię o zarekomendowanie jednego z twoich uczniów jako kandydata do szkolnej nagrody literackiej. Zgodnie z ustalonymi przez ciebie kryteriami, wypracowania Roberta Johnsona są słabe, ale ma on ciekawe pomysły, dalece wykraczające poza poziom klasy Kłopot polega na tym, że Robert jest imigrantem i w jego wypracowaniach pojawiają się formy niezgodne z ogólnie przyjętym językiem literackim. Czy do nagrody powinieneś zgłosić Roberta, czy też jakiegoś innego ucznia, którego wypracowania spełniają kryteria poprawności, choć nie ma on tak oryginalnych pomysłów?

c. Postanowiłeś na lekcjach matematyki w twojej klasie piątej wprowadzić program uczenia się sprawnościowego i stwierdziłeś, że motywacja uczniów znacznie wzrosła. Jesteś wręcz zdumiony faktem, że nawet słabi uczniowie dobrze sobie radzą przy tym programie. Po pierwszym okresie dyrektor szkoły wzywa cię na rozmowę w związku z duża liczba bardzo dobrych i dobrych ocen, jakie wystawiłeś. Mówisz mu o pozytywnych efektach swojego programu, ale on zwraca ci uwagę, że nie możesz wystawiać aż tylu bardzo dobrych i dobrych ocen, zwłaszcza że wywołuje to narzekania ze strony nauczycieli innych klas piątych. Dostają oni telefony od rodziców, którzy skarżą się na zbyt surowe oceny i powołują na wysokie stopnie w twojej klasie. Jak obronisz swój program przed dyrektorem i innymi nauczycielami?

d. Zdecydowałeś, że w swojej klasie z programem nauczania poszerzonym o ekonomię, wymagającym, by uczniowie wykorzystywali poznawane na lekcjach prawidłowości do zbierania wiedzy o lokalnej społeczności, wprowadzisz ocenę dokonań. Jedna z uczennic, imigrantka, która niedawno dołączyła do klasy, poświęciła wiele czasu na zbieranie danych i dostała za swój raport ocenę bardzo dobra. Jednakże w sprawdzianie na temat praw ekonomicznych uzyskała ocenę zaledwie dostateczna. Jest zdolna uczennica, ale jej umiejętności czytania nie są tak zaawansowane, jak umiejętność pisania. W rezultacie ma trudności w czytaniu testów, co obniża jej wyniki w tradycyjnych sprawdzianach testowych. Uczennica ta przychodzi do ciebie po lekcjach i pyta, jaki dostała stopień, i jak ogólnie oceniasz jej postępy. Co jej powiesz?

2. Zinterpretuj informacje z arkusza zbiorczego.

W czerwcu rodzice Paula Smitha, twojego ucznia, przyszli do ciebie w celu omówienia jego postępów szkolnych. Chca, by w przyszłości został lekarzem, ale obawiają się, że nie dostanie się na studia, jeśli osiągnięcia szkolne nadal będą się obniżały Znając przedstawione poniżej informacje z jego arkusza zbiorczego, jak powinieneś zacząć rozmowę? Co powinieneś powiedzieć rodzicom o możliwościach i jego postępach szkolnych? Może zechcesz sięgnąć po odpowiednie informacje dotyczące zastosowanych przez szkołę standaryzowanych testów.

Internetowa Baza Pomocy Studentów Psychologii - psychol

www.psychobaza.prv.pl

Odwiedź nas!

---