Finanse - to zjawiska związane z powstawaniem i rozdysponowaniem pienieznych środków:

- publicznych,

- prywatnych.

Zatem mamy do czynienia z finansami publicznymi i prywatnymi. Pomiedzy nimi wystepuja pewne podobieństwa i róznice. Wśród podobieństw mozna wyszczególnic np. to, ze odnosza sie do takich samych kat. jaką jest budżet. Do różnic z kolei zaliczyc nalezy np. to, ze finanse prywatne finansuja dobra i usługi prywatne natomiast finanse publiczne finansuja dobra i usługi publiczne.

Najbardziej potrzebna dla finansów jest teoria bazy wymiany Fishera

MV = PT.

m- masa pieniadża znajdujacego sie w gospodarce(obiegu), v - predkość z jaka pieniądz krazy w gospodarce - zalezy ona od stopnia rozwoju systemu bankowego, predkosci dokonywanych transakcji. p - poziom cen w gospodarce. T- ilośc transakcji dokonywana w gospodarce.

Fundusze Publiczne :

I - Budżet Panstwa.

II - Budżety j.s.t.

III -Fundusze celowe tzw. para budżety (fus-fundusz ubezpieczeń społecznych)

IV - narodowy fundusz zdrowia

Formy organizacyjno - prawne sektora finansów publicznych:

1 - Jednostka budżetowa- to taka forma organizacyjno-prawna sektora finansów publicznych która powiązana jest z budżetem "w całości" wg tzw metody brutto. Ideą powoływania takiej formy organizacyjno prawnej jest celowe uniezaleznienie realizacji jej ustawowych i statutowych zadań od dochodów. Gospodarka takiej jednostki odbywa sie na zasadzie planu finansowego. Jednostka nie płaci ceł ani innych opłat o charakterze publiczno-prawnym. Nie posiada również zdolności sądowej ani zdolności osobowości prawnej. Jezeli pewien wycinek działalnosci takiej jednostki mozna oprzeć na zasadzie samofinansowania mozna utworzyc :

2 - Gospodarstwo pomocnicze- to taka forma organizacyjno-prawna sektora finansów publicznych którą cechuje powiazanie z budżetem- metoda netto(przychody - koszty = zaslanie netto jednostki macierzystej). Ta metoda pozwala na pokrycie kosztów działalnosci z uzyskiwanych przychodów. Gospodarka równiez prowadzona jest na zasadzie planu finansowego a zysk jest dzielony po 50%. To gospodarstwo posiada wyodrebnienie podmiotowe i rachunkowe.

3 - Dochody własne - forma ta zastapiła funkcjonujacy do roku 2004 tzw Środek specjalny. Dochody własne posiadaja Wyodrebienie rachunkowe.

4 - Zakład budżetowy- to taka forma o-p sek fin pub, która odpłatnie swiadczy usługi. Posiada powiązanie z budżetem metodą netto(moze pokryć swoje koszty działalnosci z uzyskiwanych przychodów)

5 - Fundusze celowe np. fundusz ubezpieczęn społecznych.

Te 5 form stanowi strukture sektora publicznego w polsce.

BUDŻET - 90 - 93% to podatki - to zestaw rachunków przedstawiajacych na okres 1 roku kalendarzowego wszelkie stałe wpływy i obciązenia. Pełni on następujące funkcje:

I) - Funkcja Ekonomiczna

a) funkcja alokacyjna - za pomocą budżetu dokonuje sie przeznaczenia środków do dziedzin zycia gospodarczego

. b) funkcja redystrybucyjna - za posrednictwem budżetu dokonywany jest tzw wtórny podział środków.

c) funkcja stabilizacyjna - za posrednictwem budżetu poprzez wykorzytanie narzędzi polityki budżetowej np. podatków mozna oddziałowywać na cyklicznosc gospodarki.

d) funkcja fiskalna - polega na wykorzystywaniu polityki fiskalnej która: - zapewnia finansowanie i kształtowanie wydatków publicznych. - zapewnia funkcjonowanie systemu podatkowego, gromadzącego środki na ten cel.

2) Funkcje Kontrolne a) funkcja sprawozdawcza - budżet to plan społeczno-gospodarczy - program działania rządu b) funkcja rozrachunkowa - za posrednictwem budżetu dokonywane są transakcje w gospodarce.

3) Funkcje polityczne.

a) f demokratyczna - przy opracowaniu budżetu powinno w jak najwiekszej ilosci uczestniczyc społecznestwo.

b) f. ustrojowa - zadaniem budżetu jest utrzymywać ustrój panujacy w państwie.

ZASADY BUDŻETOWE - sa to postulaty zgłaszane pod adresem sytemu budżetowego, które maja na celu uracjonalnić funkcjonowanie budżetu.

1) zasada uprzedniości - mówi o tym, że budżet winien zostac uchwalony w roku poprzedzającym rok budżetowy ale z chwilą kiedy budżet nie zostanie uchwalony obowiązuja tzw rozwiazania przejsciowe:

- prowizorium budżetowe - to skrócona tymczasowa ustawa obowiazujaca na czas nieuchwalenia budżetu.

- prerogacja budżeu - to przedłużenie ważności budzetu z okresu poprzedniego.

- gwarancje konstytucyjne - mozna je zastosować wówczas kiedy niezmienne sa podstawowe mierniki makroekonomiczne( PKB i DN).

2) Z. równowagi - mówi o tym, ze budżet powinien być zrównowaznony stroną dochodową jak i wydatkową( też jest łamana bo mamy do czynienia z deficytem)

3) Z. szczegółowości - budżet obowiazuje tak zwana Klasyfikacja budżetowa(działy, rozdziały, paragrafy) zarówno po stronie wydatkowej jak i dochodowej, z drógiej strony mamy do czynienia z czesciami budżetu np: dysponenci II i III stopnia.

4) Z. realności - postuluje maksymalną precyzje w planowaniu dochodów i wydatków budżetowych. 5) Z. jedności - głosi iż wszystkie wydatki dochody państwa powinny byc objęte jednym planem budżetowym. Może być ujmowana w znaczeniu formalnym i materialnym. a) ujęcie formalne - oznacza postulat sporządzania budżetu w postaci jednego dokumentu prawnego obejmujacego ogól dokumentów i wydatków.

b) ujęcie materialne - oznacza to, ze dochody tworzące fundusz budżetowy nie sa z góry związane z określonymi celami finansowymi z budżetu.

6) Z. powszechnosci - wystepuje również pod nazwami zupełnosci i budżetowania brutto. oznacza że wszystkie jednostki bankowe wchodzą da budżetu całoscią swoich dochodów i wydatków.

7)Z. równego dostepnu - daje mozliwosc każdemu przedsiębiorstwu wystapienia o przyznanie środków budżetowych.

8) Z gospodarnosci - wymaga oszczędnego wydatkowania środków budżetowych.

9) Z. jednorocznosci - mówi o tym, ze budżet uchwalony jest na okres jednego roku kalendarzowego, nie zrealizowane kwoty planowanych wydatków budżetowych wygasają z upływem roku budżetowego.

10) Z. jawnosci - głosi koniecznosc prezentowania dochodów i wydatków społeczenstwu organom przedstawicielskim i organizacjom społecznym.

11) Z Operatywności - wymaga wskazania zadan w zakresie gromadzenia dochodów oraz realizacji wydatków dla konkretnych przedmiotów.

Finansowanie jednostek samorządu terytorialnego

to finansowanie gmin, powiatów, i województw.

Zasady gospodarki budżetowej jednostek samorządu terytorialnego.

1) Zasada samodzielnosci - wiąze sie z posiadaniem przez jednostki samorządu terytorialnego ustawowo określonych dochodów oraz posiadaniem władztwa podatkowego. 2) Z. jawnosci - realizowana jest przez:

- jawności gospodarki( debet budżetowy).

publikowanie uchwał budżetowych. - publikowanie sprawozdań z wykonania budżetów.

- podawanie do publicznej wiadomosci kwotdotacji udzielonych z budżetu. Zasada ta nakłada na j s t obowiązek informowania każdego mieszkańca o sprawach dotyczących gromadzenia i wydatkowania srodków publicznych.

3) Z. Przejrzystości- jest realizowana poprzez stosowanie jednolitej klasyfikacji dochodów i wydatków oraz stosowania tych samych reguł rachunkowosci. Klasyfikacja dochodów i wydatków budżetowych opiera sie na:

- przedmitowym- dochody grupowane sa wg zródeł uzyskania(np. podatek lesny, opłata eksploatacyjna) wydatki natomiast eg celu ich przeznaczenia(oswiata, służba zdrowia).

- podmiotowego - dochody budżetowe grupowane sa wg podmiotów zobowiązanych do gromadzenia dochodów.

4) Z. rownego dostępu - kazdy podmiot funkcjonujacy na rynku moze wnioskowac o przyznanie srodków na realizacje zadania publicznego.

5) Z. jednosci - mówi o tym, ze w poszczególnych jednostkach podziału terytorialnego kraju tworzy sie jeden zasób środków finansowych(budżet gminy,pow, woj.

W ramach transferu z budzetu państwa do budżetu jst "ida subwencje i dotacje" Subwencja powinna spełniać zasadnicze funkcje:

- regulujaca- polega na przeciw działaniu, utrwalaniu i pogłebianiu sie dysproprcji terytorialnej w zakresie dóbr publicznych.

- pobudzajacą - rozwoj społeczno-terytorialny.

Gmian otrzymuje subwencje ogólna składająca sie z 3 cz. :I Podstawowej, II Oswiatowej, III Rekompensujacej.

Przychody j s t. Cechy przychodu: - w odróżnieniu od dochodów ich wykorzystanie ma charakter fakultatywny i zazwyczaj wiąze sie z zakresem interwencji ekonomicznej samorządu terytorialnego. - pomimo tego, ze każdy z nich zawiera odrębne warunki i mozliwości w zarządzaniu finansami samorzadowymi to zawsze umożliwiają pokrycie niedoboru i finansowania wydatków nie znajdujacych pokrycia planowanych dochodów.

W skład przychodów, które podlegaja przepisom ustawy o finansach publicznych wchodza:

1) kredyty, pozyczki oraz papiery wartosciowe emitowane przez j s t i zaciagane do wysokosci kreslonej w uchwale budżetowej.

2) kredyty, pożyczki oraz wyemiotwane papiery wartosciowe z przeznaczeniem na pokrycie wystepujacego w ciagu roku niedoboru.

3) Leasing.

4) Sprzedaż majatku jst.

* łaczna kwota przypadająca do spałaty w danym roku budżetowym rat kredytów i pozyczek oraz spłat kwot wynikajacych z udzielonych przez jst poręczęn wraz z naleznymi w danym roku odsetkami od tych kredytów i pozyczek a także przypadajacych w danym roku wykupu papierów wartosciowych emitowanych przez jst nie mozę przekroczyc 15% dochodów jst planowanych na dany rok budżetowy.

System finansowy państwa - to ogół norm prawnych oraz zbiór instrukcji finansowych których zadaniem jest gromadzenie dzielenie oraz wydatkowanie zasobów pieniężnych w państwie dlatego też wyróżnia się tzw. Ogniwa systemu finansowego jak: system budżetowy, bankowy, ubezpieczeń, podmiotów gospodarczych, gospodarstw domowych.

System bankowy - to najważniejsze ogniwo dokonuje on podziału środków pomiędzy bankiem centralnym i bankami komercjalnymi. NBP pełni wiele funkcji niemniej jest jedynym emitentem pieniądza papierowego w Polsce Odpowiada on za ilość pieniędzy w obiegu i za politykę kredytowo pieniężną. Relacje w stosunku do banku komercyjnego określa za pomocą: stopy rezerw obowiązkowych refinansowanie banków, operacje otwartego rynku.

System ubezpieczeń - zajmuje się tworzeniem podziałem i całą organizacją funduszu ubezpieczeniowego Fundusz ten posiada środki ze składek ubezpieczeniowych o charakterze obowiązkowym lub dobrowolnym. Ubezpieczenia mogą być: społeczne, gospodarcze(majątkowe , osobowe)

System finansowy przedsiębiorstw - to gromadzenie i wydawanie środków przez podmioty gospodarcze.

System finansowy ludności - formułuje on źródła pochodzenia środków pieniężnych przez obywateli które mogą być różne.

Pomiędzy tymi ogniwami systemu finansowego występują określone relacje. (Rys3%)

Dochody budżetu państwa - należy wyróżnić kilka kryteriów podziału dochodów najpopularniejsze to podział na dochody podatkowe oraz nie podatkowe wśród podatkowych to tzw. Podatki centralne natomiast nie podatkowe to opłaty cła i inne dochody np. mandaty i publiczna działalność zarobkowa.
Kolejnym kryterium to podział na dochody rzeczywiste - pochodzące z poza systemu budżetowego. Inne dochody rozliczeniowe - transfery z budżetu państwa do budżetów samorządowych Mogą być one klasyfikowane jako dochody ekonomiczne organizacyjne i prawne.

Dochody publiczne dzielimy na: daniny publiczne (podatki i inne świadczenia o charakterze publiczno prawnym) oraz pozostałe dochody wśród których wyróżniamy: opłaty, dochody ze sprzedaży praw i świadczenia usług, najem dzierżawa w formie pieniężnej, inne np. cła.

Wydatki - istnieje wiele kryteriów wydatków budżetu państwa obejmują one przede wszystkim: wydatki samego budżetu, wydatki budżetu jednostek samorządu terytorialnego, pozostałych funduszy publicznych przede wszystkim Funduszu ubezpieczeń społecznych.

Praktycznym kryterium to kryterium przedmiotu wydatków: administracja publiczna, obrona narodowa, porządek publiczny, wymiar sprawiedliwości, oświata nauka, ochrona zdrowia, opieka społeczna.

Wydatki bieżące - związane są z bieżącą obsługą urządzeń publicznych w tym dotyczącą również wydatków inwestycyjnych

Wydatki bezzwrotne to transfery dotacje i subwencje.

Dotacja - to przeznaczenie środków na konkretny cel i wówczas nazywa się to dotacją celową morze być ona związana z bieżącą dofinansowaniem np. inwestycji.

Subwencja natomiast to środki przekazane na określone przepisami prawa konkretne dziedziny gospodarcze np. oświata czy drogi.

Deficyt budżetowy - ujemna różnica pomiędzy dochodami a wydatkami publiczno budżetowymi. Wyróżnić należy deficyt ekonomiczny i deficyt sektora finansów publicznych bardzo często deficyt finansów publicznych może być zmniejszany lub zwiększony o deficyt lub nadwyżkę budżetów JST, funduszów celowych jak również o rozliczenia zagraniczne.

Deficyt ekonomiczny= deficyt finansów publicznych - dopłaty do II filara ubezpieczenia społecznego

Finansowanie deficytu budżetowego - kredyty, pożyczki, nadwyżka z lat ubiegłych, emisja papierów wartościowych, prywatyzacja majątku skarbu państwa.

Pomiar gospodarki - gospodarkę mierzy się metodą SNA tzn. że Wszystkie dziedziny życia tworzą określony produkt za pośrednictwem pewnych wartości. Poprzednio w naszej gospodarce pomiar odbywał się metodą MPS która twierdziła że tylko wartości produkcyjne tworzą gospodarkę.

PNB - produkt narodowy brutto pieniężny wskaźnik bieżącej wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonej w gospodarce w danym okresie czasu. Miernik ten jest liczony według tzw. Wartości dodanej jest to wartość wytworzona na każdym etapie przetwórstwa oblicza się ją poprzez odjęcie od wartości bieżącej produkcji sumę kosztów rzeczowych czynników produkcji wytworzonych na poprzednim etapie.

PKB - produkt krajowy brutto to wartość produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju niezależnie od tego kto jest ich właścicielem

Przesłanki decentralizacji sektora finansów publicznych: 1 nie racjonalność sektora publicznego w scentralizowanym państwie - nierówny podział dochodów z korzyścią dla sektora rządowego wymusił potrzebę uruchomienia procesów i decyzji politycznych zakładających odchodzenie od struktur pionowych. 2 - coraz szersze zadania dla samorządu wynikające z nieskuteczności polityki regionalnej. 3 - proces integracji europejskiej- zmniejszenie roli państwa na rzecz układów międzynarodowych. 4 zasięg terytorialny znacznej większości dóbr publicznych i społecznych świadczonych przez sektor publiczny. 5 mocno rozwijające się ruchy regionalne będące przeciwstawieniem się państwu scentralizowanemu. 6 utrzymywanie się ujemnej różnicy między dochodami a wydatkami publicznymi

Cele decentralizacji sektora finansów publicznych są związane głównie z dążeniem do racjonalnego i efektywnego zarządzania środkami publicznymi

Zasady gospodarki budżetowej JST: 1 zasada samodzielności wiąże się z posiadaniem przez JST ustawowo określonych dochodów oraz posiadaniem władztwa podatkowego. 2 zasada jawności realizowana jest przez: jawność gospodarki, publikowanie uchwał budżetowych, publikowanie sprawozdań z wykonania budżetu, podawanie do publicznej wiadomości kwot dotacji udzielonej z budżetu Zasada ta nakłada na JST obowiązek informowania każdego mieszkańca o sprawach gromadzenia i wydawania środków publicznych. 3 zasada przejrzystości budżetowej jest realizowana przez zachowanie jednolitej klasyfikacji dochodów i wydatków oraz stosowanie tych samych reguł w rachunkowości. Klasyfikacja dochodów i wydatków opiera się na następujących kryteriach: przedmiotowym - dochody grupowane są według źródła ich pozyskania wydatki natomiast według celu ich przeznaczenia, podmiotowego - podmioty budżetu grupowane są według podmiotów zobowiązanych do ich gromadzenia. 4 Zasada równego dostępu każdy podmiot funkcjonujący na rynku może wnioskować o przyznanie środków na realizację zadań publicznych. 5 zasada jedności - mówi o tym że w poszczególnych jednostkach podziału terytorialnego kraju tworzy się jeden zasób środków finansowych- budżet gminy, powiatu województwa.

Przychody JST, cech przychodów JST: w odróżnieniu od dochodów ich wykorzystanie ma charakter fakultatywny i zazwyczaj wiąże się z zakresem inwestycji ekonomicznych JST, pomimo tego, że każdy z nich posiada odrębne warunki i możliwości w zarządzaniu finansami samorządowymi to zawsze umożliwia pokrycie niedoboru i finansowanie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach.

Skład przychodów, które podlegają przepisom ustawy o finansach publicznych: -kredyt pożyczka oraz papiery wartościowe emitowane przez JST i zaciągane do wysokości określonej w uchwale budżetowej, - kredyt pożyczki oraz wyemitowane papiery wartościowe z przeznaczeniem na pokrycie występującego w ciągu roku niedoboru, - leasing komunalny, - sprzedaż majątku JST

Łączna kwot przypadających do spłat w danym roku budżetowym rat kredytów i pożyczek oraz spłat kwot wynikających udzielonych przez JST poręczeń, wraz z należnymi odsetkami od tych kredytów pożyczek… a także przypadających w danym roku wykupu papierów wartościowych emitowanych przez JST nie może przekroczyć 15% dochodów JST planowanych na dany rok budżetowy.

Źródła dochodu JST

1. Dochody własne

1. wpływy z podatków

• podatek od nieruchomości

• podatek rolny

• podatek leśny - uległy one modyfikacji. Od listopada 2003 podatek rolny płaca ci którzy posiadają grunty które w ewidencji są zarejestrowane jako rolnicze

• podatek od środków transportu

• podatek od posiadania psów

• podatek od spadków i darowizn

• podatek od czynności cywilno-prawnych

• karta podatkowa

2. opłaty lokalne

• opłata skarbowa

• opłata targowa

• opłata miejscowa

• opłata administracyjna

• opłata za użytkowanie wieczyste

• opłata adiacencka

• opłata za zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych

dochody z majątku

procentowe udziały w podatkach centralnych

• 39,34 % udziału w PIT z terenu gminy

• 6,71 % udziały w CIT z terenu gminy

• subwencje ogólne - gminy otrzymują subwencje ogólną która składa się z trzech części:

• wyrównawcza - stanowi ją suma:

• kwoty podstawowej - otrzymują te gminy, których wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest niższy niż 92 % wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin w Polsce.

• kwoty uzupełniającej - otrzymują gminy o niskiej gęstości zaludnienia, wysokość należnej gminie kwoty uzupełniającej oblicza się:

• równoważąca - część równoważąca subwencji ogólnej dla gmin ustala się w wysokości stanowiącej sumę łącznej kwoty wpłat gmin, których wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest wyższy niż 150 % średniej krajowej oraz dochodów, które zasiliłby budżet gmin o niskiej gęstości zaludnienia ale mających wysoki potencjał podatkowy

• oświatowa - część oświatowa subwencji ogólnej przekazywana jest wszystkim gminom w związku z realizacją zadań w dziedzinie oświaty i wychowania. Wysokość środków docierających do poszczególnych gmin jest uzależniona od liczby uczniów, stopnia awansu zawodowego nauczycieli, rodzaju prowadzonych szkół. Do końca 2003 roku na część oświatową subwencji ogólnej planuje się nie mniej niż 12,86 % dochodów budżetu państwa.

Gminy otrzymują także dotacje celowe. Są one przekazywane przede wszystkim na finansowanie zadań zleconych ale także na dofinansowanie zadań własnych. Od 1 stycznia 2004 roku dodatkowym źródłem dochodów gmin jest 5 % dochodów związanych z realizowaniem zadań z zakresu administracji rządowych.

Dochody powiatów w Polsce:

1. Dochody z mienia majątku

2. Udziały w podatkach dochodowych tj.:

• 10,25 % udziałów w PIT

• 1,40 % udziałów w CIT

• Subwencje z budżetu państwa - powiaty otrzymują jedną subwencję ogólną, która składa się z trzech części:

• wyrównawczej - część wyrównawczą stanowi suma:

• kwoty podstawowej - wysokość należnej powiatom kwoty podstawowej ustala się mnożąc liczbę stanowiącą 88 % różnicy między potencjałem podatkowym dla wszystkich powiatów w Polsce a potencjałem podatkowym danego powiatu i przez liczbę mieszkańców powiatu




• kwoty uzupełniającej - otrzymują powiaty, w których stopa bezrobocia jest wyższy niż 110 % stopy bezrobocia w kraju (110-120/120-140/powyżej 140)

• równoważącej - ustala się w wysokości łącznej wpłaty tych powiatów, które mają potencjał podatkowy na jednego mieszkańca wyższy niż 110 % średniej krajowe

• oświatowej

Dotacja celowa przekazywana jest na finansowanie zadań zleconych, służb inspekcji i straży, na dofinansowanie zadań własnych

Dochody województw w Polsce:

1. Dochody z mienia majątku

2. Udziały w podatkach dochodowych tj.:

• 1,60 % udziałów w PIT

• 15,90 % udziałów w CIT

3. Subwencje z budżetu państwa - województwa otrzymują jedną subwencję ogólną, która składa się z trzech części:

• wyrównawczej - część wyrównawczą stanowi suma:

• kwoty podstawowej - kwotę podstawową otrzymuje województwo, w którym wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w województwie, jest mniejszy niż wskaźnik dochodów podatkowych dla wszystkich województw. Wysokość należnej województwu kwoty podstawowej ustala się mnożąc liczbę stanowiącą 70 % różnicy między wskaźnikiem Ww a wskaźnikiem W przez liczbę mieszkańców województwa.

• kwoty uzupełniającej - kwotę uzupełniającą otrzymuje województwo, w którym liczba mieszkańców nie przekracza 3 milionów

• regionalnej - część regionalną subwencji ogólnej dla województw ustala się w wysokości łącznej kwoty wpłat województw, 20 % tej części dzieli się miedzy województwa, w których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110 % średniej stopy bezrobocia w kraju.

• Oświatowej

Zasady uchwalania budżetu Województwa

GMINA

Projekt budżetu przygotowuje wójt. Bez zgody wójta gminy rada gminy nie może wprowadzić w projekcie budżetu gminy zmian powodujących zwiększenie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach lub zwiększenie planowanych dochodów bez jednoczesnego ustanowienia źródeł tych dochodów. Projekt budżetu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami wójt przedkłada radzie gminy najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy i przesyła projekt regionalnej izbie obrachunkowej, celem zaopiniowania. Budżet jest uchwalany do końca roku poprzedzającego rok budżetowy, (art. 52 ustawy o samorządzie gminnym) Do czasu uchwalenia budżetu przez radę gminy, jednak nie później niż do 31 marca roku budżetowego, podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu przedłożony radzie gminy. W przypadku nieuchwalenia budżetu w terminie, o którym mowa wcześniej, regionalna izba obrachunkowa ustala budżet gminy w zakresie obowiązkowych zadań własnych oraz zadań zleconych w terminie do końca kwietnia roku budżetowego. Do dnia ustalenia budżetu przez regionalną izbę obrachunkową podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu przedłożony radzie gminy. (art. 53 ust. 2,3 ustawy o samorządzie gminnym)

POWIAT

Opracowywanie i przedstawianie do uchwalenia projektu budżetu powiatu, a także inicjatywa w sprawie zmian tego budżetu, należą do wyłącznej kompetencji zarządu powiatu. Zarząd powiatu przygotowuje i przedstawia radzie powiatu, nie później niż do dnia 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy:

1. projekt budżetu powiatu uwzględniający zasady ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych oraz ustalenia rady powiatu,

2. materiały informacyjne.

Bez zgody zarządu powiatu rada powiatu nie może wprowadzić w projekcie budżetu powiatu zmian powodujących zwiększenie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach lub zwiększenie planowanych dochodów bez jednoczesnego ustanowienia źródeł tych dochodów. (art. 55 ustawy o samorządzie powiatowym)

WOJEWÓDZTWO

Opracowanie i przedstawienie do uchwalenia projektu budżetu województwa, a także inicjatywa w sprawie zmian tego budżetu, należą do wyłącznej kompetencji zarządu województwa. Zarząd województwa przygotowuje i przedstawia sejmikowi województwa, nie później niż 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy:

1)projekt budżetu województwa uwzględniający zasady ustawy o finansach publicznych o

której mowa w art. 64 ust. 1, oraz ustalenia sejmiku województwa, o których mowa w art.

63 ust 2 pkt 3,

2)projekt ustaleń uchwały budżetowej, o których mowa w art. 64 ust. 1,

3)materiały informacyjne określone przez sejmik województwa w uchwale budżetowej.

Bez zgody zarządu województwa sejmik województwa nie może wprowadzić w projekcie

budżetu województwa zmian powodujących zwiększenie wydatków i jednoczesne

zwiększenie deficytu projektowanego budżetu województwa albo zmian powodujących

zwiększenie przewidywanych dochodów bez jednoczesnego ustanowienia nowych źródeł

dochodów, (art. 66 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa)

6

---