EKONOMIA

Wykład 1 (08.10.08)

Ekonomia jest nauka badającą, w jaki sposób społeczeństwo

gospodarujące decyduje o tym co, jak i dla kogo wytwarzać.

Zasób rzadki cechuje się tym, że przy cenie równej zeru popyt nań przewyższa podaż.

Kosztem alternatywnym danego dobra jest ilość innego dobra, z którego trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki pierwszego dobra.

Typy Gospodarek:

• Gospodarka nakazowa, centralnie sterowana

• Gospodarka wolnorynkowa

• Gospodarka mieszana

Gospodarka nakazowa to taka, w której wszystkie decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji są podejmowane przez państwo. Państwowy urząd planowania decyduje o tym, co, jak i dla kogo się produkuje.

Rynki w których działanie nie ingeruje państwo noszą nazwę wolnych rynków.

W gospodarce mieszanej państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje znaczna cześć produkcji za pomocą podatków, płatności transferowych.

Ekonomia pozytywna zajmuje się obiektywnym, naukowym objaśnieniem zasad funkcjonowania gospodarki.

Ekonomia normatywna dostarcza zaleceń i rekomendacji opartych na subiektywnych sadach wartościujących.

Analiza mikroekonomiczna zajmuje się szczegółowym badaniem indywidualnych dotyczących pojedynczych towarów

Makroekonomia kładzie nacisk na wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości. W swojej metodzie celowo upraszcza analizę poszczególnych elementów badanej całości w trosce o przejrzystość obrazu działania całej gospodarki.

Wykład 2 (15.10.08)

Państwo w gospodarce mieszanej.

Państwo ustanawia prawa i przepisy szczegółowe.

• Sprzedaje i kupuje dobra i usługi np. obrona narodowa, oświata, parki

• Dokonuje płatności transferowych (wypłaty za które nie są świadczone żadne bezpośrednie usługi np. zasiłki renty)

• Państwo nakłada podatki

• Państwo wpływa na alokacje zasobów

• Państwo próbuje stabilizować gospodarkę. Cykl koniunktury polega na wahaniach rozmiarów produkcji społecznej czyli PKB, którym towarzysza zmiany poziomu bezrobocia oraz stopy inflacji.

Co powinno zrobić państwo aby zminimalizować „zawodność rynku”:

• Cykle koniunkturalne

• Dobra publiczne

Dobra prywatne to takie dobro które konsumowane przez jedna osobę, nie może być jednocześnie konsumowane przez kogoś innego.

Dobro publiczne to takie dobro które konsumowane przez jedna osobę może być jednocześnie konsumowane przez innych ludzi.

Państwo nie musi wytwarzać dóbr publicznych musi jedynie zapewnić niezbędne rozmiary ich produkcji.

Efekty zewnętrzne

Efekty zewnętrzny występuje wtedy, kiedy produkcja lub konsumpcja dobra bezpośrednio oddziałuje na przedsiębiorstwa lub konsumentów, który nie kupują i nie sprzedają dobra oraz kiedy ten wpływ nie znajduje pełnego odzwierciedlenia w cenach rynkowych. Np. produkcja chemikaliów na zanieczyszczenie środowiska

Kłopoty z inflacją

Monopol i siła rynkowa

Monopolista to wyłączny sprzedawca dobra lub usługi

Danego nabywcę lub sprzedawcę, który jest w stanie wpływać na cenę rynkową określa się mianem posiadacza siły rynkowej lub siły monopolowej.

Redystrybucja dochodów i dobra społecznie pożądane

Dobra społecznie pożądane do dobra, o których społeczeństwo sądzi ze powinny być konsumowane przez ludzi bez względu na poziom ich dochodów.

W jaki sposób państwo podejmuje decyzje:

• Głosowanie

• Prawodawcy (sejm i senat)

• Urzędnicy państwowi

• Problem pana i sługi

Wykład 3 (29.10.08) Popyt i Podaż

Rynek to zespól warunków, które doprowadzają do kontaktu miedzy kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług.

Popyt to ilość dobra jaka nabywcy są gotowi kupić przy rożnym poziomie ceny.

Podaż to ilość dobra jaka sprzedawcy są gotowi zaoferować przy rożnym poziome ceny.

Def. Krzywej popytu:

Krzywa popyty obrazuje zależność miedzy ceną a wielkością zapotrzebowania przy innych wielkościach niezmiennych.

Czynniki mające wpływ na cenę popytu:

• Cenny innych dóbr

• Dochody nabywców

• Gusta i preferencje

Dobra:

• Dobro normalne (zwykłe) to takie dobro na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem dochodów.

• Dobro niższego rzędu to takie dobro na które popyt maleje wraz ze wzrostem dochodów.

Def Krzywej podaży:

Krzywa podaży ukazuje zależność miedzy cena a ilością oferowanego towaru przy innych wielkościach niezmiennych.

Czynniki wpływające na krzywa podaży:

• Technika

• Działalność regulacyjna państwa

• Koszty

Cena równowagi:

Cena równowagi jest to cena równoważąca rynek dobra. Oznacza to, że przy tej cenie rozmiary zapotrzebowania są ilości oferowanej.

Dobro którego produkcja nie została rozpoczęta

Wykład 4(05.11.08) Ryzyko w działalności gospodarczej

Gra uczciwa to taka gra gdzie zyski przeciętnie rzecz biorąc są równe zeru (50/50).

Ubezpieczenie a Ryzyko:

Osoby unikające ryzyka są skłonne poświecić cześć swoich dochodów aby je zmniejszyć

Łączenie ryzyka:

Łączenie ryzyka polega na gromadzeniu niezależnych od siebie rodzajów ryzyka w celu obniżenia niepewności dla całej zbiorowości

Niepewność a dochody z poszczególnych aktywów:

Realna stopa = nominalna stopa zwrotu - stopa inflacji w danym okresie

Realna stopa zwrotu = (dywidenda + zysk kapitałowy) /cena zakupu - stopa inflacji

Portfel inwestora finansowego to zbiór aktywów finansowych i rzeczowych: wkładów bankowych, obligacji skarbowych , akcji, dzieł sztuki, itp.

Dywersyfikacja aktywów:

Dywersyfikacja aktywów to strategia zmniejszania całkowitego ryzyka przez łączenie ryzyka związanego z kilkoma różnymi aktywami o oddzielnym rozkładzie dochodów.

Dywersyfikacja w przypadku aktywów o skorelowanych dochodach.

Wykład 5(12.11.08)Rachunek kosztów w przedsiębiorstwie)

Istota zakres i funkcje rachunku kosztów: Realizacja funkcji zarządzania, tj. planowania, organizowania, motywowania, koordynacja i kontroli, powoduje określone zapotrzebowanie na informacje ekonomiczne. Do najważniejszych informacji należą te, które można skwalifikować i są one częścią formalnego systemu informacyjnego zarządzania.

Rachunek kosztów jest procesem ustalania kosztów prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu wyrobów, świadczeniu usług i wykonywaniu funkcji.

Przedmiotem rachunku kosztów są zawsze koszty prowadzenia działalności gospodarczej wymagającej wykorzystania zasobów majątkowych przedsiębiorstwa

Podmiotem rachunku kosztów jest jednostka gospodarcza prowadząca dana działalność gospodarcza.

Celem rachunku kosztów jest dostarczenie wieloprzekrojowych informacji ekonomicznych o kosztach działalności.

Informacje generowane przez rachunek kosztów potrzebne są do:

• Ustalenia kosztów wytworzenia wyrobów i świadczenia usług

• Obliczania uzyskanych wyników

• Wartościowej wyceny zasobów

• Ustalenia cen sprzedaży produktów

• Oceny efektywności gospodarowania

• Kontroli działalności

• Podejmowania decyzji ekonomicznej

Rodzaje Nakładów:

• Nakłady pracy żywej (siły roboczej) są miara ilości pracy ludzkiej wydatkowanej w związku z dana działalnością gospodarcza

• Nakłady środków trwałych (środków pracy) są częścią tych środków, która zastała zużyta w procesie gospodarowania(na maszyny, urządzenia)

• Nakłady materiałowe (przedmiotów pracy) są ilością materiałów użytych w danym okresie do wyważania określonej ilości wyrobów lub świadczenia określonej ilości usług

• Nakłady pieniężne są ilością środków pieniężnych danej jednostki wykorzystywanych z powodu ponoszenie rożnych opłat za istnienie i funkcjonowanie jednostki gospodarczej

Co to jest strata?

Zużycie czynników produkcji nie ekwiwalentne, a w rezultacie którego nie powstają użyteczne efekty jest stratą z działalności gospodarczej

Również zmniejszenie zasobów majątkowych przedsiębiorstwa spowodowane zdarzenie o charakterze losowym (pożar powódź) nie jest zależne od kosztów - straty nadzwyczajne.

Układy kosztów:

• Rodzajowy

• Kalkulacyjny

• Wg miejsc powstania

• Na stale i zmienne

• Układ funkcyjny

Koszty w układzie rodzajowym:

Podział kosztów wg rodzaju śluzy do przybliżonego rozgraniczenia nakładów na prace żywa i prace uprzedmiotowiona (amortyzacja, materiały).

Ukł rodzajowy w przedsiębiorstwie:

• Place

• Składki z tytułu ubezpieczeń

• Amortyzacja środków trwałych

• Koszty materiałowe

• Energia

• Inne koszty materiałowe

• Inne koszty nie materiałowe

Koszty w układzie kalkulacyjnym:

• Kalkulacja wstępna sporządzana przed rozpoczęciem produkcji, zawiera przewidywalne użycie pracy żywej(wraz z jego wycena) oraz pracy uprzedmiotowionej w środkach produkcji, przypadającą na jednostkę wyrobu

• Kalkulacja wynikowa sporządzana po wyprodukowaniu kalkulowanych wyrobów, opiera się na danych faktycznych, wynikających z ewidencji dokumentów

Koszty bezpośrednie są to koszty, które można bezpośrednio odnieść do poszczególnych wyrobów na podstawie źródłowych dokumentów

Koszty pośrednie są to koszty, których nie da się rozliczyć na produkowane wyroby bezpośrednio, a jedynie za pomocą „kluczy” podziału (koszty wydziałowe, ogólno zakładowe itp.)

Koszty według miejsc powstawania:

Podział kosztów wg miejsc powstawania umożliwia ustalenie odpowiedzialności poszczególnych komórek(oddziałów) za wysokość określonych pozycji kosztów. Poszczególne wydziały i oddziały powinny wiedzieć za jakie koszty odpowiadają, na jakie maja największy wpływ i jakie koszty mogą obniżyć, stosując usprawnienia, wprowadzając postęp techniczno organizacyjny

Koszty w układzie funkcyjnym :

Uklł. Funkcyjny ma na celu grupowanie kosztów w zależności od rodzaju działań przedsiębiorstwa (np. wg zakupu, sprzedaży, działalność finansowa)

• Koszty stałe i zmienne:

• Koszty stałe - nie ulęgają zmianie przy zmianie rozmiaru działalności

• Koszty zmienne - zmieniają się proporcjonalnie do zmiany rozmiaru produkcji

• Koszty semistałe - stałe dla określonego poziomu działalności, a skokowo wzrastają przy przekroczeniu granicy wyznaczonego przedziału

• Koszty semizmienne - zawierają elementy kosztu stałego i koszty zmiennego

Uproszczony wzór kosztu całkowitego:

Kc=Ks+KzQ

Kc - koszt całkowity

Ks - koszt stały

Kz - koszt zmienny

Q - wielkość produkcji

Przychód całkowity:

Ws = cj x S

Ws - przychód całkowity

Cj - średnia cena sprzedaży

S - wielkość sprzedaży

Próg rentowności:

Punkt przecięcia prostej przychodów ze sprzedaży z prosta kosztów całkowitych

Qo=Ks/(cj-Kz)

Wo=cjQo

Wo - próg rentowności wartościowy

Qo - próg rentowności ilościowy

Ws=Wa=cjQ s=Q

CjQ = Ks+KzQ

CjQ-KzQ=KS

Q=k/(cj-Kz

Kontrola kosztów:

• Wzorcowe wartości kosztów - dzielą się na koszty planowane i koszt normatywne

• Pomiar rzeczywisty kosztów wywożenia

• Porównanie kosztu rzeczywistego ze wzorcem - -istota kontroli kosztów

• Analiza przyczyn powstania odchyleń

Koszty w przedsiębiorstwie:

• Koszty utraconych możliwości

• Koszt odroczonej decyzji

1

---