Dorota Demel

„POLACY I INNI - CZY NAPRAWDĘ INNI?”

1. WPROWADZENIE

Prezentuję scenariusz zajęć dotyczących kształtowania postawy tolerancji wobec innych grup narodowych. Opracowane przeze mnie zajęcia wielokrotnie realizowałam w czasie z spotkań z młodzieżą.

Do zajęcia się problemem tolerancji skłoniły mnie doświadczenia pracy z młodzieżą. Uczniowie wygłaszali często poglądy oparte na uproszczeniach i stereotypach. Miałam nadzieję, że dzięki tym zajęciom spojrzą na problem stereotypów myślenia z innej strony - uświadomią sobie, że sami jako przedstawiciele określonej grupy narodowej także są obiektem różnorodnych uproszczeń i niepochlebnych opinii.

W scenariuszu nie wpisywałam konkretnej narodowości. Wybór zależy od osoby prowadzącej. Warto wcześniej rozeznać, która grupa narodowa jest szczególnie przez klasę nieakceptowana.

Scenariusz warto wykorzystać do prowadzenia godzin wychowawczych w gimnazjum lub szkole ponadgimnazjalnej. Moje doświadczenia wskazują, że młodzież bardzo chętnie uczestniczy w tego typu zajęciach.

2. SCENARIUSZ ZAJĘĆ

Temat zajęć: „POLACY I INNI - CZY NAPRAWDĘ INNI?”

Cele edukacyjne: Kształtowanie postawy tolerancji wobec przedstawicieli innych narodów.

Treści: Definicje tolerancji i stereotypu, weryfikacja stereotypów na temat różnych grup narodowych.

Osiągnięcia uczniów: Uczeń po zakończeniu zajęć odnosi się bez uprzedzeń do przedstawicieli różnych grup narodowych.

Dział programowy: Zajęcia psychoedukacyjne.

Metody pracy: Praca w grupie, dyskusja, pogadanka

Przebieg zajęć:

Czynności nauczyciela	Czynności ucznia
Wstęp. Nauczyciel wita uczniów i zapoznaje z tematem i przebiegiem zajęć.	Uczniowie witają nauczyciela.
I. „Burza mózgów” - termin tolerancja Nauczyciel prosi młodzież o podawanie różnych skojarzeń dotyczących tolerancji. Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat wyboru najlepszej definicji. Nauczyciel podaje definicję terminu „tolerancja”. „Tolerancja to liberalizm w stosunku do cudzych, odmiennych od naszych, poglądów, wierzeń, wyrozumiałość dla czyjegoś odmiennego postępowania” (Słownik wyrazów obcych, Red. Elżbieta Sobol)	Uczniowie zgłaszają swoje propozycje definicji, które są następnie zapisywane na tablicy np. szacunek wobec innych religii, pobłażanie, znoszenie innych. Uczniowie tworzą swoją definicję terminu tolerancja, którą następnie zapisują na tablicy.
II. „Stereotypy” Nauczyciel pyta uczniów, z czym kojarzy im się pojęcie „stereotyp” w odniesieniu do relacji między ludźmi. Nauczyciel wprowadza pojęcie stereotypu. „Stereotyp, czyli funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rzeczy, osób, instytucji itp., często oparty na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie, utrwalony jednak przez tradycję i nie ulegający zmianom” (Słownik wyrazów obcych, Red. Elżbieta Sobol)	Uczniowie próbują określić, czym jest stereotyp; jakiego typu poglądy, postawy zachowania można określić mianem stereotypu. Uczniowie zastanawiają się, czy jest to pojęci negatywne czy pozytywne.
III. „Polacy i inni” N: dzieli uczniów na dwie grupy, rozdaje plansze i pisaki i wyjaśnia zasady pracy w grupie. Nauczyciel przeprowadza dyskusję na temat stereotypów dotyczących Polaków i wybranej mniejszości narodowej. Zwraca uwagę na następujące elementy: 1.Podkreślenie opinii nieprawdziwych, obrażających daną grupę, 2.Porównanie opinii -zaznaczenie zdań, które są zbieżne na obu listach, 3.Dopisanie do listy I grupy pozytywnych stwierdzeń, którymi określają siebie Polacy np. gościnni, serdeczni 4. Dopisanie do listy II grupy pozytywnych określeń, które charakteryzują zachowanie danej grupy Nauczyciel dokonuje zebrania opinii uczniów.	Grupa I: wypisuje określenia i opinie wygłaszane najczęściej na temat Polaków przez obcokrajowców. Grupa II: wypisuje określenia i opinie wygłaszane najczęściej przez Polaków na temat wybranej mniejszości narodowej zamieszkującej Polskę. Następnie grupy prezentują wyniki swojej pracy. Uczniowie porównują obydwie listy. Wybierają odpowiednie zdania. Dyskutują na temat prawdziwości przytoczonych sądów. Zastanawiają się, czy są one prawdziwe w odniesieniu do wszystkich przedstawicieli danej grupy, czy też są pewnym uogólnieniem.
Zakończenie Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć. Zachęca uczniów do podzielenia się swoimi spostrzeżeniami: Czy dowiedziałeś się czegoś nowego? Jakie emocje towarzyszyły ci w czasie zajęć?	Uczniowie po kolei przedstawiają swoje refleksje na temat przeprowadzonych zajęć.

1

---