1. POJĘCIE NAUKI I KLASYFIKACJA NAUK: - ujęcie organizacyjne (nauka obejmuje działalność badawczą realizowaną przez różne ośrodki naukowe: szkoły wyższe, Polską Akademie Nauk,

- ujęcie teoretyczne (nauka , która oznacza niekończący się zespół czynności badawczych zmierzający do poznania tego obszaru rzeczywistości, który objęty jest badaniem

2. ELEMENTY DZIAŁALNOŚCI NAUKOWEJ: A) podmiot (podmiotem nauki jest zawsze człowiek) B) przedmiot (przedmiotem jest cała otaczająca nas rzeczywistość

C) metoda - metoda i nauki empiryczne (odkrycia naukowe dokonuje się poprzez rozumowanie poparte doświadczeniem) - metoda i nauki formalne (odkrycia naukowe dokonuje się poprzez rozumowanie bez doświadczenia) D) cel: - poznawczy - praktyczny

3. KLASYFIKACJA NAUK: A) Kryterium przedmiotowe: matematyka, biologia, astronomia, fizyka, socjologia, chemia, B) Trychotomia: nauki zajmujące się przyrodą ożywioną (botanika) i nieożywioną (geologia) oraz nauki społeczne, C) Dychotomia (współczesne): nauki przyrodnicze i społeczne.

4. PRAWOZNASTWO jest nauką społeczną, która obejmuje następujące dyscypliny naukowe: - dogmatyka prawa (badanie prawa aktualnie obowiązującego - historia państwa i prawa (bada isniejące w przeszłości państwa i systemy prawne) - historia doktryn polityczno-prawnych (bada i analizuje funkcjonujące w przeszłości poglądy na temat państwa i prawa) - nauka o państwie i prawie (bada cechy państwa i prawa)

5. TEORIE O POCHODZENIU PAŃSTWA A) POGLĄDY ŚREDNIOWIECZA:

- doktryna teologiczna (wg św. Augustyna państwo jest dziełem Boga na Ziemi, natomiast wg św. Tomasza z Akwinu państwo jest dziełem ludzi, ale władza pochodzi od Boga)

- doktryna patriarchalna (wg niej państwo powstało z rodziny, która się stopniowo rozrastała)

- doktryna patrymonialna (władza państwowa wywodzi się z prawa własności do ziemi i jest jego przedłużeniem) B) POGLĄDY CZASÓW NOWOŻYTNYCH: - teoria umowy społecznej (wg niej źródłem władzy jest lud, naród) - teoria podboju (wg niej państwo powstaje na skutek starcia dwóch różnych rasowo plemion, z którego jedno pokonuje drugie) - teoria procesu rozwarstwiania klasowego (wg niej najistotniejsze znaczenie dla powstania państwa miały procesy zachodzące wewnątrz całego społeczeństwa

- teoria psychologiczna (związana ze świadomością podporządkowania się jednych ludzi innym)

6. PAŃSTWO - jest to odpowiednio zorganizowana grupa społeczna. Państwo jest organizacją społeczeństwa, która wykształciła wew. Zasady postępowania zwane prawem i szereg instytucji stojących na straży przestrzegania tego prawa, WYRÓŻNIAMY:

- Państwo jako aparat państwowy - jest to ogół organów państwowych, publicznych, które uosabiają działalność państwa jako całość.

- Państwo jako podmiot prawa jest podmiotem prawa w stosunkach zew. Gdzie występuje, jako władza najwyższa.

7. FORMY PAŃSTWA:

- budowa organów władzy państwowej (monarchia, republika)

- metoda sprawowania władzy wyróżniamy demokratyczne (demokr. Bezpośrednią i demokr. Pośrednią), niedemokratyczne

- terytorialno-administracyjny ustrój państwa wyróżniamy państwa centralistyczne, decentralistyczne, federacyjne i konfederacyjne

8. FORMY PAŃSTWA W OKRESIE NIEWOLNICTWA

- monarchia

- demokracja

- arystokracja

9.FORMY PAŃSTWA W OKRESIE FEUDALNYM

- okres feudalny monarchia okresu rozdrobnienia feudalnego

- monarchia stanowa

- monarchia absolutna

10. FORMY PAŃSTWA PO OKRESIE REWOLUCJI BURŻUAZYJNO-DEMOKRATYCZNEJ:

- monarchia konstytucyjna

- monarchia parlamentarna

- republika prezydencka

- rządy parlamentarne

- państwo socjalistyczne

11. PRAWO jest zjawiskiem również politycznym, ponieważ otrzymuje nieustannie wsparcie ze strony władzy państwowej w związku z tym jestuwikłane w proces sprawowania władzy, WYRÓŻNIAMY:

- prawo jako mowa działania państwa (państwo praworządne)

- prawo jako instrument sprawowania władzy (w normach prawnych nakazy i zakazy określonego zachowania są bardzo silnymi bodźcami, które skłaniają ludzi do określonego zachowania. Dzięki temu rządzący mogą osiągać zaplanowane cele.

- prawo wyznacza prawa i obowiązki osób niesprawujących władzy publicznej

- prawo określa i odzwierciedla wartości, które są pożądane przez państwo

12. PAŃSTWO JAKO ORGANIZACJA:

- polityczna (państwo dysponując scentralizowaną władzą oraz przymusem, umożliwia posiadanie władzy jednym grupom społecznym kosztem innych)

- hierarchiczna (państwo jest rozbudowanym aparatem władzy państwowej który ma budowę hierarchiczną, a jednocześnie hierarchia organów władzy jest podst. Kryterium hierarchii norm prawnych.

- przymusowa (przymus państwowy mogą stosować jedynie organy władzy w oparciu o przepisy prawa)

- terytorialna każde państwo związane jest z określonym terytorium (obszar ziemi wraz z wodami śródlądowymi, przyległy pas wód morskich oraz przestrzeń powietrzna nad tym obszarem)

- suwerenna oznacza w stosunkach wew. Że jest najwyższą władzą, której przysługuje tworzenie i zmiana prawa, a w stosunkach zew. Że jest niepodległe i niezależne od innych państw.

13. ZWIĄZKI PRAWA I PAŃSTWA:

- państwo jest głównym czynnikiem procesu prawotwórczego

- tworząc prawo, państwo realizuje swoje funkcje polityczne

- prawo określa strukturę i typ działania organów państwa

- prawo określa status obywateli

14. PARTIA - jest sformalizowaną strukturą, której celem jest zdobycie i utrzymanie władzy w państwie. Ma ona pośredniczyć między społeczeństwem, a organami władzy.

15. SYSTEMY PARTYJNE

- system dwóch partii dominujących w państwie

- system wielopartyjny tzw. Rozbicie partyjne w państwie (istnieje wiele małych partii, z których żadna nie ma pozycji dominującej)

- system kooperacyjny partii (to system, w którym konkurencyjność partii istnieje tylko w okresie wyborczym)

- system jednej partii dominującej

16. FUNKCJE PARTII

- funkcja kształtowania opinii i postaw (zarówno członków partii jak i społeczeństwa)

- funkcja wyborcza (kształtuje się poprzez opracowywanie programów wyborczych i elity władzy)

- funkcja rządzenia (sposób bezpośredni, czyli kształtowanie rządu, lub sposób pośredni, czyli jako konstruktywna opozycja)

17. OKREŚLENIE GRUP NACISKU - grupy, które powstały wyłącznie w celu wywierania nacisku na państwo albo wszystkie grupy łączące ludzi o wspólnym interesie, które w celu realizacji tego interesu wywierają nacisk na państwo. Celem grup interesu nie jest zdobycie władzy, lecz posiadanie wpływu na organy państwa i ich działalność, tym właśnie różnią się od partii.

18. PAŃSTWO PRAWNE - jest określeniem państwa, którego celem jest zabezpieczenie największej wolności człowieka. Ogólnie biorąc państwo prawne charakteryzuje się tym, że prawo stoi nad państwem, że prawo rządzi państwem, wiąże ono władzę państwową oraz ją sprawujących.

19. KONCEPCJE PRAWORZĄDNOŚCI

- koncepcja praworządności formalnej - czyli przestrzeganie prawa przez rządzących

- koncepcja praworządności materialnej - jest nie tylko przestrzeganiem prawa przez rządzących, ale również ważne jest by to prawo odzwierciedlało istnienie wartości społecznej przede wszystkim: wolność i równość.

20. GWARANCJE PRAWORZĄDNOŚCI

a) gwarancja materialna - to sposób ukształtowania ustroju politycznego i gospodarczego, który będzie czynił mało prawdopodobnym naruszeniem prawa przez rządzących

b) gwarancje formalne:

- gwarancje ustrojowe np. trójpodział władzy

- gwarancje legistracyjne np. przyrost konstytucji

- gwarancje proceduralne np. wieloetapowość postępowań sądowych

---