TEORIA LITERATURY (22.04.2007)
Narratologia - semiotyka orientacji generatywnej.
Źródła i inspiracje narratologii: oczywiście de Saussure
Oraz
Źródła lingwistyczne
- Szkoła Kopenhaska - Luis Hjelmslev (lata 40 dwudziestego wieku): relacje łączące elementy językowe; formalne aspekty języka
- Językoznawstwo generatywne - Noam Chomsky (1957- „Syntatic Structures”): gramatyka każdego języka jest całkowicie sformalizowana ; pytanie o to, jaka jest wspólna struktura językowa dla każdego człowieka (kompetencje językowe są wrodzone).
2. Źródła ………..
- „Morfologia bajki” Proppa (z części pierwszej wydanej w 1928roku, druga część
Została wydana dużo później, w 1940 roku): wspólny schemat fabuły bajek
- Claude Levi-Strauss (po zaprzyjaźnieniu się z Jacobsonem): istnieją nieświadome
Struktury językowe (obok uświadomionych struktur językowych). W 1958 roku-
Antropologia strukturalna (opisanie kodu istniejącego u podstaw kultury); lata 60
Dwudziestego wieku (po przeczytaniu Proppa) - mity.
Manifest narratologii: Communications z 1966 roku .
Przedstawiciele to między innymi : Barthes, Creimas, Bremond.
Każda wypowiedź narracyjna składa się z czterech poziomów:
poziom manifestacji- tworzywo (językowe, wizualne, narracyjne, itd.)
poziom powierzchniowy (fabuła, temat, sekwencja zdań)
poziom głęboki
uniwersalna gramatyka tekstowa (schemat wspólny wszystkim wypowiedziom narracyjnym; uniwersalizm wrodzony do tworzenia tego typu wypowiedzi).
Narratywizm - narracyjne myślenie o historiografii (narracja to uniwersalna struktura rozumienia).
W narratologii i w narratywiźmie błędnie posługiwano się terminem narracja (pomylono narrację i fabułę), w naukach tych bada się poziom fabularny a nie narracyjny !
Roland Barthes: „Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań”:
- opowiadanie jest uniwersalne
- ludzka kompetencja do tworzenia opowiadania jest wrodzona
- Barthes przyjmuje myślenie generatywne, ale wychodzi poza zdanie (generatywistów interesowało zdanie).
- bada wypowiedź jako jedno wielkie zdanie
- analiza w narratologii zbudowana jest jak analiza językoznawcza
Mamy trzy poziomy:
poziom funkcji - wszystkie elementy fabuły, nawet najdrobniejsze, np. telefony, spotkania, bo wszystkie są znaczące (u Proppa niektóre elementy fabuły były funkcjami, bo tylko niektóre były znaczące). Całe opowiadanie składa się z sekwencji zdarzeń; sekwencyjność jest nienaruszalna.
poziom działań (działających postaci tzw. Akantów). Różnica między akantem a aktorem; akant - ten wymiar postaci działającej, która pełni jakąś funkcję ( np. agent, a nie Bond).
Poziomy pierwszy i drugi tworzą razem schemat fabularny.
poziom narracji - językowe wysłowienie schematu fabularnego, nadaje danemu
opowiadaniu znaczenie.
Hayden White „Znaczenie narracyjności dla przedstawienia rzeczywistości” :
Historia to fabularny schemat przeszłości; narratywiści chcieli pominąć fakty
1975 rok książka „Metahistory”.
Zdarzenia - fakty (twierdzenia o zdarzeniach) - sekwencja faktów - kronika - powieść o historii.
Każdy tekst o historii ukształtowany jest fabularnie .