1. Regulacyjna teoria temperamentu a zachowanie się ludzi wysoko i nisko reaktywnych.

temperament zespol formalnych i względnie stalych cech zachowania przejawiających się w poziomie energetycznym zachowania oraz czasowych parametrach sytuacji. charakterystyka temperamentu odnosi się do sposobu działania. Dominacja ukł. sympatycznego -pobudliwosc , hormony, OUN

Teoria temperamentu

1. psychologiczno- genetyczna G.Heymons

2. Ośrodkowego ukł. Nerwowego Pawłowa

3. Konstytucjonalna E. Kretschmera

4. Behawioralno - genetyczna Bussa

Regulacyjna teoria temperamentu, RTT Strelaua, W koncepcji tej temperament jest pojęciem dwuwymiarowym - na poziomie energetycznym i czasowym. Na p.energet temperament charakteryzują dwie cechy: aktywność i reaktywność. AK, jest rozumiana jako tendencja do zachowań o wysokiej wartości stymulacyjnej (dostarczających wysokiej stymulacji zewnętrznej)częstości liczba podejmowanych działań . RE to tendencja do intensywnego reagowania na bodźce, wywołujące emocje, czyli wrażliwość (↑ RE) lub odporność (↓ RE) emocjonalna.

Kat zachowania	Wysoko R	Nisko r
Wyb.czynności	Przerywane, różnorodne	Ciągłe, jednorodne
Wyb sytuacji	Uboga w stymulacje	Bogata w stymulacje
Styl regulacji	bierny, poddający sie	czynny, walczący
Stawianie celu	Nieadekwatne, zawyż lub zaniżane	Adekwatne ,realne
Strat .działania	asekuracyjna	ryzykancka
Efektywność pracy	mala	duża
Pref. w działaniu	kier. się szansami- możliwości wyniku	Kie. sie celami - wartość wyniku
Wys. psych i fiz	Zle znosi obciążenia	dobrze pracuje przy obc.
Odporność na zmęcz.	mała	duza
Otwartość na info niezgodne z własnymi	Broni sie	Nie unika konfrontacji wymiany zdan
rozbieżność „ja” realne a „ja”idealne	Duża	Mala
zachowanie w grupie	konformistyczne	niezależne

2. Struktura myślenia i rozwiązywanie problemów.

Myślenie stanowi formę poznawania otaczającego nas świata. Poznawanie otoczenia ma charakter pośredni NIE dokonuje się za pomocą narządów zmysłowych, lecz dzięki operowaniu informacjami i wyobrażeniami na temat otoczenia.

Proces przetwarzania informacji - informacje „na wejściu” są inne niż „w wyjściu”, np. widzimy jabłko, uzyskujemy info że to owoc, zjadliwy, jego zastosowanie ciasta i takie tam.

Myślenie ogniskuje wokół sytuacji problemowych:

Poznawcze - brak info niezbędnych do rozw problemu

Wykonawcze-wiemy jak postąpić, ale brak umiejętności

Decyzyjne- mamy wiedze i umiejętności, ale nie wiemy, jaki obrać kierunek działania

Struktura myślenia

1. Informacja

• wrażenie i spostrzeżenie

• wyobrażenie

• symbole i pojęcia

2.Operacje

• analiza

• synteza

• porównanie

• uogólnienie

• abstrahowanie

3. Reguły

• Heurystyki- wskazówki, sugestie zwiększające szanse powodzenia ale nie gwarantują sukcesu

• Algorytm-przepis określający jakie operacje należy kolejno wykonać

Rozwiązywanie problemu

Problem- rodzaj zadania, którego nie można rozwiązać za pomocą posiadanych wiadomości i nawyków. Rozwiązujemy dzięki myśleniu produktywnym. Rozwiązanie jest możliwe dzięki wprowadzeniu dodatkowych elementów poszerzających zakres posiadanych wiadomości i umiejętności.

Problemy

• zamknięte dane wyjściowe sprecyzowane i istnieje jedno rozwiązane( matematyka fizyka

• otwarte niewiele info początkowych istnieje wiele rozwiązań

Schemat (fazy) rozwiązywania problemu . Proces rozwiązywania problemów jest procesem fazowym

1) dostrzeżenie problemów- wykorzystanie wiedzy posiadanej

2) analizowanie dotychczasowych sposobów rozwiązań - gromadzenie niezbędnych informacji

3) faza powstania pomysłów- tworzenie wielu rozwiązań- analiza dobrych i złych stron. Znalezienie optymalnego rozwiązania(iluminacja)- wybór pomysłu. Ewaluacja pomysłu - ocena korzyści i strat

4)Weryfikacja pomysłu- sprawdzanie wartości pomysłu w praktyce

(efekt emocjonalny, efekt ojcowski, efekt pierwszeństwa)

5) powrót do poprzednich faz, jeśli niepowodzenie.

3. Istota i funkcje motywacji, równanie motywacyjne.

Motywacja proces regulacji zachowania prowadzący do osiągnięcia celu. Zespół motywów i dyspozycji motywacyjnych. Funkcją dążenia jest sterowanie czynnościami, prowadzącymi do zgodnego z intencją efektu czyli celu. motyw to co pobudza. Zdolności i temperament to cechy dynamiczne opisujące motywacje.

sfery motywacji : poped potrzeba

Funkcje

1. Pobudza człowieka do działania

2. Podtrzymuje to działanie i prowadzi do celu tego dzialania

3. Wpływa na tempo pracy naped i energie

4. Wzmaga wytrwałość w pracy

5. Obniża efekty zmęczenia

6. Selektor

7. wpływa na procesy poznawcze: spostrzeganie , myślenie , pamięć , wyobrażnie.

Równanie motywacji

Mi = f(Ui x Psi) x Uci

Motywacja(M) jest funkcją użyteczności wyniku (Ui) iloczynu prawdopodobieństwa(Pi) i dodatkowego ryzyka(Uci)

Ui = f(Ni x Gi)

Użyteczność wyniku jest funkcją napięcia motywacyjnego(Ni) i antycypowanej wartości gratyfikacyjnej(Gi) (nagrody)

4. Psychologiczna charakterystyka dziecka w okresie późnego dzieciństwa (młodszy wiek szkolny 7-10 do 12 lat).

PODSUMOWANIE - OKRES PÓŹNEGO DZIECIŃSTWA

1. Podstawowym środowiskiem, w którym dziecko przebywa i rozwija się jest w tym okresie szkoła,

2. Stosunek grupy rówieśniczej do dziecka zależy od wykazania się sukcesami w zabawie, nauce czy w innych sferach społecznego funkcjonowania,

3. Sprostanie wymaganiom stawianym przez szkołę oraz dostosowania się do sytuacji spotykanych poza domem rodzinnym, wymaga od dziecka nabycia odpowiedniego poziomu umiejętności potrzebnych do rozwiązania różnorodnych zadań- poznawczych, komunikacyjnych, ruchowych czy związanych z emocjonalna samokontrolą.

4. Całokształt umiejętność! niezbędnych do tego, aby rozpocząć naukę w szkole określa się jako dojrzałość szkolną, Wyznacza ona z jednej strony gotowość do podjęcia nowych czynności, z drugiej zaś, możliwość radzenia sobie z nimi oraz zdolność do zaadaptowania , się w nowym środowisku,

5. Przystosowanie do szkoły i roli ucznia,

6. Opanowanie umiejętności czytania i pisania,

7. Przejście od myślenia przedoperacyjnego do operacji konkretnych,

8. Poznawanie I ocenianie siebie, oczekiwania dotyczące efektów i wartości działania oraz ich społecznej oceny, poczucie kompetencji i skuteczności działania,

9. Doskonalenie zdolności i umiejętności wykonywania zadań, uwzględnianie normy wykonania oraz osobistych i społecznych skutków swego działania,

5. Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w okresach życia.

• rozwój emocjonalny

- na początku uspokojenie i pobudzenie

- potem emocje, strach ok. 6 miesięcy, wstyd, radość, zadowolenie

- emocje są mniejsze zmienne i spontaniczne

-między 2. a 6. r. ż. dziecko lepiej rozumie emocje własne i innych osób, nabiera zdolności regulowania ekspresji emocji, nabywa umiejętności zaradczych, które pozwalają mu kształtować pozytywne kontakty z dorosłymi i rówieśnikami,
- młodsze dzieci przedszkolne
- potrafią właściwie ocenić przyczyny podstawowych reakcji emocjonalnych,
- skłonne do zwracania uwagi na zewnętrzne czynniki wywołujące emocje niż na wewnętrzne,
- na podstawie zewnętrznych przejawów emocji potrafią przewidzieć zachowanie rówieśnika w zabawie;
sposób przeżywania emocji:
- fizjologiczne - czerwienienie się, pocenie;
- ruchowe - podskakiwanie, klaskanie;
- ograniczanie ekspresji emocji przez hamowanie przejawów emocji negatywnych (gniewu, strachu);
- 2. - 3. r. ż. - pojawiają się emocje, duma, wstyd, wina, zazdrość, zakłopotanie, z czasem poczucie winy
- pojawia się zdolność do mówienia o emocjach oraz do refleksji nad nimi
- dzieci nabywają umiejętności zaradczych - pozwalają nim na manipulowanie zachowaniami i uczuciami innych osób
- 2. 4. r. ż. - nabierają biegłości w pocieszaniu innych, droczeniu się, żartowaniu;
- dzielenie wspólnych przeżyć, pomaganie, dostrzegają innych w kłopocie
- zdolność do empatii zależy od poziomu rozwoju poznawczego;

• rozwój społeczny

- kompleks ożywienia -pod koniec 2 miesiąca

- odróżnia osoby znane i obce 5 miesięcy

- ok. 6 miesiąca reaguje strachem na obcych - rozwój społeczny - widać najwyraźniej w zabawach z rówieśnikami
- wchodzą w równoważne interakcje z rówieśnikami;
- podejmują odpowiedzialną współpracę,
- planują i wspólnie ustalają cele zabaw, nawiązują przyjaźnie;
- różne postacie zabawy:
· zabawa samotnych - najczęściej w grupie 3.-4.-latków , nie przejawiają aktywności społecznej;
· zabawy równoległe - naśladownictwo zachowań rówieśników;
· zabawy wspólne - już społeczne - dzieci odgrywają swoje role;
· zabawy zespołowe - wspólny cel działania
· dzieci ogrywają różne przeżycia i odpowiadają na uczucia innych, uczą się współpracować, negocjować, poznają role społeczne, zasady postępowania związane z pewnymi sytuacjami społecznymi (kupowanie, zabawa w lekarza);
· spostrzegają przyjaźń jako relacje opartą na przyjemnej zabawie i dzieleniu się zabawkami.

6. Przygotowanie psychologiczne w sporcie - model Martena

badania nad cechą i stanem lęku wśród sportowców przeprowadził m.in. Rainer Martens, wprowadzając sprawdzian poziomu lęku występującego w trakcie zawodów.

koncepcja lęku Martensa opiera się na:

a)     uznaniu, że paradygmat interakcyjny dla studiów postaw jest stojącym powyżej cechy i paradygmatu sytuacyjnego.

b)     badanie lęku-cechy w sytuacji specyficznej jest bardziej orzekające niż badanie lęku ogólnego

c)     rozwoju modelu pojęciowego dla studiów nad współzawodnictwem jako procesem społecznym

d)     Każda z powyższych jest prawidłowa

1. Źródła psychologii i współczesne koncepcje człowieka.

Koncepcja Szewczuka

Psychologia - nauka o czynnościach człowieka i człowieku jako jej podmiocie

Podstawą tej koncepcji są czynności psychiczne

Czynności psychiczne- proces ukierunkowany na cel, zorganizowany o określonej strukturze wewnętrznej, zapewniający regulacją pomiędzy światem zewnętrznym a człowiekiem.

Koncepcja Hilgorda

Psychologia - nauka o zachowaniu człowieka a także nauka o zachowaniu się zwierzat

- bardzo szeroka koncepcja psychologiczna(obejmuje zachowanie się wszystkich organizmów żywych)

Źródła psychologii

79r - rozpoczęto nauki psychologiczne i badano psychikę jako przedmiot naukowy

1. Psychologia klasyczna - 1874r,1869 - Wilhelm Wundt jako pierwszy badał świadomość, przeżycia psychiczne człowieka, badał strukturę i rolę tych przeżyć.

Metoda - introspekcja i eksperyment

2. Funkcjonalizm - 1895r - G.S Hall, J. Baldrin badali świadomość i przystosowanie się

Metoda - analiza doświadczenia, eksperyment, praktyka społeczna

3. Psychologia postaci - 1910r - Max Wertheimem, W. Kohler zajmowali się świadomością, percepcją, spostrzeganiem człowieka, pryzmat całości

Metoda - introspekcja i eksperyment

4. Behawioryzm - 1913r - J.Wotson, B.Skinner - praca „O zachowaniu się człowieka” nie interesowały go przeżycia tylko to co może zbadać za pomocą eksperymentu czyli zachowanie człowieka, organizm bez psychiki

Metoda - eksperyment, badanie zwierząt

SR S - bodziec, R- reakcja

Działanie na człowieka określa bodźcami i analiza reakcji

5. Psychoanaliza - 1915r - Z.Freud, C.Jung - zajmowali się przyczynami zaburzenia zachowań i szukali tych przyczyn w podświadomości człowieka

Metoda - psychoanaliza, swobodne skojarzenia, analiza snów, analiza indywidualna rozwoju

Podstawa założenia - istnienie 2 podstawowych instynktów: życia i śmierci, one tworzą człowieka

Wszystkie popędy człowieka, które nie są zaspokojone przechodzą do podświadomości człowieka.

6. Psychologia humanistyczna(holistyczna, całość, dynamiczna) - 1968r - A.Maslow,W.Frankl - badana osoba ludzka, system wartości, samoaktualizacja, samotranscendencja, zdolnośćrozwijania siebie, kształtowanie siebie jako istoty twórczej

Metoda - obserwacja, stadium przypadkowe.

Koncepcja człowieka

Koncepcja behawiorystyczna - wyposażenie (człowiek zewnątrz sterowny )

- środowisko steruje zachowaniem, rola wzmocnień pozytywnych

- zachowanie reaktywne, modelowanie

Koncepcja psychodynamiczna (człowiek niedoskonały{wewnątrzsterowany})
- konflikt wew. i zew.

-poczucie tożsamości i integracja osobowości

- psychoanaliza i psychoterapia

Koncepcja poznawcza - (człowiek samodzielny)

- trzecia psychologia, samodzielny podmiot decydujący o swoim losie

- działania świadomie i celowe, systemy poznawcze

- generowanie informacji i wiedzy

- celowe wychowywanie

- rozwiązywanie problemów osobistych

Koncepcja humanistyczna (człowiek samorealizujący się)

- rozwój człowieka-czynniki wewnętrzne

- samorealizacja poprzez miłość, rola emocji pozytywnych

- czł. Jest dobry, jego dążenia są konstruktywne i pozytywne

- pożyteczność przeżycia i doświadczenia „tu i teraz”

- terapia skoncentrowana na pacjencie

2. Struktura i funkcjonowanie osobowości.

Osobowość to zorganizowana struktura cech i właściwości , wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności) .to całość mechanizmow psychologicznych i psychicznych .Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych w procesie socjalizacji, a także własnej aktywności jednostki. Istotną rolę odgrywają tu również wrodzone cechy biofizyczne.

Struktura osobowości organizacja cech a tworzywo, z którego jest zbudowana stanowi zapis doświadczeń osobowość ukierunkowuje czynności człowieka na realizacje przyszłych możliwych stanów rzeczy, których wizje sama tworzy.Ludzka osobowość nazywana jest inaczej aparatem psychicznym. Wg Freuda wyróżniamy trzy systemy osobowości, czyli tzw. instancje:

a) ID => ONO Reprezentuje świat wewnętrzny, subiektywnych doznań nie mając żadnej wiedzy o obiektywnej rzeczywistości. Kieruje się, tzw. zasada przyjemności (robi wszystko, aby było przyjemnie, a nie nieprzyjemnie), a także jest wyposażone w dwa rodzaje procesów:- czynności odruchowe, czyli wrodzone i automatyczne reakcje
- proces pierwotny, który oparty jest na bardziej złożonej reakcji psychicznej. Są to inaczej marzenia senne. Freud uważał, że stanowią one zawsze spełnienie, bądź prośbę spełnienia jakiegoś marzenia/życzenia.
b) EGO => Jest psychicznym elementem naszej osobowości, nazywany inaczej naszym „JA”. EGO odróżnia to, co w umyśle, od tego, co w świecie zewnętrznym. EGO podporządkowane jest zasadzie realności lub inaczej zasadzie rzeczywistości i działa za pośrednictwem procesu wtórnego (myślenia realistycznego). EGO musi znaleźć konkretny obiekt, na którym rozładowuje energię i zaspakaja potrzebę. Jest pewnego rodzaju władzą wykonawczą osobowości, ponieważ decyduje o przystąpieniu do działania , o tym na jakie elementy rzeczywistości należy reagować , które popędy zostaną zaspokojone i w jakim stopniu. Zasadniczą rolą EGO jest godzenie popędowych wymagań organizmu z warunkami środowiskowymi oraz dostosowanie jednych do drugich. Jego nadrzędnym celem jest utrzymanie życia jednostki i zapewnienie reprodukcji gatunku.
c) SUPEREGO => Jest to społeczny element naszej osobowości, nazywany inaczej „NAD-JA”. System ten rozwija się jako ostatni. Jest to wewnętrzna reprezentacja tradycyjnych wartości i ideałów społeczeństwa przekazywanych dziecku w interpretacji rodziców, wpajanych mu za pomocą systemu nagród i kar. Mówi się, że SUPEREGO jest instancją moralną osobowości, reprezentującą ideały, a nie rzeczywistość. Kreuje ona, tzw. zasadę moralnej doskonałości lub inaczej „dobra i zła”. System ten stara się rozstrzygać, czy cos jest słuszne, czy nie. Rozstrzyga rzeczywistość z moralnego punktu widzenia. Posiada dwa podsystemy:- Sumienie => część nieświadomą. Mamy tu do czynienia z mechanizmem umożliwiającym włączenie norm zaszczepionych przez rodziców. Sumienie każe człowiekowi postępować zgodnie z nimi. Ja Idealne => część świadomą. Nagradza ona człowieka, dzięki czemu czuje się idealny.
Wraz z ukształtowaniem się SUPEREGO samokontrola zajmuje miejsce kontroli sprawowanej przez rodziców. Głównymi funkcjami SUPEREGO są:
- Hamowanie impulsów ID zwłaszcza seksualnych i agresywnych.
- Przekonywanie EGO, by zastępowała cele realistyczne, celami moralnymi.
- Dążenie do doskonałości

5- czynnikowy model osobowości

1. Neurotyczność o wysokim lęku, obniżona samoocena, (wysoka neurotyczność), (niska)- stabilnie emocjonalni, samoocena niska

2. Ekstrawersja

Wysoka - dla ekstrawertyków- ludzie nastawieni towarzysko

Niska - introwertycy - ludzie zamknięci w sobie, z dystansem do ludzi, poznać i zaakceptować, pesymista

Ambiwertycy - wszechstronni, działają sytuacyjnie

3. Otwartość na doświadczenie

- charakter dla ludzi ciekawych świata

- niekonwencjonalni w zachowaniu (mają swoją opinię i jej bronią)

- konserwatywne -

4. Ugodowość - występują osoby przyjacielskie, nastawione na pomoc, sympatyczne

Niska - egoistyczne, ogocentryczne, rywalizacyjne, nastawiony agresywne

5. Sumienność - o silnej motywacji, wytrwałe, drobiazgowe

Niska - nastawienie hedonistyczne, słaba motywacja

3. Frustracja, źródła i następstwa.

Stan frustracji - zespół przykrych reakcji bądź reakcji a także zachowań nieadekwatnych do sytuacji

Frustracja wystąpi kiedy:

- człowiek musi się znaleźć w sytuacji której nie może rozwiązać lub przeszkody której nie może usunąć

- sytuacja z której nie może się człowiek wycofać

Źródło i przyczyny frustracji

- źródła zewnętrzne tkwią w sytuacjach ludzi na których nie mamy wpływu

- grupa wewnętrzna są to przyczyny tkwiące wewnątrz człowieka

- przyczyny czynne frustracji tkwią w ludziach

4. Psychologiczna charakterystyka człowieka we wczesnej adolescencji
(wiek dorastania 10-12 do 15 roku życia).

5 Rozwój motoryki i percepcji dziecka w okresach życia.

1. Niemowlęcy

Rozwój psycho-ruchowy

• Postawa ciała

- leżąca

- siedząca 6 miesięcy, 8 m. samodzielnie

- stojąca 10 miesięcy

• Lokomocja

- z brzucha na plecy 4-5 miesięcy, z pleców na brzuch 5-6 miesięcy

- pełzanie

- raczkuje ok.8-9 miesięcy

- chód ok. 10-11mies.

• Chwyty

- chwyt dowolny zamierzony 4-6mie.

- chwyt dłoniowy

- chwyt nożycowy

- chwyt pesetowy

• Manipulacja 1 rok zycia

- początkowo niespecyficzna

- pod koniec specyficzna 2 r. ż

• wzrok - rozwija się intensywnie

• niemowlę osiąga poziom ostrości wzroku charakterystycznego dla człowieka dorosłego

• 3 - 5 miesiąc => rozwija się spostrzeganie w głębi

• najpierw skupia wzrok na brzegach przedmiotu => później ku części środkowej przedmiotu => dzieci dłużej patrzą na twarz osoby mówiącej i uśmiechającej się;

• w wieku poniemowlęcym dziecko uczy się posługiwać przedmiotami codziennego użytku - przez mechanizm naśladowania
  
  2. Ponienowlęcy

Rozwój ruchowy

- automatyzacja chodu

- wydłuża się chód

- płynny chód

- precyzja użycia rąk

- rozwija się proakcja

3. Przedszkolny

Rozwój ruchowy

- pierwsze apogeum, złoty okres motoryczności

- doskonalą się czynności biegania, rzucania

- nieustanny głóg ruchu

- płynność i harmonia ruchu

- kształtują się kombinacje różnych form ruchu: biegu i skoku, biegu i kopnięcie piłką.

4. Szkolny

Rozwój motoryczny

- drugie apogeum motoryczności - zdalny

- najłatwiej przyswaja ruchy

- odgrywa efekty ruchowe

- ADHD - nadpobudliwość

- następuje przedłużenie ciała w skutek wzrostu kończyn;
- zwiększa się część twarzowa;
- silna potrzeba ruchu
- 5 r. ż. - złoty okres w rozwoju ruchowym dziecka - opanuje swobodny bieg, chód; właściwy rytm, płynność i harmonia ruchu;
- brak w czynnościach elastyczności, dokładności, przewidywania;
- kształtują się kombinacje różnych form ruchu: biegu i skoku, biegu i kopnięcie piłką.
- niska zdolność do koncentracji na jednym przedmiocie;
- niska wytrzymałość;
- dymorfizm płciowy - zróżnicowanie sprawności i zainteresowań ruchowych chłopców i dziewcząt

6.Psychologiczne aspekty walki sportowej, stany negatywne

1. Wymiary inteligencji człowieka a zdolności poznawcze.

inteligencja-to zdolność do przystosowania się-adaptacja, przekształcania, efektywność myślenia i sprawność rozwiązywania problemów,. Inteligencja to zdolność do aktywnego przetwarzania informacji w celu lepszego przystosowywania się do zmiennego środ.

3 typy inteligencji ABC

Strelau-inteligencja jest cecha jedn.i wyraża siew jej zachowaniu. nieodzownie związane są procesy związane z odbiorem i przetwarzaniem informacji:rozumowanie dedukc.i indukc.; myslenie abstrak. ,wnioskowanie.

Cattellan -podział na inteligencję płynną i skrystalizowaną. PŁ to ogólna zdolność warunkująca sprawność wszelkich czynności intelektualnych (zdeterminowana biologicznie zalezna od pracy mózgu), SK to zespół szczegółowych zdolności rozwijanych na skutek zastosowania inteligencji płynnej w życiu, rozwijana poprzez doświadczenia.

Spearman-Inteligencja to dostrzeganie zależności, relacji a)ogolna czynnik G -wszystkie formy aktywności b)specjalne zdolnosci-czynnik S specyficzne do rozw. określonego zadania

Verhom -na szczycie hierarchii znajduje się czynikG zawierajacy uzdolnienia werbalne (cz.szkolny, liczbowy, słowny) praktyczne(zdolności manualne, przestrzenne, spr mechaniczna)

Sternberg zachowanie inteligentne jest wyznaczone przez 3czyniki:

1komponenty metakomponenty, komponenty realizacji i kompon. zw z nabywaniem i operowaniem wiedza. Zachowanie int.gdy osoba posłużyła się odpow strategia postępowania i w postępowaniu potrafi wykorzystać,wydobyć z pamięci te info, które są przydatne w rozwiązywaniu danego problemu

2doswiadczenie -rol info zdobytych wcześniej i ich użycie do rozwiązania nowych problemów -m.tworcze i kształtowanie zautomatyzowanych sposobów postępowania w syt.powtarzających się

3kontekst- warunki w jakich wystepuje zachowa.nasza akt. ma częściowo charakter nieswiadomy

Guilford głosi, że inteligencja to zbiór zdolności do przetwarzania informacji zgodnie z zasadami logiki psychologicznej.Uwazal ze zdolności człowieka można opiasc w 3echwymiarach : operacja> tresc > wytwor.

Jean Piaget.konc.rozwojowa adaptacja>asymilacja>akomodacja

Opiera się ona na założeniu, że inteligencja jest rozwiniętą formą adaptacji biologicznej, w wyniku której dochodzi do strukturalizowania procesów poznawczych. Przystosowanie jest rozpatrywane, zatem w kategoriach poznawczych - jest zrównoważeniem procesów asymilacji i akomodacji. Zdolność dopasowywania wzrasta dzięki wzrastającej złożoności i stałości struktur poznawczych, które rozwijają się na bazie struktur odziedziczonych (odruchy bezwarunkowe) i tworzą schematy składające się na wiedzę człowieka.

podzielił rozwój poznawczy człowieka na 4 okresy:

• do 2 r. życia okres sensomotoryczny

• 2-7 o. przedoperacyjny

• 7-11,12 o. operacji konkretnych

• 11,12-15 operacji formalnych

7 rodzaji inteligencjiwg.Gardner : lingwistyczna;logiczno-matematycz;wizualno-przestrzenna;muzyczna;fizyczno-kinestatyczna;interpersonalna;interpersonalna.

2. Model pamięci i mechanizmy uczenia się.

Pamięć jest procesem, który w uczeniu się odgrywa rolę wiodącą. To proces gromadzenia i przechowywania różnych informacji i doświadczeń oraz wykorzystania ich w różnych sytuacjach życiowych. W pamięci wyróżniamy 4 rodzaje:

1. Rozpoznawanie - pamiętanie czegoś wtedy, kiedy jest to dostępne naszym zmysłom. Rozpoznajemy twarze swoich przyjaciół, utwory muzyczne, obrazy - czyli, zbiory bodźców fizycznych, które wcześniej zostały zarejestrowane przez nasze narządy zmysłu.

2. Przypomnienie - mówimy o nim wtedy, kiedy nie doświadczając czegoś w danej chwili, uświadamiamy sobie, że doświadczyliśmy już tego w przeszłości.

3. Odtwarzanie - czyli zapamiętanie materiału na tyle dobrze, by móc go później odtworzyć.

4. Działanie nawykowe - czyli automatyczne wykonanie czegoś czego się już nauczyliśmy.

Niezależnie od tego, czy rozpoznajemy, przypominamy sobie, odtwarzamy czy też działamy nawykowo, w każdym przypadku musimy najpierw przyswoić sobie zapamiętywany materiał. Przyswajanie jest pierwszym krokiem w procesie, który kończy się zapamiętywaniem.

Pewne formy pamięci są związane z określonymi formami przyswajania. Spostrzeganie jest warunkiem rozpoznawania i przypominania. Aby cos odtworzyć, musimy to zapamiętać. Aby działać nawykowo, musimy ukształtować nawyk.

Wszystkie dane naukowe dotyczące wspomnień odnoszą się także do nawyków. W mowie potocznej słowa „nawyk” i „pamięć” odróżniane są od siebie, tak jakby nie dotyczyły tego samego rodzaju funkcji ludzkich. Zwykle słowo „pamięć' stosuje się w odniesieniu do przyswajania i przechowywania słów, symboli i świadomych doświadczeń, podczas gdy słowo „nawyk” używane jest do określenia czynności niewerbalnych. Wiele umiejętności fizycznych zostało wyuczone z pomocą wskazówek i instrukcji słownych podczas gdy podstawą prawie wszystkich aktów zapamiętywania są ruchy mięśni; choćby tylko w obrębie aparatu wokalnego, jak w przypadku zdawania egzaminu, wołania kogoś znajomego na ulicy.

Model pamięci wg Atkinsona

Środowisko -wzrok Pamięć Pamięć

zewnętrzne -słuch krótkotrwała długotrwała

Rysunek przedstawia schemat zapamiętywania. Informacje docierające do nas ze środowiska zewnętrznego, rejestrowane są za pośrednictwem zmysłów ( wzroku, słuchu, dotyku ). W ten sposób powstaje pamięć krótkotrwała STM co oznacza, że jesteśmy w stanie zapamiętać i powtórzyć zdarzenia. Aby trafiające do nas informacje zostały w pamięci na dłużej, musimy je kilkakrotnie powtórzyć (utrwalić). Utrwalone informacje, przeniesione zostają do „drugiej pamięci” - długotrwałej LTM, gdzie są „składowane” wraz z innymi ważnymi dla nas doświadczeniami.

Wyjście informacji odbywać się może jedynie przez pamięć krótkotrwałą. Oznacza to, że przypominamy sobie zapamiętane kiedyś wiadomości zalegające w pamięci długotrwałej ( szukamy ich głęboko w szufladzie) przenosimy je do pamięci krótkotrwałej i w niej je odtwarzamy. W ten sposób możemy rozwiązać problem, zorientować się w sytuacji, po czym znów porzucamy w głąb pamięci wykorzystane informacje.

Zakłócenia pamięci - główną przyczyną faktu, że zdarza nam się zapominać jest hamowanie pro i retro aktywne, a za zapamiętywanie wybiórcze odpowiedzialny jest tzw. efekt pierwszeństwa i świeżości.

Hamowanie retro aktywne* - to obniżona zdolność odtwarzania zadania A w wyniku uczenia się nowego zadania B, które nakłada się na odtwarzanie zadania A. Oznacza to, że np. uczymy się wzorów matematycznych i jest to zadanie A, po czym uczymy się wzorów fizycznych - zadanie B. Chcąc odtworzyć wzory matematyczne mogą wystąpić trudności w postaci pomieszanych wzorów matematyczno - fizycznych tzw. mix.

Hamowanie pro aktywne* - to obniżona zdolność przechowywania i odtwarzania zadania B w wyniku uprzedniego uczenia się zadania A.

Siła hamowania pro i retro aktywnego zależy od szeregu czynników:

• podobieństwo między wiadomościami z jednego i drugiego przedmiotu, których się uczymy;

• ilość tekstu/informacji do zapamiętania;

• stopień opanowania każdej z przyswajanych treści;

• metody uczenia się ( np. głośne powtarzanie, ciche powtarzanie, pisanie itp.).

Efekt pierwszeństwa i świeżości* - to łatwość i trwałość zapamiętywania początkowych i końcowych treści przyswajanego materiału, co oznacza, że np. najczęściej zapamiętujemy początek i koniec przeczytanej książki.

Uczenie się

Uczenie się - jest to proces dzięki któremu jakaś aktywność powstaje lub się zmienia

Uczenie się - stosunkowo trwała zmiana w możliwościach zachowania człowieka powstałe w czynniku wzmacnianego człowieka

Podstawowe mechanizmy uczenia się

W uczeniu się człowiek i zwierząt daje się wyraźnie wyróżnić 4

1. Warunkowanie klasyczne-uczenie się bodźca poprzez kojarzenie bodźca z bodźcem warunkowym(dźwięk, światło, pokarm)

2. Warunkowanie instrumentalne- uczenie się czynności w wyniku nagradzania(naciskanie dźwigni)

3. Uczenie się przez wgląd - Kohler- Uczenie następuje przez zrozumi9enie zadania

-Łączenie elementów mniejszych w całość pozwalającą uzyskać pokarm

4. uczenie się sensomotoryczne (schemat dynamiczny- uczenie się poza naśladownictwem(nawyki ruchowe)

3. Istota i koncepcje emocji oraz wpływ na zachowanie się.

emocje pr.psych. odzwierciedlające stosunek człowieka jako podmiotu do świata zew.i wew. Im mniej posiadamy info tym emocje są silniejsze.

Funkcje emocji :

1 ogólne :

a) f.regulacyjna-reguluja zachowanie człowieka

b)f.biolog. info dla organizmu o niebezpieczeństwie i sygnał , który wyzwala aktywność

c) psychologiczna-nieodzowny elem.życia człowieka nie można żyć bez emocji.

2szczegółowe

-e.sa związane z konkretna działalnością człowieka i towarzysza jej

-e ukierunkowywuja aktywność

-spełniają funkcje selektywne(widze to, co chce widzieć)

-funkcja tonizujaca- wzbogacają zachowanie, obniżają lub podwyższają aktywność.

wpływ na działanie:

wpływają na kierunek działania i wyznaczają motywy działań.

Aktywizuja człowieka do działania w syt. zagrożenia wywołują lek ,strach;

w syt ograniczenia wywołują złość rozdrażnienie ,gniew; w syt pozbawienia -smutek lek, cierpienie rozpacz.

Na sprawność działania o wiele większy wpływ maja emocje pozytywne, robimy cos, co lubimy z chęcią i przyjemnością, lub w syt leku czy obawa przed kara postępujemy inaczej niż nam się podoba ale wg. odgórnych norm i nakazow..itp…

Właściwości emocji : jakość (treść); znak(+) (-); ambiwalencja (zmiana znaku przejście od +do -) ; siła emocji (intensywność, natężenie emocji) ; trwałość emocji

4. Psychologiczna charakterystyka człowieka w okresie późnej adolescencji (16-23 lat)

5. Rozwój osobowości dziecka w okresach życia.

1. Niemowlęcy

Na pewno ma temperament

2. Ponienowlęcy- 3lata

- przekora, negatywizm

- poczucie odrębności

3. Przedszkolny

- przejaw charakteru

- okres rozwoju własnego „ja”

- „jaki chciałbym być idealny”

To dokończyć musze!!!

6. Psychologia sportu jako nauka i diagnoza psychologiczna w sporcie.

1. Stres i radzenie sobie z nim.

Stres jest to stan organizmu wynikający z nadmiernego obciążenia systemu nerwowego. Stres jest efektem przeciążenia systemu regulacji psychicznej

Źródło stresu

- zagrożenie natury fizycznej

- zagrożenie natury społecznej

- zagrożenie osobistej(ważne wydarzenia życiowe)

2. Obraz samego siebie („Ja") w strukturze osobowości.

Obraz samego siebie „ja” w strukturze osobowości + to co wyżej

Jest to nadrzędna struktura w samokontroli i samoregulacji tworzy się w końcu 3 roku życia. to centrum naszej osobowości. Jest magazynem info o sobie samym. w tej strukt. ważne jest poczucie tożsamości-wiedza o ciągłości swojej osoby. Zaburzenia poczucia tożsamości sprawiają ze wydaje się osobie ze była wcześniej kimś innym. Czł. stara się aby info o nim były zgodne z obrazem siebie. Może mieć zewnętrzne(to, co pokazuje) ja i wewnętrzne (to, co chowa w sobie). w trakcie życia gromadzimy info, dotyczące możliwości z różnych dziedzin. Subiektywne przekonanie na ten temat to Samoocena, 1 aspekt „ja”może być zgodna, zaniżona, zawyżona. Ulega zmianom pod wpływem doświadczeń takich jak powodzenia,niepowodzenia, opinie innych.

2 aspekt”ja”to samoakceptacja - ja realne i ja idealne porównują cje wynika w jakim stopniu się akceptujemy .Mała rozbieżność- wysoka samoakceptacja, duża romb.- niska samoakceptacja.

3 aspekt poczucie własnej wartości przekonanie poczucie ze jest się kimś ważnym. Stanowi os konstrukcyjna osobowości. Kształtuje się już we wczesnym dzieciństwie, na co ogromnie wpływa postawa rodziców, jeśli cieszą się z dziecka takim, jakie ono jest to dziecko kształtuje poczucie wl.warosci. Czynniki wspierające ten proces to opinie bliskich, własne osiągnięcia, pozycja wśród rówieśników. Poczucie to nadaje naszym czynom pewności siebie, siły, odporności na niepowodzenia,

3. Teorie zdolności i inteligencji człowieka.

4. Psychologiczna charakterystyka dziecka w okresie średniego dzieciństwa (wiek przedszkolny 4-6 lat).

PODSUMOWANIE - OKRES ŚREDNIEGO DZIECIŃSTWA

1. Zmiany dotyczące wzrostu i wagi ciała nie są już tak intensywne jak w okresie wczesnego dzieciństwa,

2. Istotne zmiany zachodzą w systemie nerwowym,

3. Postęp w rozwoju motorycznym wyraża się w powstawaniu kombinacji ruchowych.

4. Wzrasta wrażliwość w zakresie słuchu muzycznego i fonematycznego,

5. Orientacja dziecka w wieku przedszkolnym w otoczeniu wyraźnie polepsza się,

6. Zwiększa się pojemność dziecięcej pamięci,

7. Rozwijają się takie czynności myślowe, jak szeregowanie i klasyfikowanie,

8. Rozwijają się obrazy umysłowe jako pewne formy kopii rzeczywistości,

9. Dziecko przedszkolne jest zdolne do rozumowania przyczynowo-skutkowego/ a znaczący postęp w tyrn zakresie zachodzi między 3 a 4 rokiem życia,

10. Rozwija się funkcja symboliczna,

11. Następuje rozkwit dziecięcych teorii umysłu, odróżnia myślenie od innych form aktywności,

12. Ma bogaty słownik, tworzy neologizmy,, uczy się uwzględniać punkt widzenia odbiorcy, słuchać i analizować wypowiedzi,

13. Rozumie emocje własne i innych osób, reguluje ekspresję.

14. W zabawie poznaje role społeczne, nawiązuje interakcje z rówieśnikami, uczy się reguł zachowania i jak ich przestrzegać.

15. Jest realistą moralnym - przejawia moralność przedkonwencjonalną,

16. Rozwija się osobowość dziecka,, staje się ono zdolne do samokontroli,

5. Rozwój mowy i myślenia dziecka w okresach życia.

1. Niemowlęcy

Mowa

- zaczyna się od krzyku

- dźwięki artykulacyjne

• gruchanie - czynność odruchowa

• gaworzenie 5mie.- wydawanie sylab

• wypowiada dźwięki pod koniec 1 roku

Myślenie

- coraz sprawniej myśli, przejaw to odruch, działanie sensoryczno motoryczne 1-rok

2.Poniemowlęcy

Mowa

- autonomiczna, telegraficzna,

- stadium zdania,

- zaczyna być intelektualna, wyraża myśli

- wypowiedź jest mało komunikatywna,

- rozstrzela się słownik dzieci,

Myślenie

- sensoryczno-motoryczne

- myślenie językowe, wyrażane w słowach

- myślenia konkretno obrazowe, wyobrażeniowe

- myśli zestawiając obrazy- 3r.

3.Przedszkolny

Mowa

- w tym wieku dzieci uczą się ok. 10 słów dziennie

- używają coraz większej ilości słów i poprawnych form gramatycznych

- zdobywają umiejętności narracyjne

- rozwija się słownik czynny, rozbudowane wypowiedzi

- opanowane podstawy języka ojczystego

- uczą się komunikacji dwustronnej, potrafią słuchać i opowiadać

- neologizmy- słowa tworzone przez dzieci

- pytania „dlaczego?, po co?”

- gadanie do siebie, wyrażanie swoich myśli na głos

-dziewczynki uczą się mówić szybciej

Myślenie

- myślenie obrazowe

- mniej związana z działaniem

- myślenie na użytek działania

- uwaga nie jest trwała, podzielna, mimowolna

- funkcja symboliczna

4.Młodszy szkolny

Mowa

- mowa dobrze rozwinięta, doskonali się

- funkcja symboliczna

- mowa pisana

- zaczyna analizować język

- rozrasta się zasób słownika

- skoncentrowany realnie na wiedzy o świecie

Myślenie

- usamodzielnia się

- czynność wewnętrzna- uwewnętrznienie

- zaczyna operować pojęciami

- operacje konkretne

- odwracalność operacji umysłowej

5.Adolescencji

Mowa

- płynność w tworzeniu poprawnych zdań

- opanowana gramatyka języka polskiego

6. Psychologiczne aspekty treningu sportowego, efekty przeciążenia.

Rejestracja zmysłowa:

Wejście

STM

LTM

---