02.11.2004 Med..rat [W3]

Wstrząs

Wstrząs to zespół:

• objawów klinicznych

• zaburzeń wodno-elektrolitowych

• zaburzeń metabolicznych

powikłania

Przyczyn jest wiele: np.

• ukąszenie

• schorzenie serca

• choroby infekcyjne

• urazy

Wstrząs - oznacza niedostateczne zaporzebowanie w tlen narządów ważnych dla życia.

Etiologia wstrząsu:

Płuca sprawnie funkcjonujące - sprawny proces dyfuzji - sprawna wentylacja - właściwa perfuzja

Musi sprawnie funkcjonować układ krążenia (serce i naczynia) aby tlen dostał się do komórek

Musi być odpowiednie medium przenosząc tlen - Hb

Mogą być problemy na poziomie komórkowym (zaburzenia metaboliczne)

Może być wiele przyczyn tego że tlen nie dochodzi do komórek

Etiologia wstrząsu (przyczyny):

1. wszystkie przyczyny które prowadzą do dysproporcji między objętością krążącej krwi, a pojemnością łożyska naczyniowego (np. gdy chory traci krew lub gdy rozszerza się łożysko naczyniowe pomimo prawodłowej ilości krwi)

• ologowolemia

• wstrząs krwotoczny - utrata pełnej krwi

• wstrząs hipowolemiczny - utrata osocza (np. oparzenia) URAZY!!!

• powiększenie łożyska naczyniowego

• wstrząs septyczny, toksyczny - porażenie błony mięśniowej naczyń przez bakterie, toksyny, leki

• wstrząs anafilaktyczny - rozszerzenie łożyska naczyniowego pod wpływem histaminy i kininy

• wstrząs neurogenny - rozszerzenie łożyska naczyniowego pod wpływem silnych bodźców bólowych

• wstrząs rdzeniowy

• niewydolność układu oddechowego (wstrząs płucny)

• zaburzenia wentylacji (np. obrzęk krtani)

• zaburzenia perfuzji (np. zator t płucnej)

• zaburzenia dyfuzji (np. obrzęk płuc)

3. niewydolność mięśnia sercowego

• osłabienie kurczliwości

• utrudnione napełnianie serca (zaburzenia rytmu, tamponada serca, odma prężna)

• wzrost obciążenia następczego (afterload)

4. nieprawidłowa funkcja krwinek czerwonych (wstrząs hemolityczny) np. anemia sierpowata, zatrucie tlenkiem węgla (powstaje karboksyhemoglobina, nie transporuje tlenu)

Patogeneza wstrząsu

Spadek RR (baroreceptory zatoki szyjnej, serca - kontrolują RR, przy jego spadku uruchamiają mechanizmy obronne)

Reakcja adrenergiczno - współczulna (wyrzucenie dużych ilości katecholamin)

• obkurczenie naczyń łożyska żylnego (duży rezerwuar krwi - układ żylny)

• „centralizacja krążenia” (spadek przepływu krwi przez mało ważne dla życia narządy jak przewód pok, mięsnie, tkanka kostna, na rzecz serca i mózgu)

• wydzielanie ADH (wazopresyny) - zatrzymuje wodę w organizmie

• aktywacja układu renina - angiotensyna - aldosteron (renina - produkowana w aparacie przykłębuszkowym w nerkach, prowadzi do przekształcenia ... do angiotensyny II, angiotensyna - silnie obkurcza naczynia, pobudza ... do produkcji aldosteronu, aldosteron - zatrzymuje sód w organizmie)

Patogeneza

Zwieracze przedwłośniczkowe zamykają się i otwierają się szanty tętniczo - żylne

Spadek ciśnienia hydrostatycznego wew naczyń włosowatych

Ciśnienie hydrostatyczne na zew jest wyższe i woda przedostaje się do naczyń włosowatych na skutek różnicy ciśnień.

Mechanizmy obronne radzą sobie gdy ubytek krwi nie jest większy od 20%

Gdy przekracza 20% organizm zaczyna szukać alternatywnych źródeł energii, ze źródeł beztlenowych (magazynem energii w komórkach jest ATP)

Patogeneza

Patogeneza

Patogeneza

Wolne rodniki tlenu

Stymulacja chemotaksji

Peroksydacja lipidów

Aktywacja metabolizmu dezintegracja błon komórkowych

kwasu arachidonowego

Śmierć komórki

SIRS

Uszkodzenie tkanek

Patogeneza

Wstrząs

Fosfolipaza A2 wolne rodniki tlenowe

Błona komórkowa (komórki śródbłonka, naczyń

Krwionośnych, leukocyty, płytki)

Fosfolipidy

Zespół dysfunkcji wielonarządowej

Obraz kliniczny

Objawy

• układ krążenia - tachykardia, spadek RR, zapadnięcie żył, tętno nitkowate

• układ oddechowy - płytki, szybki oddech, sinica

• układ moczowy - skąpomocz, bezmocz

• układ pokarmowy - nudności, wzdęcia, biegunka

• skóra - blada, zimna, zlana potem, sinica obwodowa

• OUN - zaburzenia świadomości

Ocena zagrożenia wstrząsu

Wskaźnik wstrząsowy (Algauera) + częstość akcji serca / ciśnienie skurczowe

Norma: 0,5

Powrót włośniczkowy - uciśnięcie płytki paznokciowej

Norma: 2 sek

Powikłąnia wstrząsu

• ostra niewydolność nerek (bo spada ciśn pon 60 mmHg i wtedy nerki nie pracują)

• zespół ostrej niewydolności oddechowej

• zespół rozsianego wykrzepiania wewnaczyniowego (DIC)

DIC - patogeneza

Wykrzepianie fibrynoliza

Wykrzepianie fibrynoliza (nasilenie wykrzepiania przy

spadku fibrynolizy)

DIC - patogeneza

Leczenie wstrząsu

„ wstrząs to chwilowa przerwa na drodze do śmierci ”

chorzy nie mogą pozostawać stale w stanie wstrząsu - mogą albo wyzdrowieć albo umrzeć.

Ciekawostki

Czerwone wino - usówa wolne rodniki tlenowe

1

---