Układ nerwowy

Układ somatyczny ośrodkowy - rdzeń kręgowy, mózgowie (rdzeń przedłżony, most, śródmózgowie, międzymózgowie, kresomózgowie )

obwodowy - struktury położone na zewnątrz od opon mózgu ( nerwy obwodowe i czaszkowe - samodzielne bądź sploty

Układ autonomiczny

ośrodkowy - ośrodki korowe i podkorowe w mózgowiu i rdzeniu kręgowym

obwodowy - nerwy odśrodkowe i dośrodkowe unerwiające narządy wewnętrzne i gruczoły wydzielania zewnętrznego i wewnętrznego

Dodatkowo układ autonomiczny dzielimy na:

współczulny

przywspółczulny

( układ współczulny i przywspólczulny zazwyczaj działają w sposób przeciwstawny )

Różnice

Zależność od woli ( autonomiczny tylko w nielicznych przypadkach podlega aszej woli; somatyczny podlega jej prawie całkowicie )

Obszar unerwienia

Funkcje układu nerwowego:

Reaktywność (pobudliwość) - możliwość odbioru bodźców. Bodźce odbierane są przez wyspecjalizowane receptory lub wolne zakończenia nerwowe.

Możliwość przekazywania - transmisji bodźców

Możliwość analizy sygnałów - na poziomie ośrodków rdzenia kręgowego, podkorowych i korowych.

Wytworzenie modelu zachowania sie - odpowiedź na bodźce ( ruchowa, werbalna, ze strony układu autonomicznego

Układ nerwowy utworzony jest przez:

Tkankę nerwową - zbudowana z komórek nerwowych ( neurony ).

kom.postlityczne - nie ulegają rozmnażaniu sie po zakończeniu okresu płodowego

nie mają zdolności regeneracyjnych

wraz z wiekiem ich liczba zmniejsza sie ( pocz.ok20 r.ż ). Jest to tzw. apoptoza komórek - zaprogramowana śmierć.

zmieniają swój rozmiar

silne różnicowanie neuronów

nie łączą sie one ze soba wprost tylko za pomocą synaps -zbudowane są z ciałek nerwowych które tworzą wypustki

jednokierunkowość - od dendrytów do aksonów

neurony są rozłożone nierównomiernie - tworzą mniejsze lub większe skupiska. Skupiska ciał komórek nerwowych nazywamy substancją szarą, skupiska włókien nerwowych ( aksonów lub dendrytów ) substancją białą. Bardzo duże skupiska znadują sie w płaszczu i korze mózgowej.

w układzie ośrodkowym ( duże skupisko najczęściej w postaci kulistej - JĄDRO; mniejsze skupisko - WARSTWA; małe skupisko - OŚRODEK )

w układzie obwodowym - ZWÓJ

niektóre kom.mają zdolności neursekrecyjne - wydzielnicze; głównie w podwzgórzu

DROGA NERWOWA - skupisko wypustek - aksonów lub dendrytów - w obrębie OUN. W obwodowym UN są to nerwu obwodowe.

rzutowe ( projekcyjne )

zstępujące - z wyżej położonych ośrodków do tych położonch niżej

wstępujące - z niżej położonych ośrodków do tych położonych wyżej

spoidłowe - łączą prawą i lewą półkule mózgu lub prawą i lewą połowę rdzenia kręgowego - największa tego typu drogą jest ciało modzelowate - spoidło wielkie.

kojarzeniowe - łączą ośrodki w tej samej półkuli lub połowie rdzenia kręgowego

Tkankę glejową

powstaje z ektodermy

funkcje:

budulcowo - podporowa ( tworzy rusztowanie )

pośrednictwo w wymianie krew - tkanka nerwowa ( spaja ukł.krwionośny i neurony)

wypełnianie przestrzeni pourazowych/ pochorobowych / pooperacyjnych w UN.

fagocytarna - usuwają neurony wyściela komory mózgowe i kanał centralny rdzenia kręgowego - posiada rzęski które dzieki swojej ruchliwości wytwarzają falę która wypycha płyn na obwód.

pośredniczą w wymianie płynu mózgowo - rdzeniowego

wydzielnicza

Przestrzenie międzykomórkowe

stanowią do 15 % układu nerwowego

wypełnione są płynem zezwnątrzkomórkowym

ułatwiają pracę synaps poprzez tworzenie środowiska zewnętrznego ułatwiają przekazywanie sygnału

gromadzą sie w nich produkty rozpadu neuromediatorów a patem są usuwane

Komory mózgu

Wyróżiamy 4 komory mózgu. I i II znajdują sie w kresomózgowiu. III w śródmózgowiu a IV pomiędzy mostem a móżdżkiem. Ta ostatnia łączy się z przestrzeniami podpajęczynówkowymi i kanałem centralnym rdzenia kręgowego.

Płyn mózgowo - rdzeniowy

Wypełnia komory mózgu. Znajduje sie w przestrzeniach podpajeczynowki ( pom.pajeczynowka a opona miekka ) Wytwarzany jest głównie w komorach I i II, częściowo tylko w III i IV. Uchodzi przez ziarnistości pajęczynówki a potem przez tankę glejową i układ żylny do żyły szyjnej ( pośrednio przez zatoki )dzięki różnym mechanizmom m.in gradientowi stężeń i filtracji. Jest go ok. 120 - 150 ml ( w zaleznosci od wielkosci komór ). Ulega wymianie ok. 4x na dobę ( 500 - 600 ml. w ciągu doby ). Jego skład jest podobny do osocza krwi( jest troche wiecej jonów Cl i Mg niz w osoczu, innych jonów troche mniej.

Funkcje:

mechaniczna ochrona

udział w przemianie materii

utrzymuje mózgowie w stanie „nieważkości” - jest lżejsze na płynie - 50g.

Opony mózgowe

Wyróżniamy 3 opony mózgowe:

Twarda - wyściela jamę czaszki. Składa sie z blaszki zewnętrznej i wewnętrznej. Zewnętrzna pełni funkcję okostnej; jest bardzo dobrze unaczyniona i unerwiona. Blaszka wewnętrzna tworzy wypustki tworząc tzw.sierp mózgu, sierp móżdżku, namiot móżdżku

Pajęczynówka

Miękka - wpukla sie w zakręty

Na rdzeniu kręgowym opony tworzą worek oponowo - rdzeniowy, który przechodzi do miednicy. Opona twarda przechodzi w onerwie i przy wysokim ciśnieniu jest to jeszcze jedno miejśce przesączu płynu mózgowo - rdzeniowego. 3 opony w rdzeniu kręgowym spinają więzadła ząbkowane , które znajdują sie po prawej i lewej stronie rdzenia kręgowego.

Unaczynienie

koło tętnicze mózgu

Rdzeń kręgowy :

konczy sie na wys. L1 - L2

budowa segmentarna (31 - 33 metamerow)

w swoim przebiegu zgrubienie szyjne i zgrubienie lędzwiowe

przechodzi w nic koncowa ktora przechodzi w okostna w czesci guzicznej

w istocie szyjnej jest duzo wiecej istoty bialej niz w nizszych odcinkach - wiecej drog

jego dlugosc to 37 - 40 cm

dlugosc nici koncowej 6 - 15 cm.

posrodku znajduje sie kanal centralny - 1 mm srednicy

ulatwia on ruchomosc

zwieksza plastycznosc przy zgieciach i sily sie tak rozkladaja ze nie powstaje duze naprezenie

plyn znajdujacy sie w srodku posredniczy w wymianie materii

w przekroju poprzecznym wewnatrz rdzenia kregwego znajduje sie istopta szara a na zewnatrz istata biala

przez korzenie brzuszne wychodza z rdzenia wlokna odsrodkowe, przez korzenie grzbietowe wchodza wlokna dosrodkowe

UKŁAD NERWOWY AUTONOMICZNY

Rózni sie od ukladu somatycznego m.in:

nie podlega naszej woli

obszarami unerwienia

nierownomernym rozmieszczeniem osrodkow w OUN

powolne przewodzenie impulsow (ok.0,5m/s)

odmienna budowa nerwow (wl.szare)

wydzielanie nie tylko Ach ale takze NA

efektorami sa glownie m.gladkie, m.sercowy, gruczoly

wystepowanie zwojow dzielacych wlokna odsrodkowe na wloka przed i zazwojowe

istnienie zwojów pozaosrodkowych

Budowa ukladu wspolczulnego

- wiekszy nerw trzewny

- wlokna przedzwojowe krotsze, wl.zazwojowe znacznie dlzsze

- w synapsach mediatorem jest glownie NA

wyrozniamy czesc osrodkowa, pnie wspolczulne i galezie obwodowe.

Czesc osrodkowa stanowi skupienie istoty szarej w rdzeniu kregowym (jadro posrednio boczne przebiegajace obustronnie w rogach bocznych C8 - L3 )

Tu znajduja sie ciala komorek dajace poczatek przedzwojowym wloknom

Wlokna te koncza sie najczesciej w zwojach pnia wspolczulnego

Pien wspolczulny:

skupisko zwojow ulozonych po obu stronach kregoslupa

obejmuje 25 par nerwow

konczy sie zwojem nieparzystym ( polaczenie ) w dnie miednicy

oba pnie polaczone sa gaeziami miedzypoprzecznymi

w nim znajduja sie ciala II neuronu

Uklad wspolczulny moze rowniez tworzyc zwoje srodscienne

Moze tworzyc wtorne sploty - np.splot sloneczny ( trzewny - wokol tetnicy trzewnej, w jamie brzusznej )

Sploty te moga tworzyc kolejne parzyste i nieparzyste sploty i zwoje tzw.regionelne - narzadowe ( koncowe juz wlokna )

Ilosc wlokien przedzwojowych do wlokien zazwojowych wynosi 1:20

Budwa układu przywspolczulnego

wlokna nerwowe wchodza w sklad nerwow czaszkowych lub nerwow rdzeniowych, wlokna przedzwojowe sa dluzsze;zazojowe krotsze

w synapsach mediatorem jest Ach

drogi przywspolczulne

maloregularne

wieloneuronowe

sa to polaczenia osrodkow z nizszymi pietrami

przebiegaja 2ma drogami :

w substancji szarek rdzenia kregowego - wokol kanalu cenralnego

w sznurach przednich i bocznych rdzenia kregowego

uklad przywspolczulny dzielimy na 2 czesci - mózgowa ( glowowa / czaszkowa) i rdzeniowa (krzyzowa)

część mozgowa :

sklada sie z jader przywspolczulnych nerwow czaszkowych III, VII, IX, X, XI polozonych w srodmozgowiu lub tylkomozgowiu ( pniu mozgu )

cz.srodmozgowiowa reprezentuje jadro dodatkowe nerwu okoruchowego ( wchodza w sklad n.wzrokowego)

czesc opuszkowa reprezentuje j.slinowe gorne, slinowe dolne, grzbietowe nerwu blednego

ośrodek - wlokno przedzwojowe ( neuron przedzwojowy )- zwoj ( skupisko cial nerwowych ) - wlokno zazwojowe ( neuron zazwojowy )- efektor

III - tworzy zwoj rzeskowy, VII - zwoj skrzylowo - podniebienny, IX - , X - tworzy kilka zwojow a konczy sie na 2/3 okreznicy.

czesc krzyzowa :

unerwienie pochodzi z czesc krzyzowej ( jadra znajduja sie w czesci krzyzowej )

zawiaduje takimi funkcjami jak : erekcja, ejakulacja, mikcja.

Wlokna przedzwojowe czesci krzyzowej - n.trzewne

ukladzie przywspolczulnym mozemy rozniez wyroznic czesc srodscienna. Sa to skupiska neuronow i zwojow pomiedzy kolejnymi warstwami mm.gladniej w scianach narzadow wydrazonych ( pecherz, zoladek, macica )

ilosc wlokien przedzwojowych do zazwojowych wynosi 1:1

Ośrodki autonomiczne

Korowe - zakrety oczodolowe plata czolowego, wyspa, zakret obreczy.

Podwzgórza - jest czescia miedzymozgowia, stanowiaca dno komory III, topograficznie ulozona na kosci klinowej,w podstawie czaszki. Zbudowane jest z istoty szarej zgrupowanej w jadrach podwzgorza. Wyrozniamy 24 jadra podwzgorza, dzielimy je na:

jadra przednie podwzgorza(wzrokowe) - zalicza sie do nich j.nadwzrokowe, przykomoowe, podwzgorzowe przednie, j. Nadwzrokowe. Reguluja temperature ciala, wydzielanie hormonow( oksytocyna, wazoprezyna)

jadra srodkowe podwzgorza ( guzowe ) - j.guza, j.brzuszno - przysrodkowe, grzbietowo - przysrodkowe,lukowate,; maja one wplyw na regulacje przemiany tluszczowej

jadra tylne ( suteczkowate ) - j.ciala suteczkowatego przysrodkowe, posrednie i boczne; maja wplyw na regulacje temp.ciala

w podwzgorzu mieszcza sie rowniez osrodki glodu i sytosci, snu i osrodki reakcji emocjonalnych ( agresji i ucieczki ); ma ono wplyw na wszystkie procesy istotne dla rownowagi wewnetrznej ustroju, temp.ciala,krazenie, gosp.wodno - elektrolitowa, oddychanie, trawienie itd.

Rdzenia przedluzonego

ośrodek naczynioruchowy - w poblizu j.grzbietowego n.blednego; zweza i rozszerza naczynia

ośrodek oddechowy - w poblizu j.oliwki; zapewnia automatyzm oddechowy

ośrodek połykania

ośrodek wymiotny

rdzenia kregowego

osrodek rzeskowo - rdzeniowy (C8 - Th1)

osrodki wlosoruchowe, naczynioruchowe, potowowydzielnicze ( C8 - L3

osrodki erekcji, ejakulacji, mikcji i defekacji ( S1 - S2 )

Drogi nerwowe autonomiczne

drogi wieloneuronowe, wielosynaptyczne

za msc glownej integracji autonomicznej uwazane jest podwzgorze - Przegroda, srodmozgowie,j.autonomiczne pnia mozgu i rdzenia kregowego.

W srodmozgowiu i moscie drogi te leza grzbietowo i przysrodkowo, blisko istoty szarej i komory czwartej

Droga zstepujaca - przechodzi przez pole przedczerwienne(

Droga wstepujaca - wl.wspolczulne i przywspolczulne.Jest to droga od receptorow do pni wspolczulnych, przez ktore przechodza nierzerwanie i wnikaja do korzeni grbietowych i rogow tylnych rdzenia kregowego; wiekszosc z nich daja tylko odczucia czy wszystko jest w porzadku; rowniz wlokna czuciowe n.blednego odgrywaja role w odruchach trzewnoruchowych, naczynioruchowych i wydzielniczych. N.bledny jest tez odpowiedzialny za przewodzenie impullsow powodujacych uczucie glodu)

Uklad wrotny przysadki

Przysadka jest to narzad przez lejek zwiazany z podwzgorzem; znajduje sie w siodle tureckim podstawy czaszki.

Uklad wrotny jest to zespol naczyn zylnych ( zylno - zylny ) tworacych w gornej czesci lejka, siec zylna perwotna, ktora zespala sie poprzez naczynia biegnace w lejku zespala sie z siecia zylna wtorna, znajdujaca sie glownie w placie przednim przysadki.

Dostaja sie tedy hormony tkj.wazopresyna i oksytocyna

Strefy Heada

sa to bolesne miejsca na skorze

odpowiedniki przypisanych narzadow

przy zmianach chorobowych narzadu czesto dochodzi do bolesnosci jakiegos miejsca na skorze poniewaz czesto unerwienie narzadu i skory pochodzi z jednego metameru ( roznie sie one porozchodzily w rozwoju ) i jesli jest silny bodziec to rozprzestrzenia sie on na wlokna czuciowe tego samego poziomu rdzenia kregowego dajac wrazenie bolowe.

Kora mózgowa

sklada sie z 4 platow - w kazdym z nich znajduja sie specyficzne osrodki. Stanowia one 20% kory; 80% stanowi kora kojarzaniowa.

w budowie histologicznej kory mozgowej wyrozniamy 6 warstw:

graniczna - najbardziej zewnetrzna zbudowana z tk.glejowej

splotowa ( brzezna, drobinowa ) wlokna maja dlugie wypustki biegnacych rownolegle do zakretow; pelni funkcje kojarzeniowa

ziarnista zewnetrzna - zbudowane z malych, gesto ulozonych kom.piramidalnych i komorek ziarnistych ( nagrubsze sa w polach czuciowych )

komorki piramidowe zewnetrzne, luzno rozmieszczone o roznej wielkości Najbardziej rozwiniete w polach ruchowych

ziarnista wewnetrzna - duze skupisko kom.ziarnistych z niewielka iloscia komorek piramidalnych. Najlepiej rozwinieta w platach do ktorych dochodza wlokna dosrodkowe ( czuciowe, zmyslowe ). W korze ruchowej wcale nie wystepuja.

zwojowa - piramidowa wewnetrzna - komorki piramidalne male, srednie i duze. W tylnej czesci zakretu przedsrodkowego wystepuja kom.piramidalne olbrzymie - kom.Betsa. stad wychodza grube wlokna drogi piramidowej.

Kom.wieloksztaltne

kore mozgowa dzielimy na kore stara ( m.in znajduje sie tam uklad brzezny i czesciowo wechomozgowie ) i nowa ( 90%)

Brodman dzieli kore mozgowa na 52 pola

podzial czynnosciowy:

ruchowa - somato - sensoryczna ( tylna czesc plata czolowego)

czuciowa - somato - sensoryczna ( przednia czesc plata ciemieniowego - za bruzda posrodkowa )

wzrokowa (czesc plata potylicznego, bruzda ostrogowa )

słuchoa i smakowa (zakrety skroniowe poprzeczne )

wechowe ( czesc podstawna ukl.brzeznego )

Za wszystkie czynności ruchowe odpowiedzialne sa:

uklad piramidowy

ośrodki ukl.piramidowego znajduja sie w placie czolowym zakrecie przedsroskowym i przedniej czesci placika okolosrodkowego( 500 tys wl.dr.piramidowej, 30 - 50 tys rozpoczyna sie w kom.Betsa, reszta odchodzi z pacika, plata ciemieniowego lub potylicznego )

kazda grupa mm ma swoja reprezentacje w korze mozgowej, najwieksza reprezentacje maja mmdloni i twarzy - odpowiedzialne za ruchy bardziej precyzyjne ( o wielkosci reprezentacji w korze decyduje precyzja ruchow )

droga piramidowa rozpoczyna sie w kom.poszczegolnych warstw kory mozgowej, nastepnie biegnie przez wieniec promienisty, komory mozgu, most i rdzen przedluzony. Tutaj rozdziela sie na 2 drogi : korowo - jadrowa unerwiajaca glowe, czaszke, szyje i korowo - rdzeniowa unerwiajaca reszte ciala.

• wlokna drogi korowo - jadrowej biegna do jader ruchowych nerwow czaszkowych, gdzie rozpoczyna sie II neuron ruchowy ( wlokna zazwojowe ) do mm.poprzecznie prazkowanych trzewioczaszki. (najwiekszy n.ruchowy - n. Twarzowy, czuciowy - trojdzielny)

wlokna drogi korowo - rdzeniowej ( 1mln wlokien ) na poziomie rdzenia przedluzonego ulega skrzyzowaniu. 80 - 85% wlokien przechodzi na strone przeciwna i biegnie jako droga piramidowa boczna. 15% zostaje niskszyzowane z czego czesc stanowi droge posrednio boczna, czesc opuszcza skrzyzowanie i stanowi droge posrednio - przednia. Drogi nieskrzyzowane koncza sie w odcinku C-Th i unerwiaja ruchowo gorna czesc tulowia. Drogi skrzyzowane oddaja wlokna w odcinku C - 55%, Th - 20%, L - S - 25%. Tu konczy sie I neuron ruchowy

II n.ruchowy stanowia wlokna zazwojowe, nerwy i efektory

W 25% wystepuja polaczenia dwuneuronowe

W 75% uklad wlasny rdzenia kregowego

Rozwoj ukla piramidowego oblicza sie na 4 -5 mc. Zakonczenie rozwoju 4 - 5 lat.

Uklad piramidowy jest zalezny od woli czlowieka

uklad pozapiramidowy

bardzo duza niezaleznosc

odpowiada za automatyzm ruchow ( nie podlega kontroli biezacej )

rozwoj ukladu pozapiramidowego rozpoczyna sie ok 2-3 r.z. ( wtedy ksztaltuje sie automatyzm ). Przykladem takiej czynnosci jest chod. 90 % czynnosci to czynnosci automatyczne )

drogi ukladu pozapiramidowego leza poza ukl. Piramidowym i sa z nim niezwiazane.

I czesc ukladu pozapiramidowego stanowia osrodki korowe zlokalizowane w : placie czolowym ( 20% piramidowy, 80% pozapiramidowy ). Wyroznia sie w czesci tylnej konkretne osrodki :tylny przedsrodkowy gorny - zlozonych ruchow tulowia; tylny przedsrodkowy srodkowy ( galkowo - glowowy ) - synchronizuje ruchy glowy z ruchami galek ocznych; tylny przedsrodkowy dolny - osrodek Brocka (osrodek ruchowy mowy ) - odpowiada za poruszanie narzadem mowy (jezyk, mm.mimiczne )
osrodki korowe znajduja sie rowniez w platach: ciemieniowym i skroniowym

II czesc stanowia osrodki podkorowe - znajduja sie w kresomozgowiu.

Cialo prazkowane ( czesci podstawne jader kresomozgowia ) - odpowiadaja za ruchy zautomatyzowane i napiecie miesniowe.

Jadro niskowzgorzowe - roznicowanie jakosci bodzcow oraz ich umiejscowienie. Odpowiada za balansowanie konczyn przy chodzeniu ( regulacja nap.mm. )

Istota czarna - jest to skupisko istoty szarej z czarnym pigmentem. Lezy ona na pograniczu konarow mozgu i pokrywki konarow ( od prazkowia do mostu ) - koordynuje ruchy mimowolne i ruchy szybkie

Jadro czerwienne - dosc duze skupisko istoty szarej w okolicy konarow mozgu - scala impulsy pozapiramidowe z impulsami z kory mozgu, odgrywa duza role w regulowaniu postawy

Galka blada

Mozdzek - wspolpracuje z ukladem pozapiramidowym ak rowniez z rdzeniem kregowym

Jadra wzgorza

Twor siatkowaty - koordynacja sfery czuciowej - tworzenie ruchu. Przechodza przez niego wszystkie drogi ruchowe i wiekszosc czuciowych - warunkuje plynnosc ruchow, zasteowosc. Dzielimy go na cz.torujaca i hamujaca.

Wszystkie orodki podkorowe lacza sie ze soba drogami wlasnymi ( petle, sprzezenia wlasne ) Glowna funkcja jst szybkie uczenie sie - nabywanie umiejetnosci ruchowych, postawa, napiecie mm.

Pomimo tego ze uklad pozapiramidowy dziala samoczynnie kazda ingerencja ze strony kory mozgu jest mozliwa - np. przy inicjacji ruchu, zatrzymaniu, zmianie.

Drogi zstepujace i drogi mozdzku spotykaja sie w pniu mozgu

Drogi ruchowe to polaczenia wieloneuronowe. Neurony te zlokalizowane sa w jadrach czaszkowych lub rogach przednich rdzenia kregowego ( alfa i gamma motoneurony ) - stanowia poczatek dla ostatniego neuronu - dalsza czesc to wrzecionko nerwowo - miesniowe i wywolanie ruchu.

Ruch - jest to praca ukladu piramidowego i / lub pozapiramidowego.

Możdżek

zbudowany z 2 polkuli i laczacego je robaka

mozemy wyroznic kory, bruzdy i zakrety analogicznie jak w kresomozgowiu

ma niejednorodna budowe

zlozony z 3 warstw

istota szara tworzy jadra mozdzku - parzyste - j.wierzchu, j.kulkowate, j.czopowate, j.zębate - tworza one polaczenia z ukladem pozapiramidowym.

istota biala wytwarza3 pary konarow mozdzku :

gorne - polaczone ze srodmozgowiem - j.czerwienne, j.przedsionkowe zmyslu rownowagi

srodkowe - polaczone z mostem

dolne - polaczone z rdzeniem przedluzonym

mozdzek nie tworzy bezposredniego polacznia z alfa motoneuronem - jedynie posrednio przez jadra

ze wzgledu na ewolucje dzielimy na :

pramozdzek - j.wierzchu - odpowiada za czynnosci zwiazane zrownowaga ciala, koordynacja, ruchy galek ocznych

mozdzek stary - j.czopowate, j. kulkowate - utzrymuje napiecie miesniwe, powiazany z osrodkami ruchowymi i czuciowymi kory mozgu i rdzenia kregowego

mozdzek nowy - stanowi 90% kory i j.zebate - odbiera impulsy z kory mozgu. Jego rozwoj wiaze sie z osiagnieciem pionizacji u czlowieka; koordynuje ruchy dowolne i polautomatyczne

mozdzek kontroluje napiecie miesniowe ( zanim odbedzie sie ruch musi nastapic zmiana napiecia )

---