Nazwa spójnika |
Symbol |
Podstawowy odpowiednik w języku naturalnym |
Przykładowe zastosowanie |
|
Negacja |
~ |
nieprawda, że |
~ p |
~ (p ∨ q) |
Koniunkcja |
∧ |
i |
p ∧ q |
p ∧ (~ q ≡ r) |
Alternatywa |
∨ |
lub |
p ∨ q |
(p → q) ∨ (r ∧ ~ s) |
Implikacja |
→ |
jeśli... to |
p → q |
(p ∨ q) → ~ r |
Równoważność |
≡ |
wtedy i tylko wtedy |
p ≡ q |
(p ∧ ~ q) ≡ (~ r → ~ s) |
Nazwa spójnika |
Symbol |
Podstawowy odpowiednik |
Inne odpowiedniki |
Negacja |
~ |
nieprawda, że |
nie jest tak, że; nie |
Koniunkcja |
∧ |
i |
oraz; a także; lecz; a; ale |
Alternatywa |
∨ |
lub |
albo... albo; bądź |
Implikacja |
→ |
jeśli... to.... |
gdyby.... to...; o ile... to... |
Równoważność |
≡ |
wtedy i tylko wtedy |
zawsze i tylko wtedy |
Kontrtautologia - formuła będąca schematem wyłącznie zdań fałszywych.
Prawda logiczna - zdanie, którego schematem jest tautologia.
Reguła - (reguła wnioskowania, reguła inferencji) ciąg formuł wśród których wyróżnione są przesłanki i wniosek. Można powiedzieć, że reguła jest schematem całego wnioskowania, tak jak formuła jest schematem pojedynczego zdania.
Reguła dedukcyjna - (reguła niezawodna) - reguła w której niemożliwe jest, aby przesłanki stały się schematami zdań prawdziwych, natomiast wniosek schematem zdania fałszywego. Oparte na takiej regule wnioskowanie jest logicznie poprawne (dedukcyjne).
Schemat główny zdania - jest to schemat zawierający wszystkie spójniki logiczne dające się wyodrębnić w zdaniu (najdłuższy możliwy schemat danego zdania). Np. w przypadku zdania Jeżeli nie zarobię wystarczająco dużo lub obleję sesję na uczelni to nie pojadę na wakacje, formuła p → q (p - nie zarobię wystarczająco dużo lub obleję sesję na uczelni, q - nie pojadę na wakacje) nie jest jego schematem głównym. Schemat główny tego zdania wygląda następująco: (~ p ∨ q) → ~ r. (p - zarobię wystarczająco dużo, q - obleję sesję na uczelni, r - pojadę na wakacje). Mówiąc „schemat zdania” rozumiemy przez to na ogół domyślnie schemat główny.
Spójnik główny - spójnik niejako wiążący w całość całą formułę. W każdej formule musi być taki spójnik i może być on tylko jeden. W formule (p ∨ q) → r spójnikiem głównym jest implikacja, w formule p ∨ (q → r) - alternatywa, natomiast w ~ [(p ∨ q) → r] negacja.
Spójnik logiczny - spójnikami logicznymi są wyrażenia nieprawda, że; lub; i; jeśli...,to...;wtedy i tylko wtedy w znaczeniu ściśle zdefiniowanym w tabelkach zero-jedynkowych.
Stała logiczna - stałe logiczne wraz ze zmiennymi i znakami interpunkcyjnymi (nawiasami) składają się na język danego rachunku logicznego. Do stałych logicznych KRZ zaliczamy spójniki logiczne.
Tautologia - formuła będąca schematem wyłącznie prawdziwych zdań. Innymi słowy, tautologia jest to formuła, która nie jest w stanie stać się schematem zdania fałszywego, niezależnie od tego, jakie zdania podstawialibyśmy za obecne w niej zmienne.
Wartość logiczna zdania - prawdziwość lub fałszywość zdania.
Wnioskowanie - proces myślowy, podczas którego na podstawie uznania za prawdziwe pewnych zdań (przesłanek) dochodzimy do uznania kolejnego zdania (konkluzji).
Zdanie - mówiąc „zdanie” rozumiemy przez to w logice „zdanie w sensie logicznym”. Zdaniami w sensie logicznym są tylko zdania oznajmujące.
Zdanie proste - zdanie w którym nie występuje żaden spójnik logiczny.
Zmienna zdaniowa - symbol, za który można podstawić zdanie. W klasycznym rachunku zdań zmienne zdaniowe symbolizowane są na ogół przez litery p, q, r, s, itd.