Środki polityki zagranicznej

są to środki za pośrednictwem, których państwa starają się kształtować pożądane postawy i działania innych podmiotów zagranicznych oraz pożądane stany zjawisk i procesów międzynarodowych Metody polityki zagranicznej są to sposoby posługiwania się przez państwa środkami polityki zagranicznej.

Środki polityki zagranicznej środki polityczneObejmują całą sferę oficjalnych kontaktów państwa z zagranicą, do których zalicza się:

1. formy stosunków dyplomatycznych (misje stałe i specjalne, dyplomację konferencyjną oraz udział państwa w organizacjach międzynarodowych)

2. typy aktywności państw (negocjacje, rozmowy, wydawanie oświadczeń)

3. środki pokojowego rozwiązywania sporów (rokowania bezpośrednie,dobre usługi, mediacje, koncyliacje, komisje badawcze i sądy międzynarodowe)

W jaki sposób państwa posługują się środkami politycznymi ?

obniżają lub podwyższają klasę szefa misji dyplomatycznej

odkładają lub przyśpieszają oficjalną wizytę w innym kraju

odmawiają kontaktu na najwyższym szczeblu

przerywają współpracę z organizacją międzynarodową

zawieszają, zrywają lub opóźniają rokowania

2. różnicują metody dyplomacji, a wiec sposoby kontaktowania się z innymi rządami, w tym szczególnie prowadzenia rozmów, negocjowania porozumień i rozwiązywania sporów z innymi państwami lub grupami państw

Podstawowe metody to:

-konsultacje i wymiana opinii, perswazja, kompromis, obietnica korzyści, groźba, podstęp itp.

środki gospodarcze

Cele1. rozwój i ochrona własnej gospodarki
2. ograniczenie lub pozbawienie korzyści gospodarczych innego państwa lub grupy państw
3. wpływanie na sytuację wewnętrzną (polityczną i gospodarczą) oraz politykę wewnętrzną i zagraniczną państw
4. pozyskiwanie sojuszników

Metody wykorzystywania środków gospodarczych

Metody negatywne:

stosuje się po to aby wywrzeć negatywny wpływ na gospodarkę państwa lub grupy państw, polegają one na ograniczeniu, utrudnianiu lub nawet przerywaniu obrotów gospodarczych

Przykłady:

1. embargo-całkowity lub częściowy zakaz obrotów gospodarczych z innym krajem lub ich grupą.

2.dyskryminacyjne traktowanie towarów pochodzących z innych państw poprzez stosowanie odpowiednich środków handlu zagranicznego (np.podwyższenie cel,zmniejszenie kwot importowych, zakaz importu określonej grupy towarów)

3. cofanie kredytów lub rządowych gwarancji kredytowych.

Metody pozytywne:

polegają na rozszerzeniu stosunków gospodarczych z określonymi państwami oraz na rozszerzeniu transferu własnych zasobów gospodarczych do tych państw. Państwa udzielające pomocy traktują ją zawsze jako sposób na uzyskanie określonych korzyści gospodarczych lub politycznych w krótszym lub dłuższym okresie czasu.

środki wojskowe

Potencjał militarny państwa: wielkośc i jakośc armii, jej wyposażenie, wyszkolenie,morale,mobilność i rozmieszczenie.

Państwa wykorzystują środki wojskowe:

bezpośrednio - środki wojskowe stosuje się w przypadku wojny,interwencji zbrojnej lub blokady

pośrednio - przyjmuje zazwyczaj postać odstraszania, manipulowania własnym potencjałem militarnym lub pomocy wojskowej

środki psychospołeczne

obejmują dorobek intelektualny społeczeństw

(kultura, oświata, nauka, sfera informacji społecznej, idee i wartości społeczne)

Za ich pomocą państwa oddziałują przede wszystkim na inne społeczeństwa, w mniejszym stopniu na rządy.

metody oddziałwania to: propaganda, informacja, prezentacje własnego dorobku

środki normatywne

Są nimi międzynarodowe normy polityczne i prawne, które pełnią dwie funkcje:

1. służą zwiększaniu pewności państwa w środowisku międzynarodową tzn.służą ograniczaniu zakresu niepewnych i mogących godzić w jego interesy działań państwa lub innych państw. Przykłady:umowy o uznaniu granic normy prawa międzynarodowego publicznego chroniące interesy państwa

normy prawa międzynarodowego publicznego zakazujące ingerencji i interwencji

normy prawa międzynarodowego publicznego zakazujące groźby użycia siły lub użycia siły

umowy międzynarodowe komunikacyjne

umowy konsularne (dwustronne i wielostronne)

2. dają możliwość legalnego oddziaływania na inne państwa lub innych uczestników stosunków międzynarodowych by postępowali zgodnie ze swoimi zobowiązaniami.

Środki ekonomiczne

zasoby gospodarcze

stosunki gospodarcze (handel zagraniczny)

Zasoby gospodarcze to przede wszystkim:

Produkty materialne (surowce, żywność ,urządzenia sfera usług (np.turystyczne) kapitały czyli inwestycje bezpośrednie oraz kredyty

wiedza naukowo-techniczna (wynalazki, technologie, kwalifikacje i umiejętności ludzi)

Kultura - to system wartości, przekonań uznawanych przez grupy społeczne zamieszkujące określone terytorium i wpływające na percepcję otaczającego ich świata, implikujące poczucie tożsamości i określony wzorzec ocen.

Kulturę w stosunkach międzynarodowych można traktować jako zmienna niezależna kultura rozumiana jest w sposób przedmiotowy. To kultura determinuje politykę, wpływa na nasz rozwój, kreuje zacho­wania i naszą percepcję świata. Kultura jest wówczas zmienną wyjaśniającą. zmienną zależną. Istotne są wówczas działania państwa, zarówno na poziomie wewnętrznym jak i międzynarodowym, które poprzez odpowied­nie regulacje może albo minimalizować przeszkody na drodze do porozumienia się czy współpracy, albo też je tworzyć. Uwarunkowania o charakterze obiektywnym to:procesy demokratyzacyjne demokratyzacja ta dotyczy samej kultury, jej umasowienia. Brak jest jasnego podziału na sztuki elitarne i dla ludu. postęp naukowo-technologiczny - szczególnie rozwój telewizji satelitarnej i internetu. Dzięki tym mediom mamy właściwie nieograniczony dostęp do szerokiej oferty kulturalnej. rozwój ekonomiczny - wymiana i współpraca kulturalna wymaga nakładów finansowych na reklamę danego dzieła, na promowanie kultury, na infrastrukturę - hotele, drogi, baza restauracyjna. Rozwój ekonomiczny gwarantuje również czas wolny jako niezbędny czynnik potrzebny do konsumpcji kultury. Uwarunkowania o charakterze subiektywnym to: atrakcyjność, oryginal­ność kultury oraz zasoby dóbr kultury, które można zaproponować i które mogą być elementem wymiany. dynamika życia kulturalnego, po­trzeby kulturalne społeczeństw oraz tradycja związków z innymi kulturami. Uwarunkowania wewnętrzne to: forma rządzenia, plu­ralizm światopoglądowy i respektowanie potrzeb społecznych.

Uwarunkowania zewnętrzne :obejmują współpracę polityczną i ekonomiczną oraz integrację regionalną. System pluralistycz­ny gwarantuje nam możliwość wyboru i korzystania z różnych propozycji kulturalnych. Po­dobny poziom ekonomiczny państw sprzyja współpracy kulturalnej, a dysproporcje wpływają na asymetryczną wymianę dóbr.

Podmioty mst to:Państwa, Międzyrządowe organizacje międzynarodowe( np. Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury - UNESCO, Rada Europy, Unia Europejska) Pozarządowe organizacje międzynarodowe (Międzynarodowe Stowarzyszenie Krytyków Sztuki, Międzynarodowy Instytut Teatralny) Wśród organizacji pozarządowych (INGOs) najliczniejszą grupę stanowią organizacje zajmujące się zagadnieniami kultury, techniki i nauki. Wpływ mają na to przede wszystkim następujące czynniki: długa tradycja istnienia tego typu organi­zacji; wzrost znaczenia kultury, tożsamości kulturowej i komunikacji międzykulturowej w warunkach globalizacji i „kurczenia się" świata; specyfika przedmiotu ich działań — zjawiska kulturowe, współczesna technika i świat nauki są ze sobą nierozerwalnie zwią­zane i wywierają głęboki na­cisk na oblicze i funkcjonowanie globalnego/lokalnego środowiska życia człowieka. Organizacje pozarządowe bardzo często posiadają status konsultacyjny przy organizacjach międzynarodowych o charakterze międzypaństwowym, Do głównych zadań organizacji pozrządowych działających w sferze kultury należy: pogłębianie współpracy między kręgami kulturowymi; współpraca w zakresie muzyki; upowszechnianie znajomości języków obcych i literatury;współpraca w zakresie teatru; pogłębianie wiedzy historycznej i dbałość o przeszłość;współpraca między bibliotekami. Do tego typu organizacji zaliczamy np. Międzynarodowe Stowarzyszenie Krytyków Sztuki czy Międzynarodowy Instytut Teatralny. Przykładem organizacji skupiającej się na współpracy naukowej jest Międzynarodowe Stowarzyszenie Nauk Politycznych (IP-SA — International Political Science Associatiori).

Uczestników stosunków międzynarodowych można określić jako podmioty zdolne do aktywności miedzynarodowej, a więc do zmieniania lub utrwalania w sposób zamierzony stanów środowiska międzynarodowego.

Należy pamiętać, że:1) uczestnik jest tylko jednym z elementów szerszej zbiorowości podmiotów podejmujących aktywność tego samego typu, 2) aktywność uczestnika jest częścią składową (elementem) całości stosunków międzynarodowych,3) każdy uczestnik ma swój udział w rezultatach zbiorowej aktywności, którymi są procesy i zjawiska międzynarodowe oraz odpowiadające im stany środowiska międzynarodowego. Organizacja międzynarodowa w teorii stosunków międzynarodowych to: celowy wielostronny związek (zrzeszenie) uczestników stosunków międzynarodowych, powstały w wyniku zawartego między nimi porozumienia i wyposażony w stałe organy. Członkami organizacji międzynarodowych mogą być państwa, organizacje i stowarzyszenia krajowe oraz osoby fizyczne. Przyjmuje się, że organizacjami międzynarodowymi są tylko związki wielostronne, to znaczy takie, w których reprezentowane są co najmniej trzy państwa lub osoby prawne i fizyczne pochodzące co najmniej z trzech pańśtw. Organizacje międzynarodowe powstają w wyniku porozumienia zawartego przez ich przyszłych członków - porozumienie to jest zazwyczaj statutem organizacji, określającym podstawy jej funkcjonowania, tj. cele organizacji, prawa i obowiązki członków, strukturę i kompetencje organów, sposoby podejmowania decyzji, metody wprowadzania ich w życie oraz kwestie finansowe. Najważniejszą cechą różnicującą organizacje międzynarodowe jest charakter członkostwa. Biorąc pod uwagę to kryterium, wyróżnia się dwie podstawowe grupy organizacji - międzyrządowe (członkami są państwa reprezentowane przez rządy) i pozarządowe (członkami są osoby fizyczne lub prawne pochodzące z różnych państw i działąjące bez pośrednictwa rządów). Organizacje międzynarodowe różnią się terytorialnym i przedmiotowym zakresem działania, rodzajem aktywności, funkcjami, stopniem rozbudowy struktur wewnętrznych i znaczeniem w stosunkach międzynarodowych.Jeśli weźmiemy pod uwagę dwie cechy organizacji międzyrządowych, tj. zakres członkostwa i przedmiotowy zakres kompetencji, to można organizacje międzyrządowe podzielić na cztery podstawowe grupy: organizacje powszechne i wszechstronne - jedyną taką organizacją są obecnie Narody Zjednoczone, mające powszechne członkostwo oraz nieograniczony zakres kompetencji, obejmujący pokój i bezpieczeństwo, szeroko rozumiany rozwój społeczny i gospodarczy oraz prawa człowieka; organizacje powszechne o kompetencjach ograniczonych (tzw. funkcjonalne, wyspecjalizowane, celowe) - przykładem są organizacje wyspecjalizowane systemu Narodów Zjednoczonych, w tym Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF), Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO), Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO); organizacje o ograniczonym członkostwie i ogólnych kompetencjach - organizacje regionalne zajmujące się szerokim zakresem spraw, takich jak: pokój i bezpieczeństwo, gospodarka, kultura, rozwój społeczny, np. Organizacja Jedności Afrykańskiej (OJA), Organizacja Państw Amerykańskich (OPA), Liga Państw Arabskich (LPA);organizacje o ograniczonym członkostwie i ograniczonych celach - dominująca liczebnie grupa organizacji o charakterze gospodarczym, polityczno-wojskowym, społecznym, kulturalnym, technicznym, np. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA), Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO), Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EUROATOM), Unia Europejska (UE).

umowy międzynarodowe można podzielić na trzy grupy:

PIERWSZA - dotyczy wspólnych działań na rzecz zachowania europejskiej substancji kulturowo-cywilizacyjnej i obejmuje: Konwencję o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy, Europejską Konwencję o ochronie dziedzictwa archeologicznego,

Europejską Konwencję o ochronie dziedzictwa audiowizualnego.

DRUGA - dotyczy ochrony jej zróżnicowania w obszarze wartości niematerialnych i obejmuje: Konwencję Ra­mową o ochronie mniejszości narodowych,

Europejską Kartę Języków Regional­nych lub Mniejszościowych. TRZECIA - dotyczy niekomercyjnej współpracy i wymiany kulturalnej i obejmuje: Europejską Konwencję Kulturalną, Euro­pejską Konwencję o koprodukcji filmowej, Europejską Konwencję o telewizji ponadgranicznej, Europejską Konwencję o przestępstwach przeciwko własności kulturalnej.

---