27.a

N. Frye: Mit, fikcja, przemieszczenie

Literatura dzieli się na 1) fikcjonalną - utwory posiadające wątek fabularny i postacie fikcyjne 2) literaturę tematyczną - jedyne postacie w niej to autor i odbiorca - tu zalicza się poezja liryczna, esej, poezja dydaktyczna.

Mit jako pewien typ opowieści:

• w bezpośrednim odbiorze literatury ciągłość stanowi centrum zainteresowania, potem centrum uwagi zmierza do ogólnej orientacji „o czym dzieło było” - czyli do tematu. Temat - 1) przedmiot, 2) tłumaczenie alegoryczne, 3) mythos - fabuła;

• fabuła - całość wydarzeń, manifestacja tematu. Mythos - sekwencja wydarzeń, które przykuwają naszą uwagę;

• rozpoznanie wyraża się często symbolem, przez przedmiot o właściwościach emblematu. Moment rozpoznania, to moment identyfikacji, w którym wychodzi na jaw ukryta prawda o kimś / czymś;

• wyobraźnia - zdolność działająca na zasadzie asocjacji, w sztuce - czynnik planujący i konstruktywny w procesie tworzenia. Warunek prawdopodobieństwa w dziele ogranicza wyobraźnię, zmuszając ją jednocześnie do giętkości;

• mit - pewien typ opowieści - opowieść, której główne postacie to bogowie i istoty o nadludzkiej mocy. Rzadko jest osadzona w historii - akcja ponad lub przed zwykłym czasem, abstrakcyjna opowieść - wzorzec. Nie ma potrzeby stwarzania pozorów prawdopodobieństwa / logicznej motywacji;

• mity w odróżnieniu od bajek ludowych mają charakter poważny - wierzy się, że się kiedyś zdarzyły, albo że coś wyjaśniają;

• bajki ludowe) operują uszeregowanymi motywami; w mitach - tendencja do łączenia się w grupy i tworzenia większych całości;

• mity - skarbnica tradycji;

• mit to jedna z form sztuki słowa, należy do świata sztuki;

• każda mitologia chce zarysować obraz całego wszechświata. Może się rozwijać przez narastanie / odrzucanie niepotrzebnych materiałów;

• mit sprowadza naturę do form ludzkich w myśl 2 zasad pojęciowych - analogii i tożsamości (w tym przypadku np. „bóg-słońce”);

• mit - alegoria w nauce, religii, moralności - wyjaśnianie obrzędów, przykłady;

• gdy mit zatraca związek z wiarą, staje się tworzywem literackim;

• mitologia - matryca dla literatury;

• czasem realizm chce uproszczenia języka i odrzucenia powiązań z mitem - rezultatem może być rekonstrukcja mitu - to mitologizowanie - to przemieszczenie;

• literatura - ramy dla dzieła. Mitologia - ramy dla mitu;

• wszystko, co w literaturze ma kształt, ma kształt mityczny.

---