Tematem naszej prezentacji jest choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.
Na początek kilka podstawowych definicji: choroba wrzodowa to cykliczne pojawianie się wrzodów trawiennych w żołądku lub w dwunastnicy.
Czynniki te w środowisku kwaśnym stwarzają optymalne warunki do proteolitycznego działania pepsyny, które powoduje owrzodzenie błony śluzowej.
Przyczyn choroby wrzodowej jest bardzo dużo. Najczęstszą jest Helicobacter pylori. Odpowiada za 92% wrzodów dwunastnicy i około 70% wrzodów żołądka. Oprócz tego działają czynniki genetyczne. Obserwuje się zwiększoną częstość występowania wrzodów dwunastnicy u osób z grupą krwi 0. Ma to prawdopodobnie związek z obecnością antygenu Lewis b, który jest receptorem na komórkach nabłonka żołądka ułatwiającym przylegania do nich Helicobacter pylori. Działają też inne czynniki takie jak papierosy, dieta i niesterydowe leki przeciwzapalne.
Ból odczuwany przez pacjentów jest różny w zależności od rodzaju wrzodów. Dwunastnica- na prawo od pępka, a w żołądku w nadbrzuszu w dołku sercowym.
Objawy też są zależne od umiejscowienia wrzodów. (Przeczytać ze slajdu).
W wykrywaniu choroby wrzodowej jedną z najważniejszych rzeczy jest wywiad. Kolejną są podstawowe badania laboratoryjne krwi umożliwiające ocenę stanu niedokrwistości i wyniszczenia organizmu. Badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego pozwala na rozpoznanie raka wczesnego w 93%, a raka zaawansowanego w 98%. Oprócz tego są wykonywane różne inne badania takie jak RTG, czy rezonans magnetyczny.
A tu widzimy przykładowy obraz wrzodów żołądka w badaniu endoskopowym.
-
Podstawą leczenia niepowikłanej ch. wrzodowej jest leczenie zachowawcze (leki i dieta). Do leczenia operacyjnego kwalifikowani są chorzy z powikłaną chorobą wrzodową. Wyróżniamy wagotomię, resekcję i zabiegi na krwawiących wrzodach (jeśli inne metody zawodzą)
Wagotomię wykonuje się w przypadku wrzodu dwunastnicy. Wyróżniamy jej 3 rodzaje: całkowita, wybiórcza (selektywna) i wysoce wybiórcza (wysoce selektywna).
Wagotomia całkowita, czyli pniowa, polega na przecięciu przedniego i tylnego pnia nerwu błędnego.
W wagotomii selektywnej i wysoce selektywnej odnerwia się część żołądka wydzielającą kwaśną treść.
W przypadku wrzodu żołądka, który w małym stopniu zależącego od wydzielania soku żołądkowego stosuje się wycięcie części żołądka zajętej przez wrzód (hemigastrektomia). Może ona być zakończona zespoleniem Billroth I lub II. (przeczytać ze slajdu)
Po operacji wycięcia żołądka może wystąpić tzw. zespół poresekcyjny czyli dumping syndrome. Możemy wyróżnić wczesny i późny zespół poresekcyjny.
Objawy wczesnego zespołu poresekcyjnego pojawiają się bezpośrednio po zjedzeniu i są spowodowane gwałtownym przemieszczaniem się hipertonicznej treści pokarmowej do proksymalnego odcinka jelita cienkiego. U pacjenta mogą wystąpić: uczucie niepokoju w brzuchu, pocenie się, zaczerwienienie twarzy, kołatanie serca, wymioty, biegunka, osłabienie.
Leczenie polega na zmniejszeniu objętościwęglowodanów i substancji osmotycznie czynnych przechodzących do bliższego odcinka jelita cienkiego. Choremu trzeba zalecić jedzenie często i w małych ilościach, zmniejszenie węglowodanów, unikanie mleka, ograniczenie spożywania płynów w trakcie posiłków i uzupełnianie ich między posiłkami. Po jedzeniu chory powinien przyjąć pozycję półsiedzącą.
Późny zespół poresekcyjny pojawia się 2-3 godziny po posiłku. Charakterystyczne są objawy hipoglikemii (pocenie się, osłabienie, kołatanie serca a nawet omdlenia). Występuje głównie po pokarmach bogatych w węglowodany. Leczenie przebiega tak samo jak we wczesnym zespole, ale z ograniczeniem jednorazowego spożycia węglowodanów.
Jeśli leczenie dietą nie pomaga to stosuje się leki hamujące czynność motoryczną przewodu pokarmowego i suplementację, a w skrajnych przypadkach leczenie chirurgiczne z antyperystaltyczną zastawką. Z czasem jednak przewód pokarmowy pacjenta adaptuje się i objawy ustępują same.
Pacjentowi po resekcji żołądka możemy przekazać kilka bardzo ważnych rzeczy, które ułatwią życie po operacji.
-
Wracając do wrzodów. Jeśli następuje krwawienie z wrzodów, to zanim wyleczy się je operacyjnie stosuje się np. sklerotyzację (ostrzykiwanie roztworem adrenaliny okolicy krwawiącego naczynia), elektrokoagulację (metoda polegająca na ścięciu białka za pomocą łuku elektrycznego), czy przyżeganie promieniem lasera.
W leczeniu zachowawczym choroby wrzodowej bardzo ważne są leki ( np. nhibitory pompy protonowej (Omeprazol), dieta i sposób jedzenia. Jest wiele wskazówek, których możemy udzielić pacjentowi. Dotyczą one np. sposobu przygotowania posiłków. (przeczytać ze slajdu)
Jest też lista produktów, których spożywanie nasila objawy choroby i chory powinien je wykluczyć z diety.
Są to przede wszystkim produkty obciążające żołądek, ciężkostrawne i wzmagające wydzielanie kwaśnej treści żołądkowej -
-
-
Na szczęście produktów zalecanych jest więcej niż tych zakazanych
-