Katarzyna Wasilewska, grupa A
POLITYKA ODNOWY MIAST I JEJ OBECNE KIERUNKI
1. "ODNOWA MIAST
Ogólnonarodowy program "Odnowa miast" rozpoczął się w 1949r. i zakończył w 1973 r.
ZAŁOŻENIA:
- Roosveltowska filozofia specjalnych względów dla biznesu budowlano-mieszkaniowego, w celu zachęcenia go do inwestowania w centrach miejskich. Spodziewano się po tym uzdrowienia (rewitalizacji) ich bazy ekonomicznej oraz znaczącej poprawy warunków życia szerokich grup mieszkańców.
OFICJALNE CELE PROGRAMU:
wyeliminowanie substandardowego budownictwa; ożywienie ekonomiczne miejskich śródmieść; budowa nowoczesnych i wygodnych mieszkań; poważne zredukowanie segregacji rasowej w miejscu zamieszkania; likwidacja slumsów
REALIZACJA:
- Budżet federalny będzie pochłaniał 3/4 kosztów przygotowania inwestycji - resztę pokrywać miały samorządy lokalne i prywatni inwestorzy
- ogółem wydatki rządu federalnego na "Odnowę miast" wyniosły 13 mld $ + prawie tyle samo od lokalnych rządów i prywatnych inwestorów.
- specjalne agencje za pomocą wszystkich dopuszczalnych prawnie metod wykupywały tereny
- wykwaterowywano mieszkańców do mieszkań zastępczych
- wyburzano starą zabudowę
- budowano nowoczesne, aczkolwiek tanie mieszkania
REZULTATY:
Od końca lat 50-tych program skupiał uwagę badaczy społecznych, ponieważ zaczął zmierzać w innym kierunku i wywoływać niepożądane skutki.
- zamiast mieszkań powstała zabudowa biurowo-usługowa, która była bardziej opłacalna - umacnianie kapitału
- na miejsce 4 "wyczyszczonych" jednostek powstawała średnio 1 jednostka mieszkaniowa
- rozbudowano strefę biznesową kosztem mieszkań i to za federalne środki
- pominięto biednych, skorzystali na tym deweloperzy, bogaci rezydenci nowych domów i biznes lokowany w nowych wieżowcach
- głównymi ofiarami stali się mieszkańcy wyburzanych terenów - ok 70% ludności przemieszczonej w wyniku programu na nowe miejsca stanowili Murzyni o najniższym dochodzie
+ diametralna zmiana przestrzennej, funkcjonalnej i estetycznej struktury centralnych obszarów miast, co umożliwiło zatrzymanie, a w niektórych miastach nawet częściowe odwrócenie procesu ich degradacji.
+ odnowione i wypełnione nowymi budynkami centra mogły na jakiś czas opierać się konkurencji suburbiów i starać się o przyciągnięcie dalszych biur, urzędów, banków czy funkcji należących do "trzeciego sektora"
2. "Wielkie społeczeństwo" - "Wojna z biedą"
- "Fundacja Forda dla zaniedbanych dzielnic". W 1961 przyznała 6 dużych grantów dla Oakland, New Haven, Filadelfii, Bostonowi, Waszyngtonowi i nowojorskiemu Dolnemu Manhattanowi, z wyraźną intencją aby obok rewitalizacji ekonomicznej zaniedbanych dzielnic wspierały one także finansowo pomoc dla ubogiej młodzieży.
- John F. Kennedy - W 1963 r. Fundacja Forda otrzymała na ten cel znaczne środki federalne, dzięki nim utworzono w kilku miastach - CPI - specjalne agencje, których zadanie polegało na inicjowaniu przedsięwzięć mających dawać młodzieży z biednych i patologicznych środowisk szansę znalezienia zatrudnienia czy też możliwość atrakcyjnego spędzenia wolnego czasu.
- Agencje miały pomagać w wyłanianiu lokalnych liderów, ci zaś mieli zachęcać młodzież - i innych mieszkańców - do aktywnego uczestnictwa w przygotowywaniu kierowanych do nich programów edukacyjnych, aktywizacji zawodowej, nauki przedsiębiorczości czy tworzenia lokalnych centrów kultury i rekreacji.
"Wielkie społeczeństwo" - wizja Ameryki "wielkiej" dobrobytem swych obywateli oraz miastami wolnymi od biedy, slumsów i przestępczości.
1. "Wzorcowe miasta"
2. "Wojna z biedą" - ZAŁOŻENIA:
* miały polegać na zidentyfikowaniu w poszczególnych miastach obszarów szczególnego zaniedbania i niedorozwoju ekonomicznego oraz na wykryciu barier uniemożliwiającym ludziom o niskich dochodach korzystanie z profitów kwitnącej gospodarki. Ubóstwo wiązało się z biernością polityczną, dlatego program miał też na celu aktywizację obywateli , by uczynić z nich "świadomych wyborców".
* American Dream
* szkolenia i przygotowanie zawodowe młodych ludzi z niższych warstw ludności miejskiej
* znaczną cześć ubogich stanowili ludzie w starszym wieku, dlatego wprowadzono powszechny system zabezpieczenia emerytalnego z centralnego funduszu ubezpieczeń społecznych (Social Security)
SKUTKI:
- programy akcji kierowanych do społeczności ubogich dzielnic miast i murzyńskich gett w ramach "Wojny z biedą" miały duży wpływ nie tyle na poprawę sytuacji materialnej, ale co do pozycji czarnej ludności, (zwłaszcza na Południu USA, gdzie w naturalny sposób złączyły się z jej walką o pełnię praw obywatelskich.)
3. Mieszkania komunalne.
- cel: poprawa warunków mieszkaniowych ubogiej ludności miejskiej -> budowa mieszkań komunalnych (wysokich, wielorodzinnych bloków mieszkalnych) -> zamieszkuje je obecnie prawie 60 % ludzi wchodzących w skład populacji biedy
- większość z tych mieszkań jest zdewastowana, nie nadaje się nawet do remontu, władze miejskie starają się sukcesywnie je wyburzać i przenosić mieszkańców do innych - dziś już zwykle szeregowych jednorodzinnych domów komunalnych.
4. "Nowy federalizm"
- Kolejny program "Nowy Federalizm" zakładał mechanizmy pośredniego finansowania potrzeb mieszkaniowych poprzez rozbudowany program subsydiów na cele mieszkaniowo-budowlane. Miały 2 główne formy kierowane do różnych kategorii odbiorców:
a) tzw subsydiów socjalnych - pokrywających w części lub rzadziej w całości czynsze mieszkaniowe rodzin o dochodach poniżej minimum
b) subsydiów pomocowych - o które mogli ubiegać się nieco lepiej sytuowani, chcący dofinansować sobie wynajem/remont mieszkań/domów
5. "Zasiedlanie miast"
- rodziny o niewysokich dochodach miały wykupywać po możliwie najniższej cenie mieszkania/domy porzucone przez właścicieli w zaniedbanych dzielnicach miast centralnych, po ich wyremontowaniu stawały się prawnymi właścicielami, gwarantowano niskoprocentowe kredyty
- mała liczba chętnych, domy w dzielnicach slumsów
6. Specjalne strefy przedsiębiorczości.
cel 1 - modernizacja określonych dzielnic czy ulic
cel 2 - wspomaganie rozwoju na ich terenie małej i średniej przedsiębiorczości, mającej dawać pracę miejscowym bezrobotnym (50% redukcja podatku dochodowego na 10 lat, 1 tys $ za każde nowe miejsce pracy itp., szkolenia, niskoprocentowe kredyty)
7. Gentryfikacja. (gentry - szlachta)
czyli "uszlachetnianie" domów poprzez ich remont i zmianę funkcji; "rewitalizacja" osiedli' "reinwazja" miast; "ruch powrotu do miast";
- niskoprocentowe kredyty i ulgi podatkowe dla osób posiadających wkład własny - specyficzny profil społeczny
- próba zastąpienia niższych klas wyższymi w tych samych domach/mieszkaniach, podniesienie przez to ich wartości ekonomicznej oraz "uszlachetnienie" pewnego fragmentu środowiska mieszkalnego poprzez dopasowanie go do stylu życia nowych lokatorów;
-eksmisje uboższych mieszkańców z domów o niższym standardzie przez firmy handlujące nieruchomościami w celu przygotowania ich do przebudowy i podniesienia wartości np. dla potrzeb gentryfikacji
8. Polityka miejska wobec społeczności.
- zakłada aktywizację lokalną poprzez odpowiednie zorganizowanie mieszkańców do współdziałania przy realizacji czy zaspakajaniu ich potrzeb, wspomaganym przez władze lokalne; wytwarzanie nawyku współodpowiedzialności ludzi za rozwiązanie ważnych dla nich spraw;
9. "Wzmocnienie mniejszości"
polega na specjalnej dbałości o zagwarantowanie dostępu przedstawicieli mniejszości do kluczowych decyzji polityki miejskiej lub szczególnie ważnych dla niech sprawach, najczęściej włączania ich reprezentantów do szeroko rozumianych instytucji władzy i pozyskanie ich w celu zdobycia wpływu na najpopularniejsze obecnie formy aktywności tej społeczności.
BIBLIOGRAFIA: Andrzej Majer, Duże miasta Ameryki, "Kryzys" i polityka odnowy, Łódź 1997, s. 194-217