F. Braudel 1902 - 1985 - francuski historyk czasów nowożytnych, przedstawiciel szkoły Annales
GRAMATYKA CYWILIZACJI - 1987
Znaczenie słowa „cywilizacja” zmieniało się na przestrzeni wieków. Na początku XIX wieku cywilizacja w liczbie mnogiej. Cywilizacje to całości cech znamionujących zbiorowe życie grup lub epoki. Wraz z wprowadzeniem cywilizacji w liczbie mnogiej zanika XVIII-wieczna koncepcja cywilizacji rozumianej jako postęp i dostępnej tylko uprzywilejowanym narodom lub grupom (elicie), nie jest już utożsamiana z najwyższymi wartościami moralnymi i intelektualnymi.
Czym są cywilizacje?
1) przestrzeniami - ukształtowanie terenu, strefy klimatyczne, roślinność - każda cywilizacja związana jest z jakimś obszarem mającym prawie stałe (ale nie zamknięte) granice;
2) społeczeństwami - istnienie społeczeństwa warunkuje istnienie cywilizacji (dotyczą tej samej rzeczywistości);
3) gospodarkami - uzależnienie społeczeństwa od czynników ekonomicznych, technologicznych, biologicznych, demograficznych, o losie cywilizacji decydują warunki materialne i biologiczne, gospodarka powoduje często powstawanie nadwyżek - ich marnotrawienie jest luksusem cywilizacji i warunkiem powstawania sztuki;
4) mentalnościami zbiorowymi - mentalność zbiorowa jest faktem cywiliz., to nakaz zbiorowej podświadomości; podstawowe wartości, struktury psychologiczne decydują o niesprowadzalności jednych cywilizacji do innych,
5) trwałością - w wielkiej historii cywilizacji liczą się tylko ludzie i zdarzenia, których cechą jest „długie trwanie”.
Cywilizacje i ich struktury
Wyżej wymienione rzeczywistości to struktury, to co niezmienne lub zmienne tylko częściowo. Cywilizacje zazwyczaj odmawiają przyjmowania dóbr kulturowych niezgodnych z którąś z głębokich struktur, mogą je natomiast przerobić i zasymilować.
Historia i cywilizacja
Cywilizacja jest najdłuższą z długich historii. Historia zna różne poziomy czasu, co najmniej 3 wymiary:
historia tradycyjna (linearna)
wydarzenia zgrupowane w bloki (romantyzm, wojna światowa..)
wielkie trwanie - wieki
Cywilizacja żyje i trwa bez końca w całej serii rzeczywistości ekonomicznej i społecznej, wykazując się przy tym znacznie ograniczoną elastycznością, jest domeną czasu długiego, obejmuje wszystkie dziedziny historii z pewnej perspektywy.