STRES: def. Wg Selye: ”to nieswoista reakcja organizmu na stawiane mu żądania, bodźce, zadania”. Człowiek odczuwa stan niepokoju, napięcia-im silniejszy stres tym większe zmiany fizjolog(nadmierne pocenie, szybkie bicie serca).stres to dyskomfort.
Selye podkreśla tez pozytywne działanie stresu - tzw. eustres. Aby człowiek sprawnie działał potrzebne jest pewne pobudzenie, ale jak stres się dłużej utrzymuje to spada sprawność działania.
Stresory (wg Terlake): 1)fizyczne(warunki atm, złe oświetlenie, hałas, niedotlenienie-hipoksja) 2) chronobiologiczne (zaburzenia rytmów biologicznych- np. zmiana strefy czasu) 3)psychologiczne (konflikty, zagrożenia, przeciążenie organizmu) 4) socjologiczne (komunikacja w grupie)
Choroby: nerwice, depresje, skóry, choroby ukł. krążenie, trawiennego-wrzody, oddechowego, bezsenność
Pomocne: aktywność fiz, muzyka, spotkania towarzyskie, masaż, medytacje itd.
Terapia racjonalno-emocyjna Elissa(zmiana sposobu widzenia siebie i świata) - stworzył listę przekonań wg niego irracjonalnych i trzeba porównać soje przekonania z tymi z listy.
Style radzenia sobie ze stresem(wg Endlera i Parkera): 1)zadaniowy-człowiek cały wysiłek wkłada w rozwiązanie sytuacji, dąży do celu) 2)emocjonalny (w sytuacjach trudnych potęgują się emocje i człowiek ucieka często od problemu. najpierw musi obniżyć swoje emocje zanim zacznie działać)ten styl cechuje mała ruchliwość i słaba wytrzymałość. 3) unikania (poszukiwanie towarzystwa; czynności zastępcze)
MOTYWACJA: to proces, który dotyczy osiągnięcia celów. Proces regulujący czynnościami człowieka aby doprowadzić do celu (- jest określony, ma zdecydowana granicę czasu, jest realny, wymaga pomocy innych)
4 grupy motywów: 1) hedonistyczne- dot. osiągania przyjemności 2) normatywne- dobra rola społeczna 3) ipsocentryczne- dot. podtrzymywania dobrego mniemania o sobie 4) allocentryczne - pragnienie zadowolenia innych.
Rodzaje motywacji: 1)altruizm odwzajemniony( * makiawelizm - tendencja do manipulowania innymi ludźmi aby osiągnąć swój cel, dopuszcza łamanie norm społecznych; * a. Egoistyczny - pomoc ale nie bezinteresowna) 2) m. syntoniczna ( jesteśmy skłonni pomagać ale osobom nam bliskim) 3) m. empatyczna (wczuwanie się w sytuacje innych)
Wpływ m. na procesy umysłowe: * im większe natężenie m. tym bardziej m to wpływ(przecena inf, osłabienie inf)
Wpływ m. na energie działania *im większa tym więcej energii do działania
Typy motywacji: 1)wewnętrzna- dot. odpowiedzialności 2)zewnętrzna-nagrody, pochwały, kary; Wyrazem tych typów są 2 rodzaje reakcji: > motywacja do (nastawienie do zdobywania przyjemności, minimalizacja trudności) > motywacja od ( niezdolność zaakceptowania ryzyka, chęć uniknięcia przykrości, uważne podchodzenie do problemu)
OSOBOWOŚĆ: koncepcja „ Big 5” - P.T Costa & R. McCrae - wykorzystywana w doradztwie zawosowym, kwalifikacji pracowników, w sporcie. Bada takie cechy jak: 1) neurotyczność - przystosowanie emocjonalne. Duża neurotyczność - mała zdolnośc do kontroli popędów, gorsze radzenie ze stresem. Mała neurotyczność - nie przeżywanie ciągłych obaw, lepsze radzenie ze stresem, stabilizacja emocjonalna. 2)ekstrawersja - określa jakość i ilość relacji społecznych,poziom aktywności, zdolność do przeżywania pozytywnych emocji. Introwersja - rezerwa w kontaktach społ. 3) otwrtość na doświadczenia - tendencja do poszukiwania pozytynych doświadczeń, ciekawość poznawcza, tolerancja wobec nowych rzeczy. 4) ugodowość - nastawienie pozytywne/negatywne wobec innych, które przejawia się w altruizmie, skłonności do współpracy, w zaufaniu lub jego braku. 5) sumienność - stosunek do pracy, wytrwałość, motywacja.
Koncepcje osobowości: 1a)dojrzała osobowość wg Allporta: * posiadanie dobrze rozwiniętego obrazu siebie, człowiek z dobrze rozbudowanym obrazem siebie będzie liczył się z dobrem innych * nabywanie obiektywnych postaw wobec siebie - umiejętność introspekcji czyli wgląd w siebie z dystansem; brak rzutowania swoich wad na innych. * posiadanie własnej hierarchii wartości 1b) dojrzała osobowość wg Maslowa: człowiek dojrzały: > ujawnia poczucie bezpieczeństwa, > posiada poczucie rzeczywistości, > jest zrównoważony emocjonalnie > odpowiedzialny >nie boi się zaspokajać swoich potrzeb cielesnych > kocha i jest kochany > ma stabilną hierarchię wartości > wszechstronny w działaniu 2) zaburzona osobowość - niedojrzałość psychiczna, nieprzystosowanie, niedomoga uczuć wyższych, dysharmonia psychiczna.; zaburzenia mogą być: pierwotne(od dzieciństwa; nie ma zmian organicznych w mózgu); lub wtórne( nabyte; wynikiem przebytych chorób)
Psychopatia-często u facetów - *deficyt lęku * nieumiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi * impulsywność * podwyższona agresywność * brak wyrzutów sumienia * skłonność do kłamstwa i %
Histeryczna - u babek - żywe, nieuporządkowane wyrażanie emocji, nadmierna sugestywność, myślenie życzeniowe.