KOM UKŁ LIMFATYCZNEGO

NAZWA
Limfocyty T (grasicozal)	Pomocnicze CD4+		Th1	-wytwarzanie cytokin prozapalnych (IFN-γ, IL-2, TNF-β) stymulacja fagocytozy i reakcji cytotoksycznych - makrofagi -CD26			-uaktywnione limfT można wykryć dzięki CD38 -markery CD umożliwiają wzajemną interakcję i przyleganie komórek z następową aktywacją limfT -CD2, 3, 7 -TCR glikoproteiny α i β
						Th2		-wytwarzanie cytokin (IL-4, 5, 9, 10) stymulacja produkcji przeciwciał przeciw parazajtom zewkom nasilenie odpowiedzi immnunologicz eozynofili -głównie reakcje alergiczne -CD30
		Cytostatyczne CD8+			-eliminacja kom obcych (zainfekowane, nowotworowe, transplanotwane)
		Gamma/Delta			-z grasicy do naskórka, błony śluzowej jamy ustnej, jelit czy pochwy -charakter stacjonarny -pierwsze linia obrony immunologicznej
		małe			-90% wszystkich limfT -małe jądro ze zbitą chromatyną -słabo widoczny rąbek cytoplazmy -cyrkulują pomiędzy narządami limf a krążeniem systemowym
		duże			-10-30% wszystkich limfT -duże pofałdowane jądro z jąderkiem -trafiają do krążenia z tkanek po kontakcie z antygenami
Limfocyty B (grasiconiezależne)				-dojrzewają w szpiku (negatywna selekcja) - dodanie IgM i D na powierzchni (+Igα, β = kompleks receptorowy) -głowne kom prezentujące antygen -synteza i wydzielanie przeciwciał (komórki z którymi się łączą: IgG-granulocyt, makrof, limf B i T i NK, IgM, D, A - limfB, IgE-tuczne i bazofile) -rozpoznają antygeny niezwiązane z ukł MHC
NK				-nie dojrzewają w grasicy i nie aktywują się czynnikami -ze wspólnej kom macierzystej dla wszystkich limf -5-10% wszystkich limf -po krążeniu we krwi osiedlają się w narządach (np. w wątrobie) -bezpośrednia cytotoksyczność wydzielanie perforyny, która związaniu wytwarza w błonie innej kom kanały błonowe wynikają granzymy liza komórki -CD16, 56, 94
Makrofagi				-z monocytów (po przejściu do tk z krwi) -kom Browicza-Kupffera w wątrobie -mikroglej w OUN -osteoklasty w kościach -przyciągane do stanów zapalnych przez C5a układu dopełniacza -fagozytoza (dużo lizosomów i fagosomów) -prezentacja antygenów (w węzłach/śledzionie) -produkcja i wydzielanie cytokin IL-1 i TNF-α) -synteza „de novo” antygenów MHC klasy II
Kom dendrytyczne		niedojrzałe			-narządy nielimf (skóra, błony śluz) -wychwytywanie i transport antygenów -receptory Fc immunoglobulin i mannozowe	-pochodzenia szpikowego -długie wypustki cytoplazmatyczne -duże stężenie antygenów MHC II -CD1, 40 -dostarczają wyłapane antygeny do węzłów drogą limfatyczną, lub do śledziony drogą krwionośną -prezentacja pomocniczym limfT
				dojrzałe				-narządy limf -braz fagocytozy -brak receptorów Fc i mannozowych -silna ekspresja cząstek aktywujących limfT -prezentacja limfT
				mieloidalne				-zdolne do róznicowania pod wpływem CM-CSF i IL-4 -wydzielanie IL-12 -indukucja aktywacji limfTh1
				limfoidalne				-indukucja aktywacji limfTh2

NARZĄDY

NAZWA		BUDOWA	FUNKCJE		CECHY SZCZEG
Grasica		-górne przednie śródpiersie -otoczona cienką torebką łącznotkankową -pseudozrazikowa -od kory wnikają beleczki z tk łącznej, wytyczają zraziki i zawierają naczynia krwionoś, limf (odprowadzające!) i nerwy *bariera krew-grasica: -ciągły śródbłonek kapilar i gruba błona podstawna -makrofagi w tk łącznej okołonaczyniowej -kom korowe podtorebkowe otaczają kapilary - dodatkowa izolacja	-Tworzenie dojrzałych limfT (tolerują immunologicznie własne antygeny) -Dostarczanie dojrzałych limfT do krwioobiegu i tkanek -Synteza i wydzielanie: *hormonów (tymozyna, tymopoetyna, tymulina, tymopentyna, tymostymulina, grasiczy czynnik humoralny) *CSF, TNF-α, interleukiny, cytokiny *hormony przysadki: prolaktyna, oksytocyna, wazopresyna =regulacja dojrzewania limfT		-inwolucja z wiekiem grasica przekstałca się w ciało tłuszczowe zamostkowe (skupiska kom nabłonkowych zostają i produkują hormony) -barwi się zasadochłonnie dzięki tymocytom -granica kory i rdzenia: liczne naczynia włosowate (atypowa budowa śródbłonka żyłek - sześcienne); liczne makrofagi; niewiele limfB
						ZRĄB -z kom nabłonkowych endodermalnych -tworzą sieć z oczkami (w nich limfT=tymocyty) -kom opiekuńcze (ścisły kontakt z tymocytami) *kom korowe podtorebkowe: -ciągła warstwa -pokrywa przegrody i naczynia -bariera dla limfT od tk łącznej *kom korowe wewnętrzne -gwiaździste -sieciowy układ z limfT -mofrologiczno-czynnościowe przedziały dla limfT -antygeny MHC I i II *kom rdzenne -grube struktury przestrzenne i mniej limfT -bariera kora a rdzeń
						RDZEŃ -wspólna część wszystkich zrazików -mniej limfT *ciałka Hassala -owalne otwory zbudowane z kom nabłonk -kom zachodzą dachówkowato -obecność keratohialiny, pęczków wł pośrednich, kropli lipidowych -ulegają naciekaniu tworząc cysty lub zwapnienia -produkcja IL-4, 7 (dojrzewanie limfT)
Szpik kostny		*zrąb -tk łączna właściwa siateczkowata (włókna retikulinowe i kom macierzyste zrębu, fibroblastów, osteogennych i makrofagi i kom tuczne *naczynia włosowate zatokowe -ciągły śródbłonek - aktyw fagocytarna -nieciągła błona podstawna -śr naczyń (50-70μm) -nieciągła warstwa komórek przydanki (produkcja włókien i stymulacja kom macierzstych do różnicowania się - dzięki cytokinom) *miąższ szpiku kostnego -kom macierzyste pluripotencjalne -kom krwi w różnych fazach rozwoju *szpik czerwony -miejsce wytwarzania kom krwi -składa się z gęstej sieci naczyń krw. i tzw sznurów hemopoetycznych *szpik żółty -dominuje tk tłuszczowa -utrata zdolności wytwarzania kom krwi -u dorosłych oprócz nasady bliższe k długich, żeber, k biodrowych, mostku	*przedział zrębowy -utworzony przez: kom tłuszczowe, fibroblasty, kom zrębu, śródbłonek naczyniowy, makrofagi, naczynia krw -produkcja hematopoetycznych czynników wzrostu i cytokin (przez śródbłonek, fibroblasty, kom zrębu) -bariera dla kom niedojrzałych i jednostronna migracja kom dojrzałych; migracja transendotelialna (śródbłonek) -usuwanie apoptycznych komórek i jąder erytroblastów i fagocytowanie transferyny (makrofagi) -modelowanie jamy szpikowej (osteoblasty i klasty) *przedział hemopoetyczny -utworzony przez tk łączną siateczkowatą i wolne kom ukł krwiotwór. -synteza skł tk łącznej -kom macierzyste w kom tłuszczowe -tworzą środowiski dla tworzenia się krwinek -megakariocyty i erytroblasty leżą blisko naczyń, granulocyty dalej (zdolność ruchu) -produkcja kom krwi -usuwanie zużytych erytrocytów -różnicowanie limfB -przechowywanie żelaza związane go z ferrytryną w cytoplaźmie makrofagów
Węzły limfatyczne		-obwodowe narządy limf -kształt nerkowaty; do 20mm *torebka -otoczona tk tłuszczową -odchodzą beleczki promieniste z tk łącznej zbitej nieregularnej *kora -zawiera grudki chłonne z limfB, plazmocytami, kom dendrytycznymi, makrofagami = strefa grasiczoniezależna -grudki chłonne pierwotne barwiące się jednolicie -grudki chłonne wtórne z jasnym centrum rozmnażania prezentacja, aktywacja T i aktywacja B *strefa podkorowa -limfTh = strefa grasiczozależna -splatające kom dendrytyczne (prezentacja antygenu) *rdzeń -zbudowany ze sznurów tk limfoidalnej -sznury rdzenne - pasma limf, plazmocytów, makrofagów i fibroblastów *zrąb węzła -tk łączna siateczkowata -kom retikulinarne - synteza kolagenu III	-filtracja chłonki i zatrzymywanie antygenów -namnażanie limfB i T -powstanie limf aktywowanych danymi antygenami -produkcja przeciwciał -jednokierunkowy przepływ w naczyniach limf chłonki do węzła przez zatoki brzeżne promieniste rdzenne (śródbłonek zatokowy, nieciągła błona podstawna z kom denrytycznymi, makrofagami i limf) oczyszczanie limfy -tętnice przez wnękę wchodzą do węzła, przechodza w kapilary w korze i z powrotem wychodzą jako żyłki z wnęki recyrkulacja limfocytów	-zatrzymują się kom nowotworowe tworzące przerzuty
Śledziona		-masa 100-200g -silnie rozbudowany układ naczyń krwionośnych (narząd krwiolimfatyczny) -torebka tk łączna zbita + kom mięśn gł; BRAK otoczki tłuszczowej -beleczkiłącznotkankowe z naczyniami i tk łączna siateczkowata -zrąb narządu = torebka + beleczki + tk łączna siateczkowata (w niej kom zrębu, makrofagi, kom dendrytyczne, kom krwi) -BRAK podziału na korę i rdzeń -tylko n chłonne odprowadzające *miazga czerwona -obfituje w krwinki czerwone -po wybarwieniu h/e jest jaśniejsza -dużo naczyń zatokowych -zatoki śledzionowe oddzielone sznurami śledzionowymi, zbudowanymi z włókien siateczkowatych otoczonych kom gwiaździstymi = zabezpieczenie przed krzepnięciem *miazga biała -obfituje w limfocyty -po wybrawieniu h/e jest ciemniejsza -chłonna cz śledziony -tworzą: pochewki tętnicy centralnej z limfT, grudki chłonne z ośrodkiem rozmnażania -zdolność to metaplazji szpikowej - f hemopoetyczna *strefa brzeżna -pomiędzy miazgami -na obwodze grudek i pochewek -kom plazmatyczne, limB i T, makrofagi, kom denrytyczne -unaczyniona przez zatoki brzeżne	*miazga czerwona -usuwanie zużytych erytrocytów -utrzymanie puli erytrocytów -eliminowanie mikroorganizmów z krążenia (makrofagi, przeciwciała i dopełniacz) *immunologiczna -odpowiedź humoralna -antygen dociera do śledziony z węzłów z krwią -aktywacja limfocytów szeregu humoralnego i wytwarzanie przeciwciał do miazgi czerwonej -bakterie, erytrocyty usuwane przez makrofagi i leukocyty -zawirusowane kom przez limfTc *limfopoetyczna -uwalnianie do krwioobiegu przez ż śledzionową limfocytów *hemopoetyczna -okres płodowy wytwarzanie wszystkich krwinek -okres dojrzały tylko limf i monocyty -REZERWUAR krwi	Unaczynienie Tętnica śledzionowa (wnęka) tętnice torbkowe (beleczki) tętnice beleczkowe (poza beleczki) tętnice środkowe [luźna przydanka, pochewka z limfT] (utrata pochewki) tętniczki pędzelkowate (miazga czerwona) kapilary tętnice [otoczone makrofagami jako śródbłonek, ślepe] (zatoki śledzionowe w środku miazgi czerownej - krew poza naczyniem krwionośnym) postkapilarne naczynia zatokowe
Grudki limf nieotorbione	Migdałk	*podniebienne - pokryte wielowarstw płaskim nierogow; tworzy krypty *językowe - jednowarstw płaski; w krypcie u nasady języka *gardłowy - górna cz wielowarstw walcowy migawkowy (wielw pł nierog); NIE tworzy krypt *trąbkowe *słuchowe *krtaniowe	-grudki limf pojedyncze / skupione (lub pojedyncze komórki B, T, NK) -w błonach śluzowych pokarm, oddech, mocz-płciowego, gruczoł sutkowy -plamki mleczne (makrofagi i limf) otrzewna i opłucna - głownie u dzieci -komórki Panetha na dnie gruczołów jelitowych - synteza lizozymu, fosfolipazy A2, defensyny α -błony śluzowe pokarm (bariera): wytwarzanie IgA, śluzu, kwaśne pH, flora bakteryjna -kom M w nabłonku: mikrofałdy z glikokaliksem, wypuklenia błon kom (kieszonki z limfB i T); wychwytywanie patogenu i przenoszenie wgłąb bł śluz do wywołania humoralnej
		Kępki Peyera				-grudki limf błona śluzowa i podśluzowa j krętego i grubego -limfB -pokryte od światła jednowarstw walcowatym tworzącym kopuły (w nich kom M i kom kubkowe) -wytwarzanie limfoblastów IgA(+)
		W wyr robaczk				-grudki limf w blaszce właściwej błony śluzowej -zanika wraz z wiekiem

Naczynia limf włosowate	-śr 100μm -ślepo zakończone w tk łącznej -nieciągła budowa ścian -BRAK w tk łącznej podporowej, szpiku kostnym, łożysku, powierchniowa warstwa bł śluz macicy
Naczynia limf małe i średnie	-budowa trójwarstwowa -zastawki
Przewody limf	*prawy do żyły ramienno-głowowej prawej *przewód piersiowy do żyły w miejscu połączenia się lewej ż szyjne i lewej ż podobojczykowej

---